Wat wij met hulpmiddelen doen. Lespakket Meer dan handig Mechanismen van in- en uitsluiting

Audiofragment Veerle1

Voorbereidende opdracht 2 studenten lichten kort hun product toe

Definities van in- en uitsluiting Insluiting (inclusie): gelijkwaardig meedoen aan de samenleving in alle aspecten van het leven Uitsluiting (exclusie): niet of nauwelijks sprake van sociale participatie en/of sociale ondersteuning (Proefles Sociale Inclusie, 2013)

Disability Studies In Nederland is DS niet ontstaan in de jaren ‘70 zoals wel in andere (m.n. Angelsaksische) landen. Hoe komt dit? Een versnipperd ‘veld’ en weinig/geen cross-disability samenwerking; Wetenschappelijk debat ≠ publiek debat Disability gerelateerd onderzoek vooral beleidsgericht en medisch. Minder in sociale, juridische, geschiedenis wetenschappen. Sinds 2009:

Opvattingen over disability medisch perspectief sociaal-cultureel perspectief Gebrek, ziekte als hoofd identiteit, persoonlijke tragedie Herstel, correctie Interventie: persoon moet veranderen Normaliteit staat vast Persoonlijke identiteit, burgerschap Acceptatie, diversiteit Omgeving moet (ook) veranderen Normaliteit ter discussie

Doorschieten sociaal-cultureel perspectief? Roulstone (1998): [disabled] should not be viewed as purely adjectival, but as a fully relational concept Medisch: inclusie en participatie door normalisatie en ‘reparatie’ Sociaal: inclusie en participatie door aanpassing maatschappij Maar: welke invloed hebben mensen zelf op mechanismen van in- en uitsluiting?

Opdracht Maak groepjes van 3-4 studenten (vast voor hele cursus) Schrijf kort (1 A4) op welke wijze een hulpmiddel bijdraagt aan uitsluiting -Concreet -Beschrijf hulpmiddel en gebruiker -Beschrijf situatie -Beschrijf hoe uitsluiting plaatsvindt

Thuis zijn de toestellen volledig geaccepteerd: ‘Mijn dochter vroeg me vanaf welke leeftijd zij ook toestellen mag gaan dragen. Ze ging er vanuit dat iedereen dat doet.’ Ook goede vrienden weten van Veerle’s gehoorapparaten. Daarbuiten, op het werk of bij kennissen, weten mensen het niet. Ze draagt een kapsel waarmee ze de toestellen goed kan verhullen. Ze kiest hiervoor omdat ze niet zielig gevonden wil worden. ‘Er kleeft toch een oubollig en slachtofferig imago aan het hoortoestel’. En daar wil ze zich niet mee identificeren. ‘Ik voel me niet gehandicapt’. Meer dan handig, p24

Passing as normal “Camouflage” Mode Erbij horen

Passing as normal 100% compensatie  niet anders zijn Esthetiek: kapsel

Hoortoestelen Meer dan Handig 27 interviews Biografische methode: de interviewkandidaten bepalen de agenda Nu focus op hoortoestel, ervaringen van Bianca en Veerle

Hoortoestelen Overeenkomsten Leeftijd (40 en 31 jaar) Geslacht Veerle heeft hoortoestel op latere leeftijd gekregen, Bianca al vroeg in haar kinderjaren

Veerle 40 jaar oud Als kind 20-30% gehoorverlies rechteroor Op 31 e 60% gehoorverlies linkeroor na vliegtuigvlucht

Veerle Erg wennen “.. En het geluid is klote” Maar het went uiteindelijk, worden vrienden Verantwoordelijke baan waarin communicatie essentieel is Draagt hoorstoestel onopvallend

Bianca 31 jaar oud Vanaf vroege jeugd slechthorend

Bianca Draagt al heel snel hoortoestellen Nooit moeten wennen Ouders belangrijke rol om hoortoestel te dragen

Bianca Hoorproblemen progressief van aard Hoortoestel niet afdoende Omgeving weet dat ze slechthorend is, gebruik van non- verbale communicatie

Functie De hoortoestellen compenseren gehoorverlies, bij Veerle beter dan bij Bianca

Passing as normal: esthetiek Veerle draagt hoortoestellen onopvallend Voor Bianca geen optie

Passing as normal: voordelen Esthetiek: geen stigma (Veerle)  Er ‘normaal’ uitzien

Passing as normal: nadelen Miscommunicatie (arrogant) Geen begrip

Conclusies We spreken vaak over het streven naar insluiting en het voorkomen van uitsluiting. Alsof die twee van elkaar te scheiden zijn. In- en uitsluiting gaan echter vaak hand in hand

Conclusies Hulpmiddelen zijn meerstemmig: -Dragen bij aan insluiting -Dragen bij aan uitsluiting -Belangrijk om context van hulpmiddel te (h)erkennen -Verschil in socialisatie?

Volgende les Mail uiterlijk twee dagen voor het volgende college twee beelden (foto/plaatje) Deze beelden drukken de identiteit en/of relaties met anderen uit.