het gezichtsvermogen

De zintuigen

De zintuigen de reuk het gehoor de smaak het gevoel/de tastzin het gezichtsvermogen

0. een overzicht het oog: enkele betekenissen + uitdrukkingen het oog: onderdelen 3. het oog: samenstellingen 4. het oog: afwijkingen 5. het oog: hulpmiddelen zien en kijken: werkwoorden + idioom liedje: beestjes filmpje: ik zie ik zie wat jij niet ziet

1. het oog enkele betekenissen + idioom

“het gezichtsorgaan voor het waarnemen van lichtprikkels”

iemand een blauw oog slaan

idioom zijn ogen niet kunnen geloven

idioom zijn ogen niet kunnen geloven = stomverbaasd zijn, niet voor waar houden wat men meent te zien

idioom “Washington. 11 september. Ik kan mijn ogen niet geloven. Toen niet, nu ik dit zit te schrijven nog altijd niet.”

idioom oog om oog, tand om tand

idioom oog om oog, tand om tand = rechtvaardiging van een wraakactie

idioom

idioom dat is mij een doorn in het oog

idioom

idioom dat is mij een doorn in het oog = dat is voor mij een bron van grote ergernis

idioom “Rommel op straat is een doorn in het oog van veel mensen. Bijna iedereen ergert zich wel eens aan sigarettenpeuken op straat, stinkende vuilniszakken en rondslingerende blikjes frisdrank.”

“blik, die men op iets richt”

idioom uit het oog, uit het hart

idioom uit het oog, uit het hart = zuur commentaar als men door lange afwezigheid vergeten wordt

idioom “Vroeger waren ze de beste vriendinnen. Maar toen Siska naar Spanje verhuisde, hoorde ze niets meer van haar vriendin Mieke. Tja, uit het oog, uit het hart!”

idioom oog hebben voor iets

idioom oog hebben voor iets = er aandacht voor hebben, er kijk op hebben

idioom “Een open samenleving heeft oog voor mensen zonder papieren.”

idioom een oogje hebben op iemand

idioom een oogje hebben op iemand = verliefd zijn op iemand

idioom “Terwijl je bij de bookmakers al kunt gokken op het moment waarop Brad Pitt Angelina Jolie zal verlaten om terug te keren bij zijn ex-vrouw Jennifer Aniston, zien sommigen een nieuwe aanbidder van de vroegere Friends-actrice opduiken. Jake Gyllenhaal zou naar verluidt een oogje hebben op de elf jaar oudere Aniston.”

idioom “Google heeft een oogje op Twitter.” = is geïnteresseerd in

idioom in het oog springen

idioom in het oog springen = opvallen

idioom “Deze garderobekast is eersteklas verwerkt en springt in het oog door de elegante, witte buitenkant.”

idioom iets onder ogen zien

idioom iets onder ogen zien = zich realiseren

idioom “Amerika moet onder ogen zien dat het sprookje van de onbegrensde mogelijkheden voor grote groepen in de samenleving niet heeft gewerkt.”

“oogvormige opening aan sommige voorwerpen en gereedschappen”

idioom door het oog van de naald kruipen

idioom door het oog van de naald kruipen = ternauwernood (op het nippertje) aan een dreigend gevaar ontkomen

idioom “Jean-Jacques De Gucht (25) kroop door het oog van de naald in Erpe-Mere. Daar is iedereen die het wrak heeft gezien, het over eens. 'Met een kleinere auto was het veel ernstiger geweest.”

“elk van de putjes op dobbel- en dominostenen die de waarde ervan aangeven”

idioom hoge ogen gooien

idioom hoge ogen gooien = een grote kans op winst hebben

idioom “De Belgische premier Verhofstadt gooit hoge ogen als opvolger van Prodi. De kans groeit dat de Belgische premier Guy Verhofstadt de leiding krijgt van de Europese Commissie.”

