Leeswijzer bij de bijlagen   In deze bijlagen bij het NVZ-strategiedocument Zorg voor 2020 zijn de belangrijkste grafieken en brondocumenten voor u geselecteerd. Deze vormen de basis van het strategiedocument en zijn daar een waardevolle aanvulling op. U vindt de grafieken ook op onze website: www.zorgvoor2020.nl. De verschillende sheets zijn afzonderlijk te downloaden ten behoeve van eigen presentaties. De grafieken worden op de site tevens regelmatig geactualiseerd.     

1. Demografische ontwikkelingen

Bevolkingssamenstelling Verleden, heden, toekomst Het aandeel ouderen neemt steeds meer toe in Nederland: In 2025 is 22% van de bevolking ouder dan 65, dit is 26% in 2040 In 2000 was 1 persoon ouder dan 65 jaar op 4 personen in leeftijd van 20-64 jaar. In 2030 zijn er naar verwachting 2 personen in de leeftijd van 20-64 jaar op 1 persoon ouder dan 65. Bron: CBS 3

Bevolkingssamenstelling: De samenleving wordt meer multicultureel http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?VW=T&DM=SLNL&PA=82681ned Bron: CBS, Statline 4

Bevolkingssamenstelling De levensverwachting stijgt al jaren: elk jaar sinds 1900 met een paar maanden. Eén op de twee meisjes die vandaag wordt geboren, en één op de drie jongens, wordt honderd jaar of ouder. Pasgeboren meisjes worden gemiddeld 96 jaar oud, en jongetjes worden gemiddeld 92 jaar. Prognose levensverwachting Leeftijd Bron: CBS, Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut, Joop de Beer (2013), Een levensduur van meer dan honderd jaar: van uitzondering naar regel?, NIDI-Webartikel 2013-02, september 2013. www.nidi.nl/nidi-webart-2013-02 5

Tweedeling in de maatschappij Hoogopgeleide mannen en vrouwen leven langer. Ook de midden categorieën hebben een lagere levensverwachting dan de hoogst opgeleiden. Ook op oudere leeftijd bestaan er nog verschillen in levensverwachting. Bron: Levensverwachting bij geboorte naar opleidingsniveau, 2009-2012, CBS Statline, via Nationaal Kompas Volksgezondheid, Levensverwachting: Zijn er verschillen naar sociaaleconomische status? 6

Toename (chronische) zorgvraag 909 1.190 Diabetes 2014 2030 649 840 1.275 1.664 405 568 Coronaire Hartziekten Artrose COPD 545 779 Kanker* 207 300 961 935 147 226 Beroerte Angst- stoornissen Hartfalen In 2014 bijna 1 op 3 met 1 of meer chronische ziekten. Vanaf 75 jaar 80% Nu 5,3 miljoen mensen met een chronische ziekte. In 2030 zijn dit 7 miljoen mensen ofwel 2 op 5 Huidige situatie: 5,3 miljoen Nederlanders (31,8%) hebben 1 of meer chronische ziektes. Vanaf 75 jaar geldt dit voor bijna 80% van de mensen (schatting op basis van 28 chronische ziektes). 11% (1,19 miljoen) heeft 2 of meer chronische ziektes. Bij 75+ bedraagt dit aandeel 50%. In 2030 hebben 7 miljoen mensen 1 of meer chronische ziektes. Deze inschatting is gemaakt op basis van demografische ontwikkelingen en verwachte trend. In de verwachte trend wordt uitgegaan van verbeterde vroegopsporing van chronische ziektes (verhogend effect), meer effectieve behandeling en daarmee langer leven met een chronische ziekte (verhogend effect), beginnende tekenen van verbetering leefstijl (verlagend effect) Cijfers RIVM, VTV 2014: http://www.eengezondernederland.nl/Trends_in_de_toekomst/Ziekten Bron: RIVM, VTV 2014 Noot: *Cijfers gebaseerd op prevalentie verwachtingen voor Borstkanker, Dikke darmkanker, Prostaatkanker, Huidkanker, Longkanker, Non-Hodgkin Lymf. Cijfers x 1.000 7

