Paulien Verschoren Groep psychische stoornissen 1BaOC4 Een kritische beschouwing over de keuze van de diagnose schizofrenie als uitgangspunt van richtlijnen voor de behandeling Paulien Verschoren Groep psychische stoornissen 1BaOC4

inleiding Winter 2003 – 2004: concept richtlijnen behandeling schizofrenie Uitgangspunt: diagnose obv DSM IV criteria Bezwaren daartegen? De wetenschappelijke validiteit van het concept Het niet achterhalen van oorzaken voor de gedragingen en belevingen in het diagnostisch proces De onderlinge samenhang van de symptomen en het ziektebeeld De relatie tussen de onderscheidde gedragingen en belevingen en de levensgeschiedenis Het gegeven dat de kern symptomen wanen en hallucinaties op zich geen uitingen zijn van psychopathologie De ontbrekende aandacht in de behandeling voor het leren omgaan met hallucinaties Diegene die herstellen van de negatieve gevolgen van het ziektebeeld van de schizofrenie doen dit vaak buiten de psychiatrie

1 de wetenschappelijke validiteit Schizofrenie = hypothetisch construct, validiteit = 0 Blom baseert zich op: Bentall: ziekte zonder kenmerkende symptomen, verloop + reageert niet op bepaalde behandeling  geen kenmerkende oorzaken Boyle: diagnosticeerbare stoornis Heindrich: neuro wetenschappelijk onderzoek  geen enkele afwijking bij alle gevallen van schizofrenie

1 de wetenschappelijke validiteit Hedendaags neurowetenschappelijk onderzoek  geen overtuigende validering van het schizofrenie concept, noch als ziekte eenheid noch als hersenziekte Nederlandse collega de Vlaminck: Term schizofrenie laten verdwijnen VOORDEEL: professionelen opnieuw klinische realiteit waarnemen met open geest zonder vooroordelen Commissie: schizofrenie is arbitrair

2 het niet achterhalen van de oorzaken voor gedrag en beleven ALGEMEEN: Klacht  oorzaken opsporen  diagnose  behandeling SCHIZOFRENIE VOLGENS DSM: Symptomen  construct (status diagnose)  behandeling Oorzakelijke factoren Nadelen: Medisch ethisch verantwoord handelen? Geen verantwoorde maatstaf om medisch therapeutisch handelen te evalueren

3 De onderlinge samenhang van de symptomen van het ziekte beeld In praktijk: ziekte behandelen, maar niet afzonderlijke symptomen  ziekte veroorzaakt de symptomen Tegenargumenten: Symptomen ontstaan niet gelijktijdig Symptomen ontstaan niet onafhankelijk van elkaar  duidelijke en begrijpelijke onderlinge relatie

4 De relatie van de afzonderlijke symptomen en de levensgeschiedenis Nooit eenduidig complex van oorzaken gevonden voor schizofrenie MAAR wat geldt voor het geheel hoeft nog niet te gelden voor de onderdelen DSM onvoldoende aandacht voor: Afzonderlijke symptomen ‹-› levensgeschiedenis Terwijl er zich frequent duidelijke relaties voordoen! (BV ontstaan negatieve symptomen in relatie tot levensgeschiedenis)

5 De kern symptomen, wanen en hallucinaties, zijn op zich zelf geen uitingen van psychopathologie Andere categorieën waarbij wanen en hallucinaties voorkomen Eerst sprake van hulpbehoefte vooraleer we van psychopathologie kunnen spreken Met andere woorden er kan ook sprake zijn van wanen en hallucinaties zonder een ziekte te hebben (Nemesis onderzoek) Aantal factoren die bijdragen aan een hulpbehoefte: Angst Depressie Passieve coping strategieën

6 De ontbrekende aandacht in de behandeling voor het leren omgaan met wanen en hallucinaties Onderzoek van Pennings en Romme (vergelijking patiënten met niet patiënten) Patiënten weten geen raad met de auditieve hallucinaties Aanleiding voor het stemmenhoren uit bewustzijn trachten te verdringen Conclusie: stemmenhoren  soort signaal van achterliggende problemen Medicatie wel slim?  signalen niet interpreteer baar Mogelijk chronische toestand tot gevolg

7 Degene die herstellen van de negatieve gevolgen van het ziektebeeld van de schizofrenie doen dit vaak buiten de psychiatrie Tijdens herstelproces, losmaken van psychiatrische zorg Oorzaken: Te veel aandacht voor negatieve gedragingen en belevingen Te weinig aandacht voor eigen capaciteiten en mogelijkheden

conclusie DSM IV: geen enkele wetenschappelijke validiteit Te weinig kennis over schizofrenie om tot échte richtlijnen te komen Levensproblemen worden gezondheidsproblemen Diagnostische constructen dragen niet bij tot oplosbaarheid van problemen

Bronvermelding Romme, M.A.J. (2005). Een kritische beschouwing over de keuze van de diagnose schizofrenie als uitgangspunt van richtlijnen voor de behandeling. Stichting weerklank, 837-845.