“het centrum van een cycloon”

“oogvormig versiersel op de staart van pauwen en op de vleugels van sommige vlinders”

Idioom: oefening

idioom “Zoals het spreekwoord zegt “XXX“. Toen ik verhuisde naar Australië vergat ik langzaam maar zeker mijn "grote" liefde.”

idioom “Zoals het spreekwoord zegt "uit het oog, uit het hart“. Toen ik verhuisde naar Australië vergat ik langzaam maar zeker mijn "grote" liefde.”

idioom “George Clooney XXX hoge ogen in de aanloop naar de Oscars.”

idioom “George Clooney gooit hoge ogen in de aanloop naar de Oscars.”

idioom “Hij kon zijn XXX: in de kamer zag hij een feestelijk versierde reuzenkerstboom en overal vrolijke mensen in prachtige gewaden. Wat een verrassing!”

idioom “Hij kon zijn ogen niet geloven: in de kamer zag hij een feestelijk versierde reuzenkerstboom en overal vrolijke mensen in prachtige gewaden. Wat een verrassing!”

idioom “Bruidshuis Diana XXX detail. We zorgen graag dat alles tot in de puntjes geregeld is. Je trouwjapon wordt gratis op maat gemaakt.”

idioom “Bruidshuis Diana heeft oog voor detail. We zorgen graag dat alles tot in de puntjes geregeld is. Je trouwjapon wordt gratis op maat gemaakt.”

idioom “Zoenende koppels zijn XXX in het oog voor singles tijdens Oud en Nieuw”.

idioom “Zoenende koppels zijn een doorn in het oog voor singles tijdens Oud en Nieuw”.

idioom “FC Twente heeft XXX Marek Cech (26). De Slowaakse verdediger is nu nog in dienst van West Bromwich Albion.”

idioom “FC Twente heeft een oogje op Marek Cech (26). De Slowaakse verdediger is nu nog in dienst van West Bromwich Albion.”

idioom “Het is oog om oog, XXX tussen de Marokkanen en de Molukkers.”

idioom “Het is oog om oog, tand om tand tussen de Marokkanen en de Molukkers.”

idioom “Hij merkt dat hij zich niet meer achter kritische en ironische opmerkingen kan verstoppen. Hij moet de waarheid XXX zien.”

idioom “Hij merkt dat hij zich niet meer achter kritische en ironische opmerkingen kan verstoppen. Hij moet de waarheid onder ogen zien.”

idioom “Serena Williams op haar beurt, herstelde van drie wedstrijdpunten en XXX door het oog van de XXX tegen Caroline Wozniacki. Ze won op het nippertje”

idioom “Serena Williams op haar beurt, herstelde van drie wedtrijdpunten en kroop door het oog van de naald tegen Caroline Wozniacki. Ze won op het nippertje”

idioom “De collectie XXX in het oog door het opvallende design en de felle kleuren, maar ook door zijn milieuvriendelijke karakter.”

idioom “De collectie springt in het oog door het opvallende design en de felle kleuren, maar ook door zijn milieuvriendelijke karakter.”

Oefening: spreken Verzin per 2 situaties met: iemand een blauw oog slaan zijn ogen niet kunnen geloven oog om oog, tand om tand dat is mij een doorn in het oog uit het oog, uit het hart oog hebben voor iets een oogje hebben op iemand in het oog springen iets onder ogen zien door het oog van de naald kruipen hoge ogen gooien

2. Onderdelen van het oog

De pupil De iris = het regenboogvlies De oogbol (Traanbuisjes) (Traanklier) (Spieren) Oogleden (het ooglid)

idioom “Het ongeval staat op zijn netvlies gebrand.”

3. samenstellingen met “oog”

“Mijn zoon is mijn XXX, mijn lieveling.” “Dat jongetje mocht overal met haar naar toe en was haar XXX.”

