Uitgangspunten van crowdmanagement Leergang Crowd Care 21 januari 2016

©vandeSandeinlezingen,2016 De resultaten van evaluatie Uit de evaluatie van vorig jaar bleek dat de deelnemers tevreden waren, wel hadden ze behoefte aan: ‘ best practices / lessons learned’. en aan Tips van de trainer aan de deelnemers Ik heb dus een tip voor u, die tevens een lesson learned is, hoewel geen best practice (omdat het theoretisch is) BLIJF STEEDS NADENKEN EN DOE DAT AAN DE HAND VAN THEORIE

EEN BLIK VANUIT DE IVOREN TOREN Leer denken als een psycholoog! Het gaat er niet om hoe U de dingen ziet Het gaat er om hoe de ander de dingen ziet Dat is gezonde psychologie Maar ook gezonde strategie: Napoleon: Een strateeg moet zich niet bezig houden met zijn eigen plannen, maar met de plannen van de tegenstander

PREPARATIE fase MOBILISATIE fase ACTIE fase Alles wat met de voorbereiding te maken heeft: {Publiek: Afspraken, Plannen maken, Media bijhouden, Kaartjes & vervoer regelen, etc.} Organisatie: Meestal grote hoeveelheid regelwerk, Afspraken met diverse partners, Vaststelling verantwoordelijkheden, Draaiboeken, Scenario’s, Planning etc. Alles wat met de ordening en bejegening van het publiek te maken heeft. Meer speciaal: handhaving van orde Alles wat te maken heeft met vechten. Alles wat men maar kan bedenken om de verloren orde te herstellen. DUUR: dagen?weken?maanden? | 1 nacht | 1 dag (soms enkele dagen) DE- MOB fase UITVOERDERS: (NB het betreft steeds individuen of kleine planningsgroepjes) Evenementenbureaus, Security firma’s, (Gemeente) Ambtenaren, Politieplanners, Veiligheidsregio’s UITVOERDERS: ME, Leger UITVOERDERS: Security mensen, Stewards, Controleurs, Politieagenten, GHOR mensen, Brandweer personeel, Suppoosten SOMS : Geweld fase Crowd management Crowd control Riot control

Model van uitbreiding Crisis (Chaos model) H O E V E L H EI D E L E N D E STERKTE FYSIEKE STIMULI Voorbeelden: Flashover Rellen MPI Opkomst PVV Niet zo’n sterke theorie: Het standaard oorzaak-gevolg model: hoe sterker de oorzaak, hoe groter de gevolgen “En het bleef nog lang onrustig in de stad” Plotselinge overslag (Flashpoint)

©vandeSandeinlezingen,2016 BEST PRACTICES BP past in technisch denken Omdat de ontwikkelingen in massa’s grillig zijn En omdat als er iets gebeurt dat meestal heel snel gaat Is uitgebreide technische preparatie op allerlei scenario's, strategieën of tactieken niet zo’n goed idee Beter is de organisatie veerkrachtig te maken, door hem voor te bereiden op RESILIENCE Wat is resilience? Het vermogen om door te functioneren wanneer een essentieel deel van de organisatie is uitgevallen Resilience in de middeleeuwen

Drie soorten gevaar in massa’s 1)Gevechten –Niet bijzonder gevaarlijk want zelden grootschalig –Lastigst zijn intergroepsgevechten, vooral die met politie –Duren meestal kort: bestaan uit series agressieve episoden –Vnl Gooien, maar sterke neiging tot imitatie wapens vijand 2)Ongelukken –Ongelukken komen overal voor maar zijn bij massa’s extra gevaarlijk –Oorzaak ligt vaak in onvoorspelbare toevalligheden –Preparatie kan veel goedmaken, bv. Logistiek reddingseenheden –Communicatie is bij preventie en repressie van groot belang 3)Gedrang –Is zonder meer het gevaarlijkst: verdrukking en vertrapping –Is vooral resultaat van bewegende dichte massa’s (> drie per m 2 ) –Kan alleen door goede voorbereiding tegengegaan –Logistiek: Ruime in en uitgangen, geen kruisende stromen, noodplannen Zie boek Hst 4

