Universiteitstraat 4, B-9000 Ghent, Belgium T +32 (0) , F +32 (0) Prof. Dr. T. Vander Beken – De sheriffs. Bijzondere inspectiediensten inzake leefmilieu - Antwerpen, 7 mei De sheriffs. Een analyse van de rol van bijzondere inspectiediensten inzake leefmilieu Prof. Dr. Tom Vander Beken Het functioneren van Belgische Bijzondere Inspectiediensten Antwerpen, 7 mei 2004

Universiteitstraat 4, B-9000 Ghent, Belgium T +32 (0) , F +32 (0) Prof. Dr. T. Vander Beken – De sheriffs. Bijzondere inspectiediensten inzake leefmilieu - Antwerpen, 7 mei Inhoud › 1. Inleiding › 2. Instrumentaliteit en versnippering › 3. De wet › 4. De praktijk › 5. Besluit

Universiteitstraat 4, B-9000 Ghent, Belgium T +32 (0) , F +32 (0) Prof. Dr. T. Vander Beken – De sheriffs. Bijzondere inspectiediensten inzake leefmilieu - Antwerpen, 7 mei Inleiding › Bijzondere inspectiediensten, iets speciaals? › Outsiders… › kennen de materie niet; › marginaliseren relevantie en actieterrein; en › kunnen moeilijk evalueren en controleren. › Insiders… › weten beter… › Case-study inspectiediensten leefmilieu

Universiteitstraat 4, B-9000 Ghent, Belgium T +32 (0) , F +32 (0) Prof. Dr. T. Vander Beken – De sheriffs. Bijzondere inspectiediensten inzake leefmilieu - Antwerpen, 7 mei Instrumentaliteit en versnippering › Milieuhandhaving als (recente) ontdekking van de overheid › Handhaving is niet neutraal › Instrumentaliteit en rechtsbescherming › Versnippering › Inhoudelijk › Formeel › Administratieve afhankelijkheid (kwaliteit)

Universiteitstraat 4, B-9000 Ghent, Belgium T +32 (0) , F +32 (0) Prof. Dr. T. Vander Beken – De sheriffs. Bijzondere inspectiediensten inzake leefmilieu - Antwerpen, 7 mei De wet › Toezicht, controle en opsporing › Inspectiediensten en politiediensten › Dubbele petten bij inspectie en politie › Wolfsijzers en schietklemmen › Milieu-inspectiediensten en parket › Kan dit wel goed functioneren?

Universiteitstraat 4, B-9000 Ghent, Belgium T +32 (0) , F +32 (0) Prof. Dr. T. Vander Beken – De sheriffs. Bijzondere inspectiediensten inzake leefmilieu - Antwerpen, 7 mei De praktijk (3 cases) › Dienst Risicobeheersing bij de Federale Diensten voor Leefmilieu › Federale dienst › Beperkte bevoegdheden handhaving leefmilieu › (vooralsnog) alleen strafrecht › De afdeling milieu-inspectie van AMINAL › Gewestelijke dienst › Ruime bevoegdheden handhaving leefmilieu › Administratieve dwangmiddelen › De Vlaamse Landmaatschappij – Mestbank › Gewestelijke dienst › Beperkte bevoegdheden handhaving leefmilieu › Administratieve geldboetes

Universiteitstraat 4, B-9000 Ghent, Belgium T +32 (0) , F +32 (0) Prof. Dr. T. Vander Beken – De sheriffs. Bijzondere inspectiediensten inzake leefmilieu - Antwerpen, 7 mei A. De Federale Dienst Risicobeheersing › Controle doorvoer afvalstoffen, voorkomen schade door chemicaliën en pesticiden… › Specifieke opdrachten en bevoegdheden waaronder waarschuwen en aanmaning. Proces-verbaal naar parket › Praktijk: › Weinig PV’s naar parket, weinig of geen strafrechtelijke reactie (MS of vonnis) › Piste van administratieve geldboete opgestart › Dus, als er handhaving is, dan gebeurt dit door de Federale Dienst zelf op het terrein

Universiteitstraat 4, B-9000 Ghent, Belgium T +32 (0) , F +32 (0) Prof. Dr. T. Vander Beken – De sheriffs. Bijzondere inspectiediensten inzake leefmilieu - Antwerpen, 7 mei B. De afdeling Milieu-inspectie van AMINAL › Milieuvergunningsdecreet, Vlarem I, Mestdecreet, afvalstoffendecreet… › Specifieke opdrachten en bevoegdheden waaronder raadgevingen en bevelen. Ook administratieve dwangmiddelen. Proces- verbaal naar parket › Administratief en/of gerechtelijk?

