Mirjam van Puijfelik Ethiek Ethische aspecten en professioneel handelen door de maatschappelijk werker

Mirjam van Puijfelik Waardeoriëntatie van het beroep maatschappelijk werk “ De mens is een wezen dat zich naar vermogen en gegeven de daartoe strekkende voorwaarden vernatwoordelijk kan en wil opstellen in relatie tot zijn omgeving”

Mirjam van Puijfelik Waardeoriëntatie van het beroep maatschappelijk werk Wisselwerking tussen persoon en omgeving Relatie tussen de persoon en de sociale verbanden en instanties Dynamiek, personen komen tot hun recht in hun maatschappelijke situatie

Mirjam van Puijfelik Functie en doel van het maatschappelijk werk Mensen ondersteunen bij het oplossen van en omgaan met problemen en verstoringen in hun functioneren Door professionele hulpverlening sociaal functioneren van mensen verbeteren

Mirjam van Puijfelik Domein van de maatschappelijk werker Opereren op het breukvlak van de persoon en zijn omgeving Niet alleen in de meest intieme context, ook in relatie tot dialyseafdeling en ziekenhuis Manifesteren op micro-, meso- en macroniveau

Mirjam van Puijfelik De ethiek van het maatschappelijk werk Het tot hun recht komen van personen in hun sociale verhoudingen (legitimatie en taaksteling van het beroep) Gedragsregels (Code) Eigen verantwoordelijkheid van de hulpvrager is uitgangspunt in de hulpverlening

Mirjam van Puijfelik Domein van de ethiek Menselijk doen en laten vanuit het oogpiunt goed en kwaad. De kern is het geheel van waarden en normen De systematische reflectie op de morele dimensie van het menselijk bestaan Ethiek is te beschouwen als een kunst

Mirjam van Puijfelik Brede ethiek Richt zich op waarden en deugden als antwoord op de vraag: Hoe kunnen we het beste leven? Het omvat het gehele leven, levenswijzen, gelukkig leven, het goede leven Richt zich op emoties, gedachten, motieven, handelingen en doelen

Mirjam van Puijfelik Smalle ethiek Richt zich op normen en regels als antwoord op de vraag: Hoe moet in deze situatie gehandeld worden? Zaken regelen die voor meerdere mensen relevant zijn Richt zich op normoverschrijdingen inzake geboorteregeling, euthanasie en dwangopnamen

Mirjam van Puijfelik De historische context Aristoteles: 2400 jaar geleden systematisch nagedacht, gesproken en geschreven over ethiek Ethiek is afgeleid van Ethos dat gewoonte en gebruik betekent, en Ethos kan vertaald worden door karakter

Mirjam van Puijfelik De historische context Ethiek is voor de Grieken het terrein van het persoonlijk leven Centraal staat de vraag hoe te leven De Romeinen vertalen Ethos in het Latijnse Moralis, afgeleid van Mos en Mores wat gewoonten, gebruiken en zeden betekent Het moraal is de dagelijkse levenspraktijk

Mirjam van Puijfelik Waarden en normen Waarden geven antwoord op de vraag: Wat is de moeite waard? Normen zijn het antwoord op de vraag: Hoe moeten we in een dergelijke situatie handelen? Normen en waarden zijn uitgedrukt in regels, zoals de regel ‘je mag niet liegen’. Deze is gebaseerd op de waarde eerlijkheid en de waarheid spreken

Mirjam van Puijfelik Waarden en normen Waarden als veiligheid, vertrouwen, respect, verantwoordelijkheid, betrokkenheid, empathie en compassie vormen het funda- ment van het werken in de gezondheidszorg Waarden geven aan wat van belang is in een persoon Waarden zijn op zichzelf abstract, maar zijn herkenbaar, de waarde vertrouwen spreekt iedereen aan, maar kan verschillende betekenissen hebben

Mirjam van Puijfelik Zorgethiek Zorgethiek is een betrekkelijk recente ontwikkeling binnen de ethiek Zorgethiek is brede ethiek en omvat niet-professionele en professionele activiteiten. Brede visie op de hulpvraag, de hulpvrager en de hulpverleningsrelatie

Mirjam van Puijfelik Kenmerken van zorgethiek De kwetsbaarheid eneindigheid van het zelf Zorg is te omschrijven als morele houding Waarden staan in zorgethiek centraal Het beginsel van gelijkwaardigheid en wederkerigheid

Mirjam van Puijfelik Voorwaarden voor ethiek Verwondering: wekt vragen op die de vanzelfsprekendheid doorbreken, we hebben verwondering nodig om stil te staan bij dingen zoals ze nu eenmaal gaan Vanzelfsprekendheden laten geen ruimte voor kritische vragen Verwondering zorgt voor open communicatie

Mirjam van Puijfelik Voorwaarden voor ethiek Reflectie: het betekent terugkaatsing, maar ook beschouwen beschouwen verwijst naar beoordelen, overwegen, aandachtig zien, hiervoor is afstand nodig tussen hulpverlener en hulpvrager afstand is nodig om voldoende toeschouwer te kunnen zijn

Mirjam van Puijfelik Voorwaarden voor ethiek De kritische houding: is een toetsende houding door het toetsen verliest een veronderstelde mening haar vanzelfsprekendheid kritiek is verwant met crisis: bestaande zekerheden verliezen hun vanzelfsprekendheid kritiek beziet zaken van een andere kant, vanuit de houding van de betrokken beschouwer

Mirjam van Puijfelik Betekenis voor de gezondheidszorg Zonder verwondering geen ruimte voor acceptatie, het is de bron van de vraag naar de optmale benadering van hulpvragers De kritische houding stelt de vraag: Waar gaat het hier eigenlijk om? Reflectie is nodig om te communiceren over de aanpak en benadering van hulpvragers

Mirjam van Puijfelik Samenvattend Verwondering, reflectie en de kritische houding bieden de voorwaarden om tot optimale zorg te komen

Mirjam van Puijfelik