“Mijn zoon is mijn oogappel, mijn lieveling.” “Dat jongetje mocht overal met haar naar toe en was haar oogappel.”

de oogappel 1. meest geliefde persoon 2. het gekleurde, ronde deel van het regenboogvlies dat naar buiten zichtbaar is

de oogappel

“Bij de tocht van de koninklijke familie door Apeldoorn is rond het middaguur een auto door de afzetting gereden. Volgens XXX leek de chauffeur de bus met de koninklijke familie te willen raken.”

“Bij de tocht van de koninklijke familie door Apeldoorn is rond het middaguur een auto door de afzetting gereden. Volgens ooggetuigen leek de chauffeur de bus met de koninklijke familie te willen raken.”

de ooggetuige = iemand die het gebeurde met eigen ogen ziet of gezien heeft

“De Vlaamse media hebben XXX op “De Vlaamse media hebben XXX op. In Wallonië en Frankrijk is het Brusselse trio Sharko erg populair, maar in Vlaanderen worden ze door de media nauwelijks opgemerkt.”

“De Vlaamse media hebben oogkleppen op “De Vlaamse media hebben oogkleppen op. In Wallonië en Frankrijk is het Brusselse trio Sharko erg populair, maar in Vlaanderen worden ze door de media nauwelijks opgemerkt.”

de oogklep = klep aan het hoofdstel van paarden ter hoogte van de ogen

“Ik ben geen rekenwonder, maar ik zag in één XXX dat de verzameling muntjes nooit twee euro kon zijn.”

“Ik ben geen rekenwonder, maar ik zag in één oogopslag dat de verzameling muntjes nooit twee euro kon zijn.”

de oogopslag In één oogopslag = onmiddellijk

de oogschaduw

4. oogafwijkingen

“alleen voorwerpen in de buurt scherp kunnende zien”

bijziend “alleen voorwerpen in de buurt scherp kunnende zien”

“alleen verafgelegen objecten scherp kunnende zien”

verziend “alleen verafgelegen objecten scherp kunnende zien”

Scheelzien, scheel kijken

een beetje scheel zijn of kijken

loensen een beetje scheel zijn of kijken

cataract (grijze staar)

Blind De blinde De visueel gehandicapte

kleurenblind

Nachtblind

5. hulpmiddelen tegen oogafwijkingen

de opticien

de oogarts

de oogheelkundige

de leesbril het montuur

de zonnebril

de verrekijker

de toneelkijker

de blindengeleidehond

Discussie: De vuurwerkbril “http://www.youtube.com/watch?v=JfTOmkcFHBE”

6. Zien/kijken werkwoorden + idioom

Gezien mogen worden

Gezien mogen worden = iemand is de moeite van het bekijken waard / iets is het aanzien waard Hij mag gezien worden. En de resultaten mogen gezien worden!

Gezien mogen worden

Het niet meer zien zitten

Het niet meer zien zitten = geen hoop meer hebben op verbetering Ik zie het niet meer zitten.

Het voor gezien/bekeken houden

Het voor gezien/bekeken houden = ergens mee willen stoppen Ik hou het voor gezien. Genoeg getraind vandaag.

Hij ziet ze vliegen

Hij ziet ze vliegen = dit zeg je wanneer iemand iets heel vreemds zegt Volgens Eppink is dat de omgekeerde logica. "Als de belastingdruk zo hoog is gaat de fraude gewoon doorgaan. U praat alleen maar over meer belastingen: een Europese belasting, een vermogensbelasting en u wil ook nog een 32-urige werkweek. Mevrouw Vogels, u ziet ze vliegen."

Iemand liever zien gaan dan komen

Iemand liever zien gaan dan komen = dit zeg je als je iemand niet mag Als George Bush vandaag in Londen officieel begint aan zijn staatsbezoek, hoeft hij niet te rekenen op een hand van burgemeester Ken Livingstone. De Londense burgemeester ziet Bush liever gaan dan komen.

Iemand niet zien staan

Iemand niet zien staan = geen aandacht voor iemand hebben Ik ben een beetje verliefd op een jongen, maar hij ziet me niet staan!

Iemand zien zitten

Iemand zien zitten = goede verwachtingen van iemand hebben, iemand geschikt vinden / een relatie met iemand willen Ziet hij mij zitten of niet? Hallo! Ik heb 3 jaar geleden een leuke jongen ontmoet. Ik zie hem wel zitten als vriend, en in de toekomst misschien als vriendje.

Ik zie het al voor me

Ik zie het al voor me = als je een beeld hebt van iets dat nog niet bestaat, van een plan of van een idee; soms ironisch bedoeld Het lijkt me toch dat je gewoon kwaliteiten moet hebben voor een topfunctie, ongeacht of je een vrouw of een man bent. Dáár moet je op geselecteerd worden. Ik zie het al voor me, komt er een sollicitatiekandidaat die aan alle eisen voldoet, kan je hem niet aannemen omdat het een man is!

Mij niet gezien

Mij niet gezien = dat is niets voor mij

Oefening

Ten tweede, als het huwelijk al bedoeld is om kinderen te maken, wat moeten dan de heterostellen die geen kinderen willen of kunnen krijgen? Mogen die ook niet trouwen? Ik zie het al XXX, bij alle huwelijksvoltrekkingen de zin: "En zweren jullie kinderen te krijgen?" Kortom, dit argument raakt kant noch wal. 147

Ten tweede, als het huwelijk al bedoeld is om kinderen te maken, wat moeten dan de heterostellen die geen kinderen willen of kunnen krijgen? Mogen die ook niet trouwen? Ik zie het al voor me, bij alle huwelijksvoltrekkingen de zin: "En zweren jullie kinderen te krijgen?" Kortom, dit argument raakt kant noch wal. 148

Laszlo Bölöni houdt het voor XXX bij Standard Laszlo Bölöni houdt het voor XXX bij Standard. Laszlo Bölöni is niet langer trainer van landskampioen Standard. 149

Laszlo Bölöni houdt het voor bekeken/gezien bij Standard Laszlo Bölöni houdt het voor bekeken/gezien bij Standard. Laszlo Bölöni is niet langer trainer van landskampioen Standard. 150

Nieuwe first lady ziet ze XXX (krantenkop) In een vorig jaar gepubliceerd boek van haar hand, getiteld 'Zeer vreemde dingen die ik heb meegemaakt' schreef de first lady (62) ondermeer dat 'tijdens het slapen haar ziel in een driehoekige UFO naar Venus is gevaren. Het was een prachtige plek en het was er echt groen' 151

Nieuwe first lady ziet ze vliegen (krantenkop) In een vorig jaar gepubliceerd boek van haar hand, getiteld 'Zeer vreemde dingen die ik heb meegemaakt' schreef de first lady (62) ondermeer dat 'tijdens het slapen haar ziel in een driehoekige UFO naar Venus is gevaren. Het was een prachtige plek en het was er echt groen' 152

Een weekendje skiën. Mij niet XXX Een weekendje skiën? Mij niet XXX. De laatste keer dat ik op de latten stond, heb ik allebei mijn benen gebroken! 153

Een weekendje skiën. Mij niet gezien Een weekendje skiën? Mij niet gezien. De laatste keer dat ik op de latten stond, heb ik allebei mijn benen gebroken! 154

Ik XXX het voor gezien vandaag. Ik ben bekaf! (erg moe) Tot morgen! 155

Ik hou het voor gezien vandaag. Ik ben bekaf! (erg moe) Tot morgen! 156

Voorspelbaar: de vampier uit Twilight scoort goed bij het jonge volkje, en zijn populariteit kalft steeds af bij oudere categorieën. Eén op acht 18- tot 24-jarigen ziet hem wel XXX, tegenover 13 procent 25 tot 34-jarigen, vijf procent 35- tot 44-jarigen en twee procent 45 tot 54-jarigen. 157