Toename (chronische) zorgvraag: Aantal chronische ziekten naar leeftijd Totaal 0-14 15-24 25-44 45-64 65-74 75+ Ca. 25% van de NL bevolking heeft een of meerdere chronische aandoeningen dit komt neer op meer dan 4 miljoen patiënten Dit is een schatting gebaseerd op een selectie van 30 chronische ziekten, geregistreerd in huisartsenpraktijken Bijna 1/3 van de chronisch zieken hebben meerdere chronische aandoeningen Dit komt neer op ca. 1,3 miljoen mensen Multimorbiditeit komt vaker voor naarmate we ouder worden Ondanks dat we meer met chronische aandoeningen te maken krijgen, blijft onze ervaren gezondheid op peil 60% van de mensen 65+ zegt zich gezond te voelen Bron: CBS 8

Stijgende zorgkosten Zorgkosten nemen exponentieel toe met het toenemen van de leeftijd We geven nu gemiddeld 5630 EUR pp uit aan zorg per jaar (Bron:CBS) Bron: CBS 9

Stijgende zorgkosten De Nederlandse zorgkosten groeien naar verwachting door tot 19-31% van het totale BBP in 2040 BRON: CBS Bron: CBS 10

Toelichting participatiesamenleving Toename eenzaamheid Toename van aantal eenpersoonshuishoudens Het aantal eenpersoonshuishoudens is sinds de jaren 60 toegenomen van ruim 10% naar bijna 40% in 2015. Het risico op eenzaamheid is door deze beweging toegenomen. Eenzaamheid Bijna veertig procent van de volwassen Nederlanders voelt zich eenzaam. Dertig procent van de Nederlanders ouder dan 18 jaar zegt zich enigszins eenzaam te voelen. Ruim 8 procent geeft aan (zeer) ernstig eenzaam te zijn. Eenzaamheid neemt toe met de leeftijd. Dit geldt specifiek voor sociale eenzaamheid. Het percentage mensen dat zich emotioneel eenzaam voelt, neemt toe vanaf 75 jaar. Vanaf 50-jarige leeftijd voelt meer dan 40% van de Nederlanders zich eenzaam. Van de 75- tot 85-jarigen voelt bijna 50% zich eenzaam. Van de 85-plussers voelt bijna 60% zich eenzaam. Ook extreme eenzaamheid neemt toe met het ouder worden. Van de 65- tot 75 jarigen voelt ruim 7% zich (zeer) ernstig eenzaam. Voor 75- tot 85-jarigen geldt dit voor bijna 10%. Van de 85-plussers voelt bijna 14% zich extreem eenzaam. 75-plussers voelen zich sneller eenzaam door een opeenstapeling van gebeurtenissen, zoals het overlijden van een partner en andere leeftijdsgenoten en het verlies van mobiliteit en zelfstandigheid. http://www.compendiumvoordeleefomgeving.nl/indicatoren/nl0001-Bevolkingsomvang-en-huishoudens.html?i=15-12 http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?VW=T&DM=SLNL&PA=82905NED&LA=NL http://www.rivm.nl/Documenten_en_publicaties/Algemeen_Actueel/Nieuwsberichten/2013/Bijna_veertig_procent_van_de_volwassen_Nederlanders_voelt_zich_eenzaam http://www.eenzaam.nl https://www.ouderenfonds.nl/onze-organisatie/feiten-en-cijfers/ http://www.nationaalkompas.nl/gezondheid-en-ziekte/functioneren-en-kwaliteit-van-leven/eenzaamheid/hoeveel-mensen-zijn-eenzaam Bron: CBS, RIVM, Volksgezondheidenzorg.info, nationaalkompas.nl 11

Ontwikkelingen in relatie tot de werkinhoud (vraagkant): Toegenomen complexiteit van de zorgvraag/multimorbiditeit Bron: VTV, 2014 12

Kwetsbare oudere patiënten in ziekenhuis Bron: Uit presentatie Sophia de Rooy over Kwetsbare ouderen, Veiligheidsagenda NVZ/NFU 13