Staats toezicht op beroepsziekten Heijermans 12 juni 2015 Peter Wulp, bedrijfsarts Medisch adviseur Inspectie SZW

Disclosure belangen spreker Belangenverstrengeling: geen commercieel belang Preventie van gezondheidsschade door arbeid de verantwoordelijkheid van de werkgever de professionele taak van de bedrijfsarts Heijermans 2015

Preventie van gezondheidsschade door arbeid Toezicht op arbeid Ongeval of Beroepsziekte casus scheepswerf 3. Melding beroepsziekten 4. SER advies en Toekomst Arbeidsgerelateerde Zorg

Staatstoezicht 125 jaar op Arbeid

Staatstoezicht 125 jaar op Arbeid 111 jaar Dokters

Inspectie SZW Gezond en Veilig werk Toezicht alle SZW beleidsterreinen Eerlijk, Gezond en Veilig werk

Toezicht op Arbeid Kengetallen Bedrijven met werknemers 370.000 Prioritaire sectoren 150.000 Inspecties 17.500 actief (sector projecten, thema’s) 45% monitor 5% ongevallen 39% klachten 8% overig 2% Inspecteurs (arbo) 220 NCvB Heijermans lezing 12 juni 2015

Her-inspecties Controle op primaire overtreding Relatie met arbozorg Ri&E Preventie medewerker Deskundige dienstverlening

Ongeval of beroepsziekte ? 2 Casus scheepswerf

Melding huisarts MAN (19 JAAR) CASSIFICEERDER onderzoek waarnemer: 16.00 VRIJDAGMIDDAG: NIET LEKKER 19.00 TOENEMEND BENAUWD 21.30 NAAR HUISARTS onderzoek waarnemