Cultuur van de Kerk 11e t/m 14e eeuw

Middeleeuwen 500 - 1500 476 Laatste Romeinse keizer wordt afgezet 1492 Columbus ontdekte Amerika Renaissance: Middeleeuwen de “donkere” periode tussen de klassieke periode en de Renaissance. Romaanse Kerk, Saint Menoux

Middeleeuwen Oorlogen Ziekten (pest: de zwarte dood) Honger Bijgeloof In de Renaissance heerste het gevoel dat ook de maatschappij (wetenschap & cultuur) in die periode ongeveer stilstond…dit was zeker niet het geval De Pest

Vroege Middeleeuwen (500-800) Volle/hoge middeleeuwen (800-1100) Late Middeleeuwen (1100-1500) Examen: 11e – 14e eeuw De dom van Milaan, Gotiek, 1386 aanvang bouw.

De Vroege Middeleeuwen 500 - 800 Europa rond 500 in chaos Geen centraal gezag Christenen onderdrukt Wetteloosheid Oorlogen & Grote volksverhuizingen Germaanse stammen trokken plunderend rond Bevolkingsaantallen liepen terug Braakliggende akkers werden weer bossen Iberische schiereiland (huidige Spanje & Portugal) werd in de 7e/8e eeuw veroverd door de Moren "Germaanse krijgers", zoals weergegeven in Philipp Clüvers Germania Antiqua (1616).

Geloof en bijgeloof kregen veel invloed Mens leefde in angst gevolg: Geloof en bijgeloof kregen veel invloed

kloosters 7e eeuw belangrijke centra van beschaving Monniken: studie en schrijfarbeid 6e eeuw: 1e kloosterorde Benedictus in Italie Leven volgens strenge geloofsregels:

In ongehuwde staat leven Dagelijks leven: Ora et labora (=bid en werk) Leven in armoede Gehoorzaam zijn In ongehuwde staat leven Dagelijks leven: Ora et labora (=bid en werk) & studeren Alles volgens vaste tijden (ook kloosters met vrouwelijke kloosterlingen)

Het Karolingische Rijk 8e eeuw Karel de Grote bracht enigszins orde in de chaos Stichtte Christelijke rijk: Het Karolingische Rijk Onderwijs Verspreiding Christendom Eeuw later alweer ten onder

Centrale plaats geloof Kerkelijk jaar (christelijke feestdagen) beïnvloedde het dagelijks leven Gebed en kerkgang vaste onderdelen Later pelgrimstochten naar heilige oorden Boetedoening Late middeleeuwen: kruistochten naar Heilige Land

Volle of Hoge Middeleeuwen 800 - 1100 Feodale stelsel of leenstelsel Stabiele, afhankelijke maatschappij Leenheer leende land aan landarbeider Opbrengst gedeeltelijk naar leenheer Leenheren van adel (vaak ridders) Geestelijken ontvingen vaak geld van adel

Standenmaatschappij Geestelijken Vorsten / adel / ridders Arbeiders De drie standen verenigd in een initiaal, de geestelijkheid, de adel, de boerenstand

Corruptie en machtsmisbruik Tussen adel en geestelijken strijd om de macht: Corruptie en machtsmisbruik Handel in aflaten (verdienen door goede diensten; verwerven plek in de hemel) Toestemming van Paus Clemens IV om aflaten te verkopen ten behoeve van de bouw van de Domkerk in Utrecht in 1265

Orde van Cluny Rond 900 in Frankrijk: terug naar strenge leefregels Leven in zuiverheid en devotie Opdeling monniken: Zij die daartoe in staat zijn houden zich vooral bezig met studie en leven geen zware arbeid meer Wetenschap binnen klooster tot bloei

De late Middeleeuwen 1100 - 1500 Kruistochten: christelijk geloof verspreiden & macht- en landuitbreiding Economisch belang: handel tussen Oost en West Nieuwe producten in Europa: rijst, rietsuiker, parels, papier, zijde, specerijen Kennis: wetenschappelijke Arabische geschriften, kennis over algebra, werking geneeskrachtige kruiden

Steden Handel van oosterse producten Opkomst en groei steden Nieuwe stand: de burgerij (kooplieden) Deze sociaal-economische verandering had invloed op de kunst en cultuur.(leven was voorheen op het platteland gericht) Ook kloosters in de steden

Kloosters Zeer machtig Zorg voor culturele en wetenschappelijke ontwikkeling: kerkelijke scholen Later: universiteiten Kennis = macht

Hfd 2: Goddelijke orde Romaans in de 11e en 12 e eeuw Conques, Frankrijk Kerk: Sainte-Foy (1050-1130)

Romaanse architectuur Conques, Frankrijk Kerk: Sainte-Foy (1050-1130)

Kleine geïsoleerde woongemeenschappen Feodale heren Voedsel en goederen voor eigen gebruik Gesloten economie Katholiek Pelgrimages naar Santiago de Composstella Conques, Frankrijk Kerk: Sainte-Foy (1050-1130)

Het Laatste Oordeel – gebeeldhouwd timpaan

Christus – scheiding tussen goed en kwaad

Helpers van de duivel drijven afvalligen naar de hellemond

O peccatores, transmutetis nisi mores iudicium durum vobis scitote futurum “O zondaars, besef  welk een hard oordeel u te wachten staat, als gij uw manier van leven niet grondig verandert.”