Universiteitstraat 4, B-9000 Ghent, Belgium T +32 (0) , F +32 (0) Prof. Dr. T. Vander Beken – De sheriffs. Bijzondere inspectiediensten inzake leefmilieu - Antwerpen, 7 mei a. Milieu-inspectie in de praktijk

Universiteitstraat 4, B-9000 Ghent, Belgium T +32 (0) , F +32 (0) Prof. Dr. T. Vander Beken – De sheriffs. Bijzondere inspectiediensten inzake leefmilieu - Antwerpen, 7 mei b. Milieu-inspectie in de praktijk

Universiteitstraat 4, B-9000 Ghent, Belgium T +32 (0) , F +32 (0) Prof. Dr. T. Vander Beken – De sheriffs. Bijzondere inspectiediensten inzake leefmilieu - Antwerpen, 7 mei c. Milieu-inspectie in de praktijk

Universiteitstraat 4, B-9000 Ghent, Belgium T +32 (0) , F +32 (0) Prof. Dr. T. Vander Beken – De sheriffs. Bijzondere inspectiediensten inzake leefmilieu - Antwerpen, 7 mei d. Milieu-inspectie in de praktijk

Universiteitstraat 4, B-9000 Ghent, Belgium T +32 (0) , F +32 (0) Prof. Dr. T. Vander Beken – De sheriffs. Bijzondere inspectiediensten inzake leefmilieu - Antwerpen, 7 mei e. Milieu-inspectie in de praktijk

Universiteitstraat 4, B-9000 Ghent, Belgium T +32 (0) , F +32 (0) Prof. Dr. T. Vander Beken – De sheriffs. Bijzondere inspectiediensten inzake leefmilieu - Antwerpen, 7 mei C. De Vlaamse Landmaatschappij - Mestbank › Mestdecreet en uitvoeringsbesluiten,… › Specifieke opdrachten en bevoegdheden waaronder raadgevingen en bevelen. › Opleggen administratieve geldboetes, zonder toestemming parket › Discretionaire bevoegdheid? › Administratief en gerechtelijk tegelijk? › Ne bis in idem?

Universiteitstraat 4, B-9000 Ghent, Belgium T +32 (0) , F +32 (0) Prof. Dr. T. Vander Beken – De sheriffs. Bijzondere inspectiediensten inzake leefmilieu - Antwerpen, 7 mei a. Mestbank in de praktijk

Universiteitstraat 4, B-9000 Ghent, Belgium T +32 (0) , F +32 (0) Prof. Dr. T. Vander Beken – De sheriffs. Bijzondere inspectiediensten inzake leefmilieu - Antwerpen, 7 mei b. Mestbank in de praktijk

Universiteitstraat 4, B-9000 Ghent, Belgium T +32 (0) , F +32 (0) Prof. Dr. T. Vander Beken – De sheriffs. Bijzondere inspectiediensten inzake leefmilieu - Antwerpen, 7 mei D. Tussenbesluit case-studies Hoewel te weinig empirische gegevens voor echte evaluatie van de drie diensten, wordt vastgesteld dat de formele sanctionering absoluut ondergeschikt is (veel sepot, MS) Twee mogelijke verklaringen: - complete dysfunctie van de handhaving zelf - Het bestaan van een “ander” handhavingsysteem naast of buiten formeel circuit

Universiteitstraat 4, B-9000 Ghent, Belgium T +32 (0) , F +32 (0) Prof. Dr. T. Vander Beken – De sheriffs. Bijzondere inspectiediensten inzake leefmilieu - Antwerpen, 7 mei Algemeen besluit › Analyse formele context bevestigt vooroordelen: › geen speelplaats voor dilettanten › wie is voor wat bevoegd? › administratief en/of gerechtelijk? › Kan dit überhaupt zo verder? › Praktijk relativeert inhoudelijke en formeel juridische discussies › Handhaving gebeurt op het terrein en niet door autoriteiten › Vragen naar transparantie, onafhankelijkheid, beïnvloeding…