Inkijk in armoede van binnenuit 19 mei 2016 Kinderarmoedebestrijding Zaventem.

Presentatie over: "Inkijk in armoede van binnenuit 19 mei 2016 Kinderarmoedebestrijding Zaventem."— Transcript van de presentatie:

1 Inkijk in armoede van binnenuit 19 mei 2016 Kinderarmoedebestrijding Zaventem

2 TAO Armoede Team voor Advies en Ondersteuning rond armoede en sociale uitsluiting Deelwerking van vzw De Link Inschakelen opgeleide ervaringsdeskundige in armoede en sociale uitsluiting: - via aanwerving in dienstverband -via TAO Armoede -via stage www.delinkarmoede.bewww.delinkarmoede.be – www.tao-armoede.bewww.tao-armoede.be

3 Visie op armoede Definitie Armoede: Armoede is een netwerk van sociale uitsluitingen dat zich uitstrekt over meerdere gebieden van het individuele en collectieve bestaan. Het scheidt de armen van de algemeen aanvaarde leefpatronen van de samenleving. Er ontstaat een kloof. Vranken J., 2001

4 Visie op armoede

5

6

7

8 “Deze kloof kan enkel overbrugd worden wanneer de samenleving beroep doet op de kracht die mensen in armoede en hun omgeving bezitten, de voorwaarden creëert zodat mensen in armoede deze kracht kunnen aanwenden en iedereen gelijke kansen geeft om aan alle aspecten van de samenleving deel te nemen.” (aanvulling door Van Regenmortel T., 2002)

9 Visie op armoede

10 Structurele uitsluitingsmechanismen De Buitenkant van armoede, de structurele uitsluitingsmechanismen: meest onderzocht en meest gekend Armoede en sociale uitsluiting zijn structurele problemen – Niet kunnen uitoefenen van sociale grondrechten, verstoken van basisrechten – Reglementering is afgestemd op modaal gezin – Noch de schuld, noch de oplossingssleutel ligt bij de armen zelf Gevolg: participatie wordt moeilijk: – op alle levensdomeinen – op alle niveau’s

11 Effecten van uitsluitingsmechanismen Effecten op gevoelswereld Effecten op opbouwen van kennis Effecten op verwerven van vaardigheden Effecten op participatie Effecten op krachten ! Grote individuele verschillen: er is niet 1 type“arme”! Uitsluitingsmechanismen + effecten beïnvloeden en versterken elkaar.

12 Effecten van leven in armoede Wetenschappelijk Onderzoek: -Sociale (uitsluiting) en fysieke pijn volgen dezelfde fysiologische mechanismen (Leary & McDonald, 2005) -Blootstelling aan de stress van kinderarmoede even toxisch als blootstelling aan lood, alcohol of cocaïne. (Luby, Pilyoung Kim, 2013)

13 Effecten op gevoelswereld STRESS!!! (Enorm) gekwetste binnenkant : Innerlijke pijn: gevoel van vernedering, schuld, gevoel niemand te zijn, wantrouwen, …  nieuwe pijn voorkomen door terugtrekking, verzet, … Sterke drang om erbij te horen = basisverlangen van iedereen  maatschappelijke reactie: schuldtoewijzing  meten met 2 maten, 2 gewichten

14 Effecten op gevoelswereld: Onderzoeksgegevens Het gevoel dat op jou wordt neergekeken en dat je niet wordt gerespecteerd verhogen chronische stress en hebben negatieve invloed op het immuunsysteem en het cardiovasculair stelsel (Wilkinson & Pickett, 2010). Onderzoekers aan de universiteit van Zürich hebben ontdekt dat stress in zekere zin ons DNA kan aantasten. Een traumatische ervaring kan namelijk “epigenetische factoren” achterlaten die de werking van ons DNA beïnvloeden, tot 3 generaties later (de redactie, 15/04/2014).

