Gespreksvaardigheden en interculturele communicatie Bijeenkomst 1 Pascal van Schajik www.med.hro.nl/schpa p.van.schajik@hr.nl

Programma vandaag Inleiding module Inleiding basisvaardigheden Start met oefenen: “Eigen ervaringen, leerdoelen, oefenen”

Doel van de module Verwerven basisvaardigheden in gespreksvoering Inzicht in sociale beïnvloeding (systeem- en communicatietheorie) Inzicht in en analyse van Interculturele communicatie (toepassing TOPOI-model)

Pedagogiek en Ontwikkelingspsychologie Plaats in opleiding Eerder Nu Later Kijken naar kinderen Gespreks-vaardigheden Ouderbegeleiding Werken met systemen Pedagogiek en Ontwikkelingspsychologie

Bestudeer literatuur+vb’n: Werkwijze Bestudeer literatuur+vb’n: Lang en van der Molen www.psychologischegespreksvoering.nl Interculturele gespreksvoering (Hoffman) Oefenen met opdrachten en feedback in de klas

Luistervaardigheden Non-verbaal gedrag Verbaal volgen Gebruik van stiltes Vragen stellen Parafraseren van inhoud Reflecteren van gevoel Concretiseren Samenvatten

Regulerende vaardigheden Openen van het gesprek Begincontract afsluiten Afsluiten van gesprek

Opdracht 1 Leerdoelen Formuleer 2-4 voorlopige persoonlijke leerdoelen voor deze module Bij elk: Wat maakt dat dit voor jou leerdoel is? Hoe aan werken vlg week? - Begin les 2: 0,5-1 A4

Opdracht 2 Gesprek (begin les 3) 1) Gesprek met “kennis” (geen familie, partner, vriend, naaste collega) over opvoeding aan zijn/haar kinderen (15 min, USB) 2) Analyse (Welke pas je toe? Welke wil je beter doen?): - verbatim van fragment (3 min) - 2 vragen om feedback voor klas over fragment (analyse 0,5 A4)

Verbatim Verbatim Toepassen vaardigheden C16: “En dan wil ze niet gaan slapen.”   P16: “Hoe merk je dat dan?” Open vragen Concretiseren C17: “Ze doet dan alsof ze me niet hoort. Ik weet het dan niet meer. Ga naar de keuken.” P17: “Je twijfelt dan. Je voelt je machteloos. Je vraagt je af hoe je haar het best aanpakt.” Reflecteren van gevoel

Opdrachten 3 en 4 3) Herformuleer leerdoelen o.b.v. literatuur, oefening en feedback 4) Analyse gesprek met “kennis” andere cultuur over opvoeding aan zijn/haar kinderen

Eindopdracht 1) Gesprek met “kennis” andere cultuur over opvoeding aan zijn/haar kinderen (20 min, USB) 2) Analyse (vaardigheden, communicatie) - verbatim van fragment (5 min) - verslag (3 A4): theorie, fragmenten, leerproces

Les 2 Voorbereiding: Opdracht 1 Lang (h6) Les: Oefenen (groepjes) - Nabespreken in klas

Programma per les 1. Start: College en opdracht (20 no.) 2. Opdracht 1 bespreken, oefenen (27 no.) 3. Opdracht 2, klas feedback vragen (4 de.) 4. College, opdracht 3, feedback (11 de.) 5. (18 dec.): gezamenlijk les hoorcollege 6. Opdracht 4, klas feedback vragen (8 ja.) 7. Opdracht 4, klas feedback vragen (15 ja.) 8. Analyse gesprekken opdracht 2+4 (22 ja.) Week 9. Inleveren Eindopdracht (29 jan.)

Toetsing Voorbereiding: literatuur en opdrachten (begin les inleveren) Verplichte en actieve deelname (vertrouwelijkheid, positieve attitude) Eindopdracht week 10 (zie beoordelingscriteria)

Basisgespreksvaardigheden

Gesprekstypen Als naaste Diagnose-recept (probleem-oplossing) Professioneel als HBO-pedagoog: - In verschillende situaties - Contact maken, gerespecteerd voelen, samenwerken - Basis: Rogeriaans

Uitgangspunten Rogers Elk mens is anders Zelfactualisatie (eigen vermogen, met anderen, toekomstgericht, bewuste keuze) Experiencing → problemen aanpakken Onvoorwaardelijke positieve waardering → experiencing

Condities voor experiencing Onvoorwaardelijke positieve waardering → congruent (eigen keuze) “Echtheid” (b.v. in contact: essentie van probleem benoemen) Empathie Experiencing is actief proces, informatieverwerking: taal, gevoelens, interpretatie

Fasen in gesprek Probleemverheldering (kijk van client op probleem, ontstaan, leefsituatie): werkrelatie (veiligheid), verkennen, ordening, duidelijkheid Probleemnuancering Probleembehandeling

Opening Informeel “Prettige dag?” Doel van gesprek (b.v. “Opleiding.. Ik wil met u verkennen hoe de opvoeding van uw kinderen bij u gaat, wat u ervan vindt en hoe u het beleeft”) Contract: (op juiste moment) Bent u het mee eens? Wij hebben 30 minuten de tijd. Gesprek: samen doen. Opnemen (..). Client/geinterviewde: ja.

“Niet-selectieve luistervaardigheden” 1) Non-verbaal: Gelaat: vriendelijk (glimlach, dosering, interese, sympathie) of “echt” (b.v verveeld →verbaal toelichten) Oogcontact (zo nu en dan) Houding (ontspannen, toegenegen) 2) Verbaal volgen (hm, o?, etc) 3) Stiltes: doorgaan, blokkade (situatie verduidelijken), cliënt stokt (aanmoedigen)

Selectieve luistervaardigheden 1) Open vragen, aansluitend: ja (p. 141) - Open vragen, nieuw onderwerp: ? - Gesloten vragen: neen (3 nadelen) - Waarom? (vermijden) 2) Parafraseren van inhoud (=essentie van inhoud samenvatten): check, bevestiging, scherper)

Selectieve luistervaardigheden 3) Reflecteren van gevoel - Acceptatie, aandacht, bewust - Check - Enkelvoudig, meervoudig. Nu, toen. - Intensiteit. - Herkennen. Onderkennen. 4) Concretiseren: precies beeld (situatie, gedrag, gedachten en gevoelens van cliënt en anderen), verloop, doorvragen

Selectieve luistervaardigheden 5) Samenvatten: stapsgewijs, veronderstellenderwijs, inhoud en gevoel - Ordening - Check - Stimulering - Analyse: wat belangrijker? Tegenstellingen? - Timing (tussendoor, einde)

Afsluiting Tijdig (5 min): samenvatten Hoe ervaren? Hoe verder?

Filmpje ? http://www.youtube.com/watch?v=7ysewrO0XiM