Voorspelbaar: de vampier uit Twilight scoort goed bij het jonge volkje, en zijn populariteit kalft steeds af bij oudere categorieën. Eén op acht 18- tot 24-jarigen ziet hem wel zitten, tegenover 13 procent 25 tot 34-jarigen, vijf procent 35- tot 44-jarigen en twee procent 45 tot 54-jarigen. 158

Denk er goed over na waarom ik hier nog sta / Nu de kroeg sluit en iedereen lacht / Want je ziet me niet XXX ik kan net zo goed gaan / Het lijkt zinloos dat ik op je wacht (liedje) 159

Denk er goed over na waarom ik hier nog sta / Nu de kroeg sluit en iedereen lacht / Want je ziet me niet staan ik kan net zo goed gaan / Het lijkt zinloos dat ik op je wacht (liedje) 160

De bekende voetballer ziet het niet meer XXX bij Real Madrid. 161

De bekende voetballer ziet het niet meer zitten bij Real Madrid. 162

Vooral horecabazen zien mannelijke allochtone medewerkers XXX dan komen. Hoe komt dat? 163

Vooral horecabazen zien mannelijke allochtone medewerkers liever gaan dan komen. Hoe komt dat? 164

En het resultaat mag XXX worden, echt verbluffend, alsof het erop geschilderd is! 165

En het resultaat mag gezien worden, echt verbluffend, alsof het erop geschilderd is! 166

Oefening: spreken Verzin korte dialoogjes met: gezien mogen worden het niet meer zien zitten het voor gezien/bekeken houden hij ziet ze vliegen iemand liever zien gaan dan komen iemand niet zien staan iemand zien zitten ik zie het al voor me mij niet gezien 167

bekennen

bekennen Er is geen mens te bekennen. Hij is nergens te bekennen. Ontkenning!

ontwaren

ontwaren = beginnen te zien Ik dacht dat ik een glimlach op haar gezicht kon ontwaren.

ontwaren Daarna kiest die massa voor Jan Peter Balkenende, een mix van Harry Potter en extreme stijfburgerlijkheid, een man in wie ik geen spoor van charisma kan ontwaren. (Karel de Gucht)

Een glimp opvangen van

Een glimp opvangen van = net genoeg van een persoon of zaak zien om deze te herkennen Wie geluk had kon donderdag een glimp opvangen van prinses Máxima.

gadeslaan

gadeslaan sloeg gade, heeft gadegeslagen = observeren, aandachtig kijken naar Daar kunt u de wijnkelders bezoeken, het distilleren en bottelen van dichtbij gadeslaan en proeven van de cognac.

turen naar = met inspanning, scherp kijken De soldaten van beide kampen tuurden naar elkaar. Ze wachtten op een doelwit aan de andere kant.

turen naar

gluren naar

gluren naar/begluren = stiekem, met nieuwsgierige, onderzoekende blik kijken

gluren naar/begluren = stiekem, met nieuwsgierige, onderzoekende blik kijken Duizenden Australische televisiekijkers konden tijdens de nieuwsuitzending zien hoe een werknemer gluurde naar pikante foto's van Amanda Kerr op zijn pc.

Uit je doppen kijken

Uit je doppen kijken = waarschuwing goed uit te kijken Kijk uit je doppen!

Staren

Staren = de ogen onbeweeglijk op een bepaald punt gericht houden zonder iets te zien

afkijken 186

afkijken = iets heimelijk overschrijven van iemand

spieken = stiekem aantekeningen of boeken inzien bij proefwerk of examen of stiekem van anderen overschrijven

spieken

spieken Even spieken = aankondiging dat men ergens aantekeningen bij gaat gebruiken

Oefening

Spaanse wetenschappers hebben met de ISO-telescoop een XXX opgevangen van het ontstaan van een zonnestelsel.

Spaanse wetenschappers hebben met de ISO-telescoop een glimp opgevangen van het ontstaan van een zonnestelsel.

