Risicofactoren voor psychose Tamar Kraan Psycholoog & PhD Student

Risicofactoren voor psychose Traumatische ervaringen Cannabis Migratie In eerdere studies zijn verschillende risicofactoren gevonden in het ontstaan van psychose en schizofrenie. Naast genetische factoren zoals het hebben van familieleden met schizofrenie of psychose, spelen omgevingsfactoren een rol. Dit zijn de belangrijkste risicofactoren die in de omgeving spelen in het ontstaan van psychose. In mijn onderzoek heb ik me voornamelijk gericht op de eerste twee factoren, dus trauma en cannabis. Bij traumatische ervaringen hebben we gekeken naar verschillende types van trauma voor het 17e jaar zoals….

Relatie trauma en psychose in algemene bevolking Onder normale bevolking wordt relatie vaak gevonden. Er is ook een dose response relatie gevonden, dus hoe meer trauma hoe sterker het effect. Door epidemiologen wordt dat vaak gebruikt als aanwijzing voor een causael relatie

OR=2.78 Trauma Psychose De relatie tussen trauma en psychose is ook in psychotische populatie aangetoond. In deze studie werden alle artikelen die over trauma en psychose gaan samengenomen. Door alles samen te nemen werden er in dit artikel 80000 patienten meegenomen. Hierin werden allerlei onderzoeken meegenomen zoals prostectieve, retrospectieve studies meegenomen Meta analyse waar bijna 80.000 patiënten zijn meegenomen Ongeacht het type studie vonden ze een OR van 2.78. bij 9 van de 10 studies werd een causale relatie tussen trauma en psychose gevonden. De onderzoekers vonden verder dat er 33% minder mensen met psychose zouden zijn als trauma niet zou voorkomen , als wordt verondersteld dat de relatie tussen trauma en psychose causaal is

Relatie cannabis en psychose Dose-response relatie Vroeg begin van cannabis gebruik Gebruik van ‘skunk’ De relatie tussen cannabis gebruik en psychose is ook vaak aangetoond in eerdere studies. Enkele studies lieten bijvoorbeeld zien dat er een dose-response relatie is tussen cannabis en psychose, dus hoe meer cannabis er werd gebruikt, hoe groter de kans op psychose werd. Daarnaast is gevonden dat hoe jonger mensen beginnen, en hoe hoger het gehalte THC in cannabis is, hoe groter het effect is op psychose later

Zijn trauma en cannabis risicofactoren voor psychose bij patiënten met een verhoogd risico voor psychose? Wil meten mensen die risico hebben op psychose maar dit nog niet hebben, of er binnen die groep relatie tussen trauma en daadwerkelijk krijgen van een psychose. Is belangrijk om te kijken wat precies psychose voorspelt. En daar eventueel behandeling op richten. Omdat uiteindelijk maar een kwart ongeveer van UHR patienten een psychose ontwikkelt. Nog even uitleggen wanneer we spreken van transitie naar psychose. Dus gebaseerd op bepaalde intersiteit en frequentie van psychotische klachten. Ze lopen wel risico om een psychose te ontwikkelen 6

UHR criteria Subklinisch: Genetisch: psychotisch familielid of schizotypisch plus slecht functioneren BLIPS Psychose korter dan een week, spontane remissie Subklinisch: Milde psychotische symptomen/ magisch denken/ betrekkingsideeën Uitleggen wat UHR is, dat er drie groepen zijn waar je in kan vallen

Trauma als risicofactor bij UHR patiënten 1) Hoeveel komt trauma voor onder UHR patiënten? 2) Is trauma voorspellend voor transitie naar psychose in UHR groep? 3) Wat doet trauma op andere uitkomstmaten? 4) Wat doet trauma op het beloop van psychische klachten?

    Alle beschikbare literatuur bekeken die over trauma en life-events in UHR studies is. We hebben alle beschikbare literatuur doorgezocht en kwamen daarbij op 16 artikelen uit die we hebben meegenomen in de review, waarvan 12 over trauma en 4 over life-events

87%

2) Is trauma voorspellend voor transitie naar psychose in UHR groep? Twee studies gedaan naar of trauma transitie naar psychose voorspelde binnen UHR patiënten. We vonden in twee verschillende studies dat dit niet het geval was. Hierbij werden verschillende vormen van trauma bekeken.

3) Wat doet trauma op andere uitkomstmaten? Emotioneel misbruik Subklinische psychotische klachten Negatieve symptomen Desorganisatie Algemene symptomen Depressie Functioneren We vonden wel dat trauma van invloed is op allerlei andere klinische en functionele uitkomstmaten bij fu. Zo was trauma gerelateerd aan subklinische psychotische klachten, etc etc..