15 Effecten op kennisopbouw “Schaarste trekt onbewust de focus op onvervulde behoeften en creëert tunnelvisie, leidt tot urgentiedenken, sneller vergeten en vermindert de capaciteit tot infoverwerking.” (Mullainathan & Shafir, 2013) Kennis over waarde van geld en materialen sterk ontwikkeld Kennis van de maatschappelijke structuren en haar instituten niet kunnen aanwenden, soms ook niet kennen Over de organisatie van onze maatschappij Over het leven van middenklasse => hardnekkig: beide partijen weten dit niet van elkaar!

16 Effecten op kennisopbouw Wat doet stress met een kind? Auteur van ‘Stresskids’ (2008) Wendy Peerlings legt uit: “Stress knoeit met je hersenmassa waardoor vlot redeneren niet meer mogelijk is. Alle energie en aandacht gaat dan naar dat ene stukje van je brein dat voor ‘overleven’ zorgt. De stukken die voor het ‘leren’ zorgen, werken niet meer goed samen, waardoor het kind informatie verliest of verkrampt. Haal die druk eraf en je zal merken dat een kind op een meer ontspannen en leukere manier wel laat zien wat het in zich heeft.”

17 Effecten op vaardigheden “Schaarste leidt bij iedereen tot tekort aan bandbreedte en dit is van invloed op alle aspecten van ons gedrag: het verandert de manier waarop we naar dingen kijken en beweegt ons andere keuzes te maken, we veronachtzamen dingen waaraan we waarde hechten.” (Mullainathan & Shafir, 2013) Vaardigheden worden niet gezien en erkend Twee belangrijke oorzaken: - Aanleren van andere vaardigheden van bij de geboorte door uitsluiting: vooral emotionele vaardigheden - Ontbreken van voorbeelden uit de dominante cultuur Aanleren nieuwe vaardigheden op latere leeftijd is moeilijker Vaardigheden kunnen ondergesneeuwd of weggestoken zijn.

18 Effecten op participatie Basisrechten benutten? Oplossingen ingevuld en aangereikt vanuit niet-arme bril Greep ontnomen over eigen leven: KEUZES? Niet bewust zijn van armoedemechanismen zorgen voor allerlei drempels om te participeren, op alle levensdomeinen. WEDERZIJDS!

19 Effecten op krachten Ontwikkelen van overlevingsvaardigheden en –mechanismen: zowel emotioneel als cognitief. Krachten worden zelden gezien! Fundamenteel project: mijn kinderen moeten het beter hebben! Grote strijdbaarheid en solidariteit, veerkracht Overleven in “onmogelijke” omstandigheden Directe communicatie Confrontatiekracht Radars van gevoelens en vaak kunstzinnig vermogen Gevoel voor humor

20 Invloed van schaarste Grote koffer: -Alle belangrijke dingen inpakken, plaats over -Niet nodig om te focussen, ruimte voor zorgeloosheid -Makkelijk speling Kleine koffer: -Alleen het hoogstnoodzakelijke inpakken -Kiezen tussen belangrijke dingen die er niet in kunnen -Nodig om te focussen, heel oplettend zijn

21 De “Missing Link” De ontbrekende schakel Ontbrekende schakel tussen mensen in armoede en de rest van de samenleving: Onwetendheid over elkaars leefwereld: beleving, kennis, vaardigheden, leefwijze, … Uitgaan van eigen evidenties zowel door de hulp- en dienstverlener, beleidsmakers als door de persoon in armoede

22 Krachten bundelen Structurele uitsluitingsmechanismen en effecten van leven in armoede Kloof tussen mensen in armoede en de rest van de samenleving: een wederzijdse “missing link” Niet aansluiten van hulp- en dienstverlening Te weinig aandacht voor binnenkant van armoede Nood aan DIALOOG Nood aan KRACHTGERICHT werken Nood aan creëren van RUIMTE

23 Jouw kijk bepaalt jouw handelen: Welke bril kies jij? Probleemgerichte bril Krachtgerichte bril Organisatiegerichte bril Cliëntgerichte bril

24 Belang van “Framing”, prof. Van Gorp (KULeuven) https://www.klasse.be/39090/12-brillen-om- naar-kinderarmoede-kijken/

25 “ Wat je doet voor mij, zonder mij, doe je tegen mij.” (Ghandi)

26 Meer lezen Visietekst van De Link vzw: http://www.delinkarmoede.be/sites/default/file s/2012_visie_op_armoede_de_link.pdf Publicatie KBS: Ouders uit kansarme milieus aan het woord over zorg en onderwijs voor jonge kinderen https://www.kbs-frb.be/nl/Virtual- Library/2013/306196

27 Lokaal Kinderarmoedebeleid Omzendbrief WVG 7 februari 2014 Gebaseerd op de Aanbeveling van de Europese Commissie van 20 februari 2013 – Nadruk op preventief beleid – Pleidooi voor geïntegreerde, kindvriendelijke, sociale investeringen

28 Lokaal Kinderarmoedebeleid Vlaamse Beleidsprioriteit: “De ontwikkeling en implementatie van geïntegreerde, duurzame en proactieve strategieën en acties ter bestrijding van kinderarmoede, met een focus op kinderen t/m 3 jaar en hun gezin op basis van de volgende 3 pijlers: 1° toegang tot adequate middelen 2° toegang tot betaalbare hoogwaardige diensten 3° het recht van kinderen en gezinnen om te participeren.”

29 Lokaal Kinderarmoedebeleid Criteria: - Het lokaal beleid is een structureel beleid dat een lange termijn effect heeft op kinderarmoedebestrijding (duurzaam) - Het lokaal beleid is een integraal beleid dat kinderarmoede vanuit verschillende beleidsdomeinen bestrijdt: acties staan niet op zichzelf, acties met integraal karakter zijn meest duurzaam. Het geheel van alle acties vormt een integrale aanpak. Beleid op alle relevante levensdomeinen: maatschappelijke participatie, dienstverlening, inkomen, gezin, onderwijs, wonen, werk, vrijetijdsbesteding, gezondheidszorg, rechtsbedeling.

30 Lokale Kinderarmoedebestrijding Criteria: -Het lokaal beleid komt participatief tot stand. De acties worden ontwikkeld, geïmplementeerd en geëvalueerd in coproductie met relevante actoren, in het bijzonder met volwaardige participatie kinderen en gezinnen in armoede en de actoren, door het armoededecreet erkend en ondersteund. -Het lokaal beleid is versterkend voor mensen in armoede, vertrekt vanuit hun sterktes en mogelijkheden, richt zich op sociale investeringen in kinderen en gezinnen

31 Lokale Kinderarmoedebestrijding Criteria: -Het lokaal beleid komt tot stand vanuit een lokaal netwerk van partnerorganisaties en wordt samen met hen ontwikkeld, uitgevoerd en geëvalueerd. Het lokaal bestuur neemt in het lokaal netwerk de regierol op. -Het lokaal beleid bevat een proactieve aanpak die preventief kinderarmoede bestrijdt. Rechtenbenadering!

32 Lokale Kinderarmoedebestrijding Criteria: -Het lokaal beleid komt tot stand vanuit een lokaal netwerk van partnerorganisaties en wordt samen met hen ontwikkeld, uitgevoerd en geëvalueerd. Het lokaal bestuur neemt in het lokaal netwerk de regierol op. -Het lokaal beleid bevat een proactieve aanpak die preventief kinderarmoede bestrijdt. Rechtenbenadering!

33 Lokale Kinderarmoedebestrijding Criteria: - Het lokaal beleid neemt het principe van progressief universalisme als rode draad: kwaliteitsvol basisaanbod voor iedereen maar aansluitend en geïntegreerd een supplementair aanbod aan kinderen en gezinnen met de meeste noden. - Het lokaal beleid legt een focus op het jonge kind en hun gezin

34 Contactgegevens TAO Antwerpen & Vlaams-Brabant Sint-Katelijnestraat 16-18, 1000 Brussel 02/204 06 98 Anna de Laat: 0492 46 90 66 anna.delaat@tao-armoede.be Lieve Maesmans: 0476 96 74 98 lieve.maesmans@tao-armoede.be www.tao-armoede.bewww.tao-armoede.be – www.delinkarmoede.bewww.delinkarmoede.be