De Amerikaanse zet haar bril recht, XXX het schilderij en wuift dan met haar hand. 'Nah,' zegt ze tegen de medewerker. 'Show me something else. (met inspanning, scherp kijken naar)

De Amerikaanse zet haar bril recht, tuurt naar het schilderij en wuift dan met haar hand. 'Nah,' zegt ze tegen de medewerker. 'Show me something else.

De recherche heeft dinsdagmorgen in de wijk Wandelbos een 33-jarige Tilburger aangehouden die vanuit het balkon van zijn flatwoning met een camera zijn onderbuurvrouw XXX had.

De recherche heeft dinsdagmorgen in de wijk Wandelbos een 33-jarige Tilburger aangehouden die vanuit het balkon van zijn flatwoning met een camera zijn onderbuurvrouw begluurd had.

Mama en papa kunnen genieten van Tiroolse streekgerechten, koffie met gebak én de prachtige bergwereld terwijl ze hun kinderen van dichtbij kunnen XXX. (observeren)

Mama en papa kunnen genieten van Tiroolse streekgerechten, koffie met gebak én de prachtige bergwereld terwijl ze hun kinderen van dichtbij kunnen gadeslaan.

Even wijken de wolken waardoor we de rode gloed van de ondergaande zon kunnen XXX. De temperatuur zakt snel en er steekt een bescheiden windje op. (beginnen te zien)

Even wijken de wolken waardoor we de rode gloed van de ondergaande zon kunnen ontwaren. De temperatuur zakt snel en er steekt een bescheiden windje op.

Ibrahim XXX uit het raam naar het hem voorbij trekkende landschap Ibrahim XXX uit het raam naar het hem voorbij trekkende landschap. De cadans van de trein had hem in een soort trance gebracht. (de ogen onbeweeglijk op een bepaald punt gericht houden zonder iets te zien)

Ibrahim staarde uit het raam naar het hem voorbij trekkende landschap Ibrahim staarde uit het raam naar het hem voorbij trekkende landschap. De cadans van de trein had hem in een soort trance gebracht.

Het is muisstil. Er is geen hond te XXX.

Het is muisstil. Er is geen hond te bekennen.

Fietsers moeten uit hun XXX kijken. (opletten)

Fietsers moeten uit hun doppen kijken.

7. Liedje Beestjes (1967)

http://www.youtube.com/watch?v=12U2AqvM57I

Oprukken tegen = voorwaarts trekken Het Angolese regeringsleger rukt in het noordoosten van het land op tegen eenheden van het vroegere rebellenleger Unita van Jonas Savimbi.

Likkebaarden = zijn lippen aflikken als teken dat iets lekker smaakt In dit kookboek vind je tal van interessante recepten en kleurenfoto's om van te likkebaarden.

8. Filmpje Ik zie ik zie wat jij niet ziet (2007) http://www.youtube.com/watch?v=mWYMYRuxjDw

Iemand/iets opnemen = nauwkeurig waarnemen, observeren. [Hij] stond op, gaf Katadreuffe een hand, en wees hem een stoel tegenover zich. […] Hij nam een brief voor zich en klemde een monocle in zijn oogkas. […] Katadreuffe zat heel rustig en nam hem goed op, hij zou zich door niets van zijn stuk laten brengen.

De monocle

Iets/registreren = in de geest vastleggen, opnemen, waarnemen

Filmpje / spreken Waar verwijst de titel naar? (ik zie ik zie wat jij niet ziet)

Filmpje / spreken Waar verwijst de titel naar? Ken je nog zulke spelletjes? Wat voor een videootje is dit? Doe zelf het spelletje.

Video’s http://www.youtube.com/watch?v=YAiIUdWk1Ng (Un chien andalou) http://www.youtube.com/watch?v=JfTOmkcFHBE (De vuurwerkbril) http://www.youtube.com/watch?v=12U2AqvM57I (beestjes) http://www.youtube.com/watch?v=mWYMYRuxjDw (ik zie ik zie…) 218