Stromingen in de psychologie Hoorcollege 2 Jennifer de Vries-Aydogdu vrije@hr.nl med.hr.nl/vrije

Vandaag De psychoanalyse

Uitgangspunten Subjectieve ervaringen Het onbewuste Conflictmodel Al het gedrag heeft betekenis Ervaringen in de eerste levensjaren

Grondlegger = Sigmund Freud Geschiedenis Grondlegger = Sigmund Freud

Ontstaan van de psychoanalyse Natuurwetenschappen = achtergrond (biologische benadering) “Ontdekking” van (het belang van) het onderbewuste Hypnose als middel om het onderbewuste te verkennen, Freud vervangt dit door dromen (droomduiding) Met de droomduiding neemt Freud afstand van reële traumatische gebeurtenissen en gaat op zoek naar onbewuste wensen

Mensbeeld In het begin: mechanistisch Moderne psychoanalyse: personalistisch

5 hoofdonderdelen Onbewuste mentale processen Psychische structuur Psychoseksuele ontwikkeling Verdedigingsmechanismen Praktijktheorie

1. Onbewuste mentale processen Realiteitsprincipe Lustprincipe

1. Onbewuste mentale processen driftmodel De mens wordt gedreven door driften. De driften zijn energie, ze zetten je in beweging. Twee driften: De Eros = seksuele / levensdrift; De energie hiervan wordt Libido genoemd. De Thanatos = de doodsdrift, agressie, masochisme De driften kunnen gericht worden op iemand = objectgerichte energie

2. Psychische structuur Id, ego en superego

2 psychische structuur Id Het id is gericht op bevrediging van de behoeften Geheel onbewust Conflict: behoeftes en ‘eis’ van de omgeving

2. Psychische structuur Ego Het id verandert in het ego Het ego is de rede, het gezond verstand (bewust redeneren, keuzes afwegen) Het ego moet omgaan met de behoeftes van het id en met de realiteit Ontstaat na het 1e levensjaar Hanteert de afweermechanismen om met spanning om te gaan

2. Psychische structuur Superego Ook wel Opper-ik of het geweten Ontwikkelt zich vanuit het ego (vanaf 4e levensjaar) Verinnerlijking van de eigen van de omgeving Ideaal-ik

3. Ontwikkelingsfasen Orale fase Anale fase Fallische fase Oedipale fase Latentiefase Genitale fase

3. Ontwikkelingsfasen De kinderlijke ontwikkeling verloopt niet altijd zoals het hoort: Fixatie Regressie

4.Verdedigingsmechanismen Neurotische Volwassen Primitieve

4. Verdedigingsmechanismen Neurotische verdedigingsmechanismen Verdringing: naar het onbewuste verdringen Reactieformatie: omkering in het tegendeel Isoleren van gevoel: wel de herinnering, niet de emoties Ongedaan maken: met gebruik van rituelen Somatiseren: lichamelijke klachten Vermijding: uit de weg gaan Rationaliseren: goedpraten

Welk verdedigingsmechanisme? Toen Maaike (20) 13 jaar oud was heeft ze een heftig auto ongeluk meegemaakt, waarna haar moeder een aantal weken in het ziekenhuis heeft gelegen. Dit was een zeer heftige periode voor het hele gezin. Als ze hier met haar therapeut over spreekt vertelt ze heel veel over de feiten, over hoe het gebeurde, maar niets over hoe ze het zelf heeft ervaren en hoe zwaar deze periode voor haar was. Ze weet dit ook niet echt meer.

4. Verdedigingsmechanismen volwassen verdedigingsmechanismen Sublimatie: omzetten in sociaal aanvaardbaar gedrag Altruïsme: ondergeschikt maken van eigen belang Humor: Jezelf op de hak nemen

Welk verdedigingsmechanisme? Johan is van nature een redelijk opvliegend persoon. Hij kan zelf boos/agressief worden. Hij wil anderen hiermee helpen en wordt jongerenwerker in een achterstandwijk

4. Verdedigingsmechanismen primitieve verdedigingsmechanismen Ontkenning: niet openstaan voor info Splitsen: scheiden van tegengestelde gevoelens Projectie: eigen gevoel aan een ander toeschrijven

Welk verdedigingsmechanisme?

5. Praktijktheorie Vrije associatie Overdracht (positieve en negatieve overdracht) Tegenoverdracht

Nieuwe ontwikkelingen Hechtingstheorie van Bowlby Objectrelatietheorie

Hechtingstheorie Bowlby https://www.youtube.com/watch?v=2UIU9XH-mUI https://www.youtube.com/watch?v=OrNBEhzjg8I Wat is hechting?

Hechtingstheorie Bowlby Een normale moeder-kind relatie is van essentieel belang in de ontwikkeling Hechting is een aangeboren drift Kinderen lokken zorggedrag van volwassenen automatisch uit (huilen, lachen etc) Volwassen hebben een aangeboren zorginstinct

Hechtingstheorie Veilige vs onveilige hechting Hechting heeft invloed op het gehele leven (bijv. relaties aangaan, zelfbeeld)

Objectrelatietheorie Object = een (belangrijk) ander persoon Objectrelatie = het innerlijke beeld van de relatie met die persoon Objectrelatietheorie – transitionele objecten Emotionele objectconstantie

Waarom mannen Axe deo kopen als ze deze poster zien Volgende week Waarom mannen Axe deo kopen als ze deze poster zien