Het gewone leven Ons leven is gebaseerd op een groot aantal aannames Zonder die aannames zouden we constant in angst, bezorgdheid en verwarring leven Zo nemen we aan dat: Onze huizen onschendbare privé domeinen zijn Onze gezondheid goed zal blijven Onze ondernemingen goed zullen aflopen Onze bestuurders onzelfzuchtig zijn Onze professionals geen fouten maken Andere mensen van goede wil zijn Dit soort aannames betreft onszelf en anderen: Belief in a just world, False consensus, System justification Blijken aannames vals, dan moet nieuw evenwicht gevonden worden en kunnen massaverschijnselen optreden

Wat is dat: een Massa? ONZEKERHEID –De normale vormen van organisatie en de gebruikelijke normen en regels gelden minder sterk –Biedt aan mensen die opwinding zoeken een geschikte omgeving TIJDELIJKHEID –Massaverschijnselen duren meestal kort, elk type heeft een typische duur –Na een nachtje slapen kijkt men meestal anders tegen de zaken aan INTERACTIE –Co-presence en directe onderlinge beïnvloeding –Besmettelijkheid van emotie belangrijke factor –Emotie is reactie op situatie –Weinig rationele beïnvloeding en alsdie er is, dan via geruchten GROOTTE –Groep heeft een redelijke, maar onbepaalde omvang –Massaverschijnselen kunnen al in groepen van 10 optreden –Wel biedt grote massa een anonimiserende achtergrond Zie boek Hst 1

WIJ WIJ/ZIJ VERWACHT ONVERWACHT DOELGERICHT SPEELS Massa’s zijn er in soorten

De Wij/Zij dimensie Wij Wij/Zij Eendracht Gezamenlijkheid Vrienden Open houding Geen bias Verzoening Open voor anderen Aanpassing Splijting Conflict Vijanden Defensief In-group Out-group bias Verbittering Gesloten gelederen Escalatie Sterk aan verandering onderhevig: Bv Politie

© 2006 JP van de Sande RuG WIJ – ZIJ conflict COMPETITIE MACHTS TACTIEKEN CATEGORISATIE CONFLICTCONFLICT EXT.ATTRIBUTIE MISPERCEPTIE INGr- OUTGr BIAS STEREOTYPEN MOREEL (DIABOLISERING) VIRIEL COMMITMENT RECIPROCITEIT AROUSAL CONFLICTCONFLICT COHESIE INGr-COOPERATIE Zie boek Hst 4

De Ernst/Spel dimensie Ernst Spel In dienst van hoger ideaal Doelgerichtheid Doorzetten Stoort zich niet aan regels Coalities Machtsstreven Hekel aan afleiding Onderhandelen mogelijk Gericht op hier en nu Streven naar lol en kicks Grillig Heeft plezier aan regelovertreding Iedereen mag meedoen Lustbeleving Afleiding is prachtig Onderhandelen nutteloos Verandering is mogelijk

14 Hoe ingrijpen? NIET DUWEN

15 Hoe ingrijpen? TREKKEN!!! Zie boek Hst 4

Lichtkranten, exit banners en city guides

Nog eens: Lichtkrant en city guides

De Langzaam/Snel dimensie Langzaam Snel Geleidelijke ontwikkeling Alles als verwacht Planning Preparatie zinvol Sturing mogelijk Vast stramien Geleidelijke aanpassing Traditie Plotselinge ontwikkeling Verrassing Resilience Improvisatie zinvol Sturing zeer lastig Steeds anders Reactie op hier en nu Innovatie Verandering van Langzaam naar Snel

19 Effecten van drank en drugs Nooit moet uit het oog worden verloren dat mensen drank en drugs lekker vinden. Hoofdeffect (en daarmee ook misschien de hoofdattractie) is dat de normale gedragscontrole minder sterk wordt Daardoor sterkere emotionaliteit (=reactie op omgeving) –Men verliest het doel uit het oog en gaat voor de kicks: MEER ONGELUKKEN –Neiging tot intergroepsconflict wordt groter: MEER AGRESSIE –Mensen gaan totaal onverwachte dingen doen: PLANNING LOOPT MIS Drank en drugs horen bij morele vacantie Dat betekent dat morele aansporingen, huisregels etc hun werking verliezen Maar het gedrag van andere mensen wordt juist heel sterk als norm gekozen Hiermee stijgt de onzekerheid van de situatie enorm Zie boek Hst 7

WIJ WIJ/ZIJ VERWACHT ONVERWACHT DOELGERICHT SPEELS Massa’s zijn er in soorten

©vandeSandeinlezingen,2011 Een voorbeeld: COMPETITIE Geleidelijke ontwikkeling Alles als verwacht Gepland Preparatie zinvol Sturing mogelijk Vast stramien Geleidelijke aanpassing Traditie Gericht op hier en nu Streven naar lol en kicks Grillig Plezier aan regelovertreding Iedereen mag meedoen Lustbeleving Afleiding is prachtig Onderhandelen nutteloos Splijting Conflict Vijanden Defensief In-group Out-group bias Verbittering Gesloten gelederen Escalatie

Media control Merkwaardig is dat crowdmanagement puur over het gebeuren gaat, maar dat politiek en organisatie bijna puur over het mediabeeld gaat Wij maken ons druk om wat werkelijk gebeurt, overheid, publiek en organisaties maken zich druk om wat ze denken dat gebeurt en de voorgestelde gevolgen Er zijn twee hoofdsoorten media: Massamedia, bemand door professionals Social media, bemand door amateurs Het lijkt nuttig om beide in zekere mate te bewaken en ze zo mogelijk enigszins onder controle te houden De vraag is hoe dat mogelijk is

Massamedia Doel van massamedia is zichzelf in stand houden en er liefst rijk van worden Dit geldt sterker naarmate men hoger zit Dus moeten massamedia sensationeel beeld van wereld bieden, anders kijkt men niet Men heeft ontdekt dat men iets sensationeels kan creëren: HYPE Voor hype wordt alles uit kast gehaald Social media zijn daarbij uiterst nuttig als databron Journalisten zijn professionals, dus: bezig met hun positie, in wezen rationeel, geneigd tot checken, gewoontegedreven en bovenal: redelijk te sturen Journalisten worden beoordeeld op hun hypevermogen Dat beïnvloedt hun status en daarmee hun salaris

Social media Doel van social media is zoveel mogelijk Volgers of Vrienden te krijgen, dat genereert voor makers geld Doel van Volgers of Vrienden is ‘iemand zijn’: Krijgen van status, aandacht Naarmate men sensationeler dingen brengt of zegt wordt men meer besproken: Het beeld is allesbepalend emotie staat voorop Geruchtvorming is daarmee kern van de media Men kan ook status krijgen door vragen of weerspreken De social media zijn een wild groeiend oerwoud en niet te sturen. Iedereen maakt foto’s en films, niets blijft onopgemerkt Ze zijn wel heel makkelijk te volgen: Huur een puistenknijper in

WE KEKEN VANUIT DE IVOREN TOREN EN WAT ZIJN NU DE CONCLUSIES? 1. Voorbereiding is goed, voorbereide flexibiliteit (resilience) is beter 2. Daarom is Observatie onontbeerlijk 3. Mensen kan men niet sturen, situaties wel 4. Elk type massa heeft zijn eigen wetten 5. Gevaar kan uit onverwachte hoek komen en ontwikkelt zich snel 6. U moet leren denken vanuit het perspectief van het publiek 7. In massa’s is men meestal met elementaire zaken bezig 8. Daarom zijn eigenbelang en gewoonten bepalende factoren EZE PRINCIPES GAAN WE VANDAAG VERKENNEN

Einde

©vandeSandeinlezingen,2016