4) Beloop trauma subklinische psychotische klachten

Cannabis als risicofactor bij UHR patiënten 1) Is lifetime cannabis gebruik voorspellend voor transitie naar psychose bij UHR groep? 2) Is huidig cannabismisbruik of afhankelijkheid voorspellend voor transitie naar psychose? Daarnaast hebben we gekeken naar de rol van cannabis op transitie naar psychose binnen UHR patiënten. We hebben hierbij cannabis opgedeeld in twee definities. Bij lifetime gebruik ging het om ooit gebruikt, vanaf eenmalig. Bij huidig gebruik werd gekeken naar of er in het afgelopen jaar kon worden voldaan aan DSM diagnose voor abuse/dependence

Review gedaan, alle beschikbare literatuur bekeken en 7 prospectieve studies binnen UHR groep meegenomen

Resultaten cannabis en psychose OR=1.14 Lifetime cannabis Psychose We vonden dat lifetime gebruik de kans op psychose niet significant vergrootte Bij huidig abuse vonden we wel een effect. Wanneer uhr patiënten in het afgelopen jaar nog hadden voldaan aan een diagnsoe abuse of dependence werd de kans op psychose bijna twee keer, zo groot ten opzichte van patiënten die nooit cannabis hadden gebruikt of die lifetime hadden gebruikt. Dit heeft deels te maken met de tijd. Lifetime kon zowel ooit als huidig zijn, maar het kan natuurlijk zijn dat er veel mensen inzaten die jaren geleden een keer geblowd hebben. Naast de tijd, dus huidig, lijkt frequentie van cannabis gebruik een rol te spelen bij het ontstaan van psychose OR= 1.75 Cannabis abuse/dependence Psychose

Risicofactoren van psychose bij UHR Traumatische ervaringen Cannabis Concluderend: we hebben in de net besproken studies gekeken naar twee belangrijke omgevingsfactoren die een rol spelen bij psychose en schizofrenie. Wat wij hebben bekeken is of deze risicofactoren ook nog een rol spelen binnen UHR patiënten. Dus pateinten die een verhoogd risico hebben op psychose, maar die nog nooit een psychotische episode hebben meegemaakt.

Conclusie risicofactoren van psychose bij UHR Traumatische ervaringen Cannabis Als eerste hebben we de rol van trauma op transitei naar psychose bekeken

Conclusie trauma en psychose bij UHR patiënten Hoewel onze studies laten zien dat trauma geen voorspellende rol meer speelt binnen uhr patiënten om een transitie door te maken naar psychose, speelt trauma wel degelijk een rol op allerlei andere psychische klachten. Trauma was algemene risicofactor voor allerlei soorten psychopathologie Zo hing trauma samen met meer subklinische psychotische klachten, meer negatieve symptomen, meer depressie en slechter sociaal functioneren. Het meemaken van traumatische gebeurtenissen doet dus wel degelijk iets met je.

Vroegkinderlijk (seksueel) misbruik is een algemene risicofactor Paniek St.n. Teicher & Samson, 2013 Sociale fobie Depressie GAS PTSS En dit is precies wat gevonden wordt in andere studies. Trauma hangt samen met allerlei soorten psychische klachten zoals angst stoornissen, depressie verslaving en psychose en lijkt dit een algemene risicofactor voor het ontwikkelen van allerlei soorten psychische stoornissen Seksueel misbruik in de kindertijd Psychotische St.n. Verslaving Varese et al, 2012

Vroegkinderlijk (seksueel) misbruik is een algemene risicofactor Paniek St.n. Teicher & Samson, 2013 Sociale fobie Depressie 2.4 GAS 1.9 1.8 PTSS 2.7 Pijltjes geven sterkte van het effect aan. Het sterkst met PTSS, maar dat is logisch aangezien het criterium van PTSS is dat je een trauma hebt meegemaakt. Daarnaast hangt het samen met angst stoornissen, en depressie. Verslaving en psychose. In dit schema is te zien dat seksueel trauma het sterkste samenhangt met verslaving en psychose. Hoewel we niet vonden dat trauma leidde tot transitie naar psychose, hing trauma wel samen met het langer aanhouden van subklinische psychotische klachten. 4.4 Seksueel misbruik in de kindertijd 2.8 2.8 Psychotische St.n. Verslaving Varese et al, 2012

Risicofactoren van psychose bij UHR Traumatische ervaringen Cannabis Wat kunnen we zeggen over de andere belangrijke risicofactor die is gevonden bij psychose? Speelt cannabis binnen de UHR populatie nog steeds een rol in het doormaken van een transitie naar psychose?

Conclusie cannabis en psychose bij UHR patiënten Cannabis bij veel gebruik en bij huidig of zeer recent gebruik lijkt dus wel voorspeller te zijn voor transitie naar psychose binnen de UHR groep. Dit komt overeen met de literatuur die er is over cannabis en psychose. Wat we nog niet kunnen zeggen is hoe de relatie precies in elkaar zit. Het kan zijn dat patiënten cannabis gebruiken om met hun klachten om te gaan. Dit lijkt echter niet het geval te zijn, want study Valmaggia. Een andere verklaring kan zijn dat er een gedeelde kwetsbaarheid hebben voor general psychopathologie, om zowel psychotisch als cannabismisbruik te ontwikkelen. Er wordt iig altijd als leefregel meegegeven aan UHR patiënten dat ze beter kunnen stoppen met cannabisgebruik, en deze studie lijkt dat te ondersteunen. For instance, there are several factors that are linked to both an increased risk of psychotic disorder and cannabis abuse disorder, such as low socioeconomic status (von Sydow et al. 2002; Kirkbride et al. 2008) or traumatic life experiences (Sinha, 2008; Addington et al. 2013; Thompson et al. 2014). Thus, it remains unclear whether cannabis use directly affects the development of psychosis, or whether cannabis use and psychosis are both expressions of other underlying (adverse) environmental factors.

t.kraan@parnassiagroep.nl