De Tweede Wereldoorlog Nederland onder Duitse bezetting
Wat gaan we doen? De Duitse inval Einde aan de neutraliteit van Nederland Het Duitse bestuur tijdens de bezetting De 4 fasen van de Duitse bezetting: Fase 1 Wederzijdse welwillendheid Fase 2 Toenemende dwang, groeiende anti-Duitse stemming Fase 3 Groeiend aantal conflicten tussen bevolking en bezetter Fase 4 Totale ontregeling van de samenleving Hongerwinter
De Duitse inval Duitser vallen Nederland aan op 10 mei 1940 Nederlandse leger was slecht bewapend ( wapens uit de Eerste Wereldoorlog en zelfs kanonnen uit de Napoleontische oorlogen!) Capitulatie onder generaal Winkelman 14 mei 1940 Koningin Wilhelmina onder dwang vertrokken naar Engeland Nederland komt onder leiding van de Oostenrijker: Arthur Seyss-Inquart
Einde van de neutraliteit van Nederland Nederland wenste neutraal te blijven na de inval van Polen door de Duitsers Neutraliteit leek voor de Nederlanders de beste politiek omwille van: Veiligheid voor de bevolking Handelsoverwegingen Goede voorbeeld geven aan andere landen Neutraliteit NLD in WOI werd erkend
Het Duitse bestuur tijdens de bezetting Derde Rijk zag Nederlanders als broeder-Germanen Onderdeel van het Germaanse ras. Doelen bezetter: Nederland inschakelen bij de Duitse oorlogsvoering Nederland nazificeren
Fase 1 Wederzijdse welwillendheid (mei ‘40 –februari ‘41) Nazificatie werd geleidelijk ingevoerd: Krijgsgevangenen werden na een maand vrijgelaten Nederlandse organisaties blijven zoveel mogelijk bestaan Meeste bestuurders bleven functie behouden Oproep vrijwillige arbeidsplaatsing in Nederland ( Arbeitseinsatz) Veel gebruik van propaganda
Fase 1 Wederzijdse welwillendheid (mei ‘40 –februari ‘41) Naast de nazificatie van Nederland begint ook de: Vervolging van Joden Politieke macht wordt uitgeschakeld Nederlanders wilden er het beste van maken en zo snel mogelijk terug naar het dagelijkse leven weinig verzet. Oprichting Nederlandsche Unie (politieke partij die samen wilde werken met de Duitsers op een Nederlandse manier)
Fase 2 Toenemende dwang, groeiende anti-Duitse stemming (‘februari ‘41 – april ‘43) Nationaal-Socialistische propaganda werkte niet in Nederland Februaristaking 1941 Amsterdam Operatie Barbarossa en de oorlogsverklaring aan de VS zorgde voor meer tegenstanders Duitsers uitbreiding leger Nederland moest bijdrage leveren aan oorlog: Arbeiteinsatz werd verplicht Verplicht leveren van landbouw- en industrieproducten aan Duitsland Gevolg voor Nederland: voedsel- en producten schaarste Oprichting van Nazi-organisaties einde van bestaande Nederlandse organisaties
Fase 3: Groeiend aantal conflicten tussen bevolking en bezetter (april ’43 – september ‘44) Oorlog in SU verliep niet goed noodzaak meer arbeidskrachten en producten D-Day 6 juni ‘44 Duitsers proberen de geallieerden terug te drijven ten koste van veel troepen. Het verzet groeide: Passief verzet: onderduiken, niet meewerken met de Duitsers Actief verzet: Gewelddadig verzet knokploegen Geweldloos verzet helpen van onderduikers, spionage en illegale kranten
Fase 4: Totale ontregeling van de samenleving (september ‘44 – mei ‘45) Geallieerden troepen bereikten zuiden van Nederland Duitsers werden ook door de Russen verder teruggedrongen Wilhelmina roept uit tot de spoorwegstaking Zuiden wordt bevrijd, rest van Nederland bezet Operatie Market Garden moest dit oplossen, maar mislukt Zuiden blijft frontgebied Verzet en terreur nam toe in bezet Nederland Begin Hongerwinter (najaar ‘44 – voorjaar ‘45)
Hongerwinter Winter was enorm streng Door ontbreken van mankracht, goederen en verbindingen geen tot weinig voorzieningen Enorme hongersnood 15.000 doden als gevolg van de Hongerwinter Einde WOII op 5 mei ‘45