Elektroschwache und Kosmische Strings Beweeg en verbeter -

Presentatie over: "Elektroschwache und Kosmische Strings Beweeg en verbeter -"— Transcript van de presentatie:

1 Elektroschwache und Kosmische Strings Beweeg en verbeter -
Objektorientierte Partitionierungsstrategien und Architekturbewertung ... :25:24 Elektroschwache und Kosmische Strings Beweeg en verbeter - hoe coördinatieve training ataxie helpt Ludger Schöls Department of Neurology and Hertie-Institute for Clinical Brain Research University of Tübingen Markus Quandt San Antonio, Carsten Schulz-Key

2 Beschrijving Cerebellum en het motorisch leren
Helpt fysiotherapie bij ataxie ? Welk fysiotherapeutisch concept is succesvol? Een kortstondige verbetering of toch lange-termijn effecten ?

3 Cerebellum is de plaats van het motorisch leren
Objektorientierte Partitionierungsstrategien und Architekturbewertung ... :25:24 Cerebellum is de plaats van het motorisch leren Marr (1969) & Albus (1971): Cerebellum is the „motor learning machine“ Examples: Motorisch gebruik van nieuwe hulpmiddelen (Imamizu et al., 2000) Snelle hercalibratie van interne motoriek programma‘s - bv. saccade of oogsprong aanpassing (Barash et al., 1999) (Eng.:saccadic adaptation) - bv. aanpassing aan nieuwe krachtvelden (Maschke et al, 2004) - bv. aanpassing door anticiperende bewegingsvoorspelling Stadium 1: basaler Neocortex fronantal, temporal und occipital Stadium 2: Phases of [beta]-amyloidosis. Phase 1 is characterized by exclusively neocortical A[beta] deposits (Neocortex: black). Phase 2 shows additional allocortical A[beta] deposits (red arrows), phase 3 additional A[beta] deposits in diencephalic nuclei (red arrows) and the striatum (not shown), phase 4 additional A[beta] deposits in distinct brainstem nuclei (substantia nigra, red nucleus, central gray, superior and inferior collicle, inferior olivary nucleus, and intermediate reticular zone) (red arrows), and phase 5 in the cerebellum and additional brainstem nuclei (pontine nuclei, locus coeruleus, parabrachial nuclei, reticulo-tegmental nucleus, dorsal tegmental nucleus, and oral and central raphe nuclei) (red arrows). Carsten Schulz-Key

4 Cerebellaire degeneratie bij ataxieën
Objektorientierte Partitionierungsstrategien und Architekturbewertung ... :25:24 Cerebellaire degeneratie bij ataxieën Regeneratie van de cerebellaire functie bij focale laesies werden duidelijk vastgesteld: vb. na tumor of beroerte beperkte regeneratie als cerebellaire nuclei aangetast zijn Ataxies zijn degeneratieve aandoeningen Degeneratie is eerder een algemeen dan een plaatselijk proces Geen gezonde delen die het kunnen overnemen van de aangetastte delen er zijn twijfels dat het cerebellum toch nog motorische functies kan aanleren bij een degeneratieve ataxie. dit klopt met de ervaring van sommige patienten dat fysiotherapie hen geen bijzonder voordeel opleverde Stadium 1: basaler Neocortex fronantal, temporal und occipital Stadium 2: Phases of [beta]-amyloidosis. Phase 1 is characterized by exclusively neocortical A[beta] deposits (Neocortex: black). Phase 2 shows additional allocortical A[beta] deposits (red arrows), phase 3 additional A[beta] deposits in diencephalic nuclei (red arrows) and the striatum (not shown), phase 4 additional A[beta] deposits in distinct brainstem nuclei (substantia nigra, red nucleus, central gray, superior and inferior collicle, inferior olivary nucleus, and intermediate reticular zone) (red arrows), and phase 5 in the cerebellum and additional brainstem nuclei (pontine nuclei, locus coeruleus, parabrachial nuclei, reticulo-tegmental nucleus, dorsal tegmental nucleus, and oral and central raphe nuclei) (red arrows). Carsten Schulz-Key

5 Welke fysiotherapie? Doel:
Objektorientierte Partitionierungsstrategien und Architekturbewertung ... :25:24 Welke fysiotherapie? Doel: Bewijst dit dat fysiotherapie ondoeltreffend is ? Als een pijnstiller niet helpt tegen een hoge suikerspiegel betekent dit nog niet dat geneesmiddelen onwerkzaam zijn bij diabetes Dus: welke fysiotherapie hielp niet ? Vojta? Bobath? Isometrische training? Massage / relaxatie? Evenwichtstraining? Coördinatieve training? Welk fysiotherapie concept helpt wel? Tot nu toe werd nog geen enkel fysiotherapie concept geëvalueerd bij ataxie !!! Stadium 1: basaler Neocortex fronantal, temporal und occipital Stadium 2: Phases of [beta]-amyloidosis. Phase 1 is characterized by exclusively neocortical A[beta] deposits (Neocortex: black). Phase 2 shows additional allocortical A[beta] deposits (red arrows), phase 3 additional A[beta] deposits in diencephalic nuclei (red arrows) and the striatum (not shown), phase 4 additional A[beta] deposits in distinct brainstem nuclei (substantia nigra, red nucleus, central gray, superior and inferior collicle, inferior olivary nucleus, and intermediate reticular zone) (red arrows), and phase 5 in the cerebellum and additional brainstem nuclei (pontine nuclei, locus coeruleus, parabrachial nuclei, reticulo-tegmental nucleus, dorsal tegmental nucleus, and oral and central raphe nuclei) (red arrows). Carsten Schulz-Key

6 Actieve coördinatieve training
Objektorientierte Partitionierungsstrategien und Architekturbewertung ... :25:24 Actieve coördinatieve training Neurology 2009; 73: Concept van Doris Brötz (Tübingen): Actief loswerken van vaste bewegingspatronen Training van statische balans Training van dynamische balans Bewegingsvormen voor het ganse lichaam Val-strategieën en stappen om vallen te voorkomen Bewegingen om contracturen (spierverkortingen) te voorkomen en te behandelen Liever minder oefeningen maar veel herhalingen ! Carsten Schulz-Key

7 Studie ontwerp Fysio Intrinsieke controle Opvol- ging Lange termijn V1
Objektorientierte Partitionierungsstrategien und Architekturbewertung ... :25:24 Studie ontwerp Fysio Intrinsieke controle Opvol- ging Lange termijn W 0 W 8 W12 W20 W60 V1 V2 V3 V4 V5 Interventie: Behandeling 4 weken met 3 fysiotherapie-sessies per week = 12 x fysiotherapie per patient Carsten Schulz-Key

8 Objektorientierte Partitionierungsstrategien und Architekturbewertung ...
:25:24 Beoordeling „Goal Attainment Score“ (GAS) of „Te Bereiken Doel score“ (Patient legt samen met fysiotherapeut persoonlijke doelen vast, deze worden dan geëvalueerd) Berg balance score (fysiotherapeut) : evalueert het evenwicht Ataxie rating scale (Neuroloog) : evaluatie van de ataxie door neuroloog adhv testen, wordt uitgedrukt in ICARS Bewegingsanalyse (Computer) Stadium 1: basaler Neocortex fronantal, temporal und occipital Stadium 2: Phases of [beta]-amyloidosis. Phase 1 is characterized by exclusively neocortical A[beta] deposits (Neocortex: black). Phase 2 shows additional allocortical A[beta] deposits (red arrows), phase 3 additional A[beta] deposits in diencephalic nuclei (red arrows) and the striatum (not shown), phase 4 additional A[beta] deposits in distinct brainstem nuclei (substantia nigra, red nucleus, central gray, superior and inferior collicle, inferior olivary nucleus, and intermediate reticular zone) (red arrows), and phase 5 in the cerebellum and additional brainstem nuclei (pontine nuclei, locus coeruleus, parabrachial nuclei, reticulo-tegmental nucleus, dorsal tegmental nucleus, and oral and central raphe nuclei) (red arrows). Carsten Schulz-Key

9 Goal attainment score (GAS)
Objektorientierte Partitionierungsstrategien und Architekturbewertung ... :25:24 Goal attainment score (GAS) Tabel 2 Voorbeeld van een persoonlijk gesteld doel in de ‘goal attainment score’ Individueel doel: stappen op kleine afstand rond een tafel zonder te wankelen. Scores Patiënt wandelt rond de tafel en raakt daarbij de tafel voortdurend voor steun 0 Patiënt kan rond de tafel wandelen en raakt de tafel, maar niet voortdurend 1 Patiënt kan rond de tafel wandelen zonder de tafel te raken 2 de tafel te raken en kan zelfs soms rondkijken Patiënt kan rond de tafel wandelen en voortdurend rondkijken GAS : patient bepaalt de individuele doelen uit het dagelijkse leven, hieraan worden dan punten toegekend 0: Stadium bij het begin vd studie 1: Minder dan verwacht 2: Zoals verwacht 3: Beter dan verwacht 4: Veel beter dan verwacht Stadium 1: basaler Neocortex fronantal, temporal und occipital Stadium 2: Phases of [beta]-amyloidosis. Phase 1 is characterized by exclusively neocortical A[beta] deposits (Neocortex: black). Phase 2 shows additional allocortical A[beta] deposits (red arrows), phase 3 additional A[beta] deposits in diencephalic nuclei (red arrows) and the striatum (not shown), phase 4 additional A[beta] deposits in distinct brainstem nuclei (substantia nigra, red nucleus, central gray, superior and inferior collicle, inferior olivary nucleus, and intermediate reticular zone) (red arrows), and phase 5 in the cerebellum and additional brainstem nuclei (pontine nuclei, locus coeruleus, parabrachial nuclei, reticulo-tegmental nucleus, dorsal tegmental nucleus, and oral and central raphe nuclei) (red arrows). Kiresuk et. al., 1994; Lawrence Erlbaum Associates Inc. Carsten Schulz-Key

10 Berg balance score (BBS)
Objektorientierte Partitionierungsstrategien und Architekturbewertung ... :25:24 Berg balance score (BBS) De BBS-graad van evenwicht bij fysiotherapeutisch onderzoek wordt bepaald met 14 test-items voor volgende houdingen : Zittend Staand Gang Getimede bewegingen Stadium 1: basaler Neocortex fronantal, temporal und occipital Stadium 2: Phases of [beta]-amyloidosis. Phase 1 is characterized by exclusively neocortical A[beta] deposits (Neocortex: black). Phase 2 shows additional allocortical A[beta] deposits (red arrows), phase 3 additional A[beta] deposits in diencephalic nuclei (red arrows) and the striatum (not shown), phase 4 additional A[beta] deposits in distinct brainstem nuclei (substantia nigra, red nucleus, central gray, superior and inferior collicle, inferior olivary nucleus, and intermediate reticular zone) (red arrows), and phase 5 in the cerebellum and additional brainstem nuclei (pontine nuclei, locus coeruleus, parabrachial nuclei, reticulo-tegmental nucleus, dorsal tegmental nucleus, and oral and central raphe nuclei) (red arrows). Berg et. al., 1989; Physiotherapy Canada Carsten Schulz-Key

11 Objektorientierte Partitionierungsstrategien und Architekturbewertung ...
:25:24 SARA Schaal voor het vaststellen en bepalen van de graad van ataxie (SARA) Hogere scores duiden op een hogere graad problemen 8 items, maximum score: 40 Item 1: Gang (8 punten) Item 2: Staand (6 punten) Item 3: Zittend (4 punten) Item 4: Spraak (6 punten) Item 5: Vinger-achtervolging test (4 punten) Item 6: Neus-vinger test test (4 punten) Item 7: Snel wisselende bewegingen vd hand (4 punten) Item 8: Hiel-scheenbeen-glijden test (4 punten) Stadium 1: basaler Neocortex fronantal, temporal und occipital Stadium 2: Phases of [beta]-amyloidosis. Phase 1 is characterized by exclusively neocortical A[beta] deposits (Neocortex: black). Phase 2 shows additional allocortical A[beta] deposits (red arrows), phase 3 additional A[beta] deposits in diencephalic nuclei (red arrows) and the striatum (not shown), phase 4 additional A[beta] deposits in distinct brainstem nuclei (substantia nigra, red nucleus, central gray, superior and inferior collicle, inferior olivary nucleus, and intermediate reticular zone) (red arrows), and phase 5 in the cerebellum and additional brainstem nuclei (pontine nuclei, locus coeruleus, parabrachial nuclei, reticulo-tegmental nucleus, dorsal tegmental nucleus, and oral and central raphe nuclei) (red arrows). Schmitz-Hübsch et. al., 2006; Neurology Carsten Schulz-Key

12 Gecomputeriseerde bewegingsanalyse
Registratie van 3-dimensionele bewegingsbanen door 41 reflecterende markeerpunten gebruik makend van een VICON bewegingsopnamesysteem met 10 infrarood camera‘s Analyse van complexe bewegingen van het ganse lichaam met variabiliteit in ruimte en tijd Staand: het uitzwaaien wordt bepaald als de afstand tot het zwaartepunt wanneer de patiënt met de voeten bij elkaar staat Gang: Analyse van de coördinatie tussen de ledematen. Dit gebeurt door de wijzigingen van de hoeken van knie- en heupgewrichten te meten en in grafiek te zetten Dynamische balans op een loopband met plotse achterwaartse beweging

13 Resultaten Verbetering na training: - 5.2 SARA punten
Objektorientierte Partitionierungsstrategien und Architekturbewertung ... :25:24 Resultaten Verbetering na training: - 5.2 SARA punten ~ progressie v 2 – 4 years Goal attainment: 2.5 = meer dan verwacht Gang snelheid, ledematen- coördinatie, statisch en dynamisch evenwicht : alles verbeterde Meer resultaat bij cerebellaire dan bij afferente ataxie Voortdurende effecten na 8 weken, maar beter nog met regelmatige training thuis: - 0.4 vs +1.0 Ilg et al, Neurology 2009 Carsten Schulz-Key

14 Case S.T. - staand 48 jarige kleuterleidster Pre
Objektorientierte Partitionierungsstrategien und Architekturbewertung ... :25:24 Case S.T. - staand 48 jarige kleuterleidster Idiopathische cerebellaire ataxie Duur aandoening 1.5 jaar Physiotherapie voor de studie: Stabilisatie oefeningen Isometrische training Pre Post Carsten Schulz-Key

15 Case S.T. - gang Pre 48 jarige kleuterleidster
Objektorientierte Partitionierungsstrategien und Architekturbewertung ... :25:24 Case S.T. - gang 48 jarige kleuterleidster Idiopathische cerebellaire ataxie Duur aandoening 1.5 jaar Physiotherapie voor de studie: Stabilisatie oefeningen Isometrische training Pre Post Carsten Schulz-Key

16 Case S.T. – complexe bewegingen
Objektorientierte Partitionierungsstrategien und Architekturbewertung ... :25:24 Case S.T. – complexe bewegingen 48 jarige kleuterleidster Idiopathische cerebellaire ataxie Duur aandoening 1.5 jaar Physiotherapie voor de studie: Stabilisatie oefeningen Isometrische training Pre Post Carsten Schulz-Key

17 Case S.T. – trappen Pre 48 jarige kleuterleidster
Idiopathische cerebellaire ataxie Duur aandoening 1.5 jaar Fysiotherapie voor de studie: Stabilisatie oefeningen Isometrische training Pre Post Te Bereiken Doel score (GAS) 0: Trap op en af enkel met trapleuning 1: Tussentijds gebruiken van trapleuning 2: Geen trapleuning voor 2 opeenvolgende stappen opwaarts en afwaarts 3: Trap opgaan zonder trapleuning 4: Trap op- en afgaan zonder trapleuning

18 Langetermijn effecten
Objektorientierte Partitionierungsstrategien und Architekturbewertung ... :25:24 Langetermijn effecten Zelfs na 1 jaar bleek SARA-score beter dan de SARA-beginscore, vooral in de cerebellaire groep Goal attainment (GAS): Na 1 jaar nog steeds beter dan verwacht De verbeterde coördinatie van de ledematen was na 1 jaar nog steeds aanwezig in de cerebellaire groep Patienten die dagelijks verder oefenden deden beter dan die welke dit niet deden Ilg et al, Mov Disord 2010 Carsten Schulz-Key

19 Besluiten BEWEEG EN VERBETER !
Objektorientierte Partitionierungsstrategien und Architekturbewertung ... :25:24 Besluiten Fysiotherapie kan ataxie verbeteren, zelfs bij cerebellaire degeneratie Actieve, coördinatieve training is een succesvol fysiotherapeutisch concept bij ataxie Effecten zijn niet alleen zichtbaar als een groepsgemiddelde, maar ook op individuele basis. Effecten blijven op langere termijn voortduren, vooral als trainingen continu worden verdergezet Patiënten met afferente ataxie hebben ook baat bij de therapie, maar cerebellaire ataxie reageert waarschijnlijk beter op deze therapie Vooruitgang komt tegemoet aan individuele doelstellingen geput uit het dagelijkse leven BEWEEG EN VERBETER ! Carsten Schulz-Key

20 Thank you … … and the dream team!
Objektorientierte Partitionierungsstrategien und Architekturbewertung ... :25:24 Thank you … … and the dream team! Matthis Synofzik Winfried Ilg Doris Brötz Carsten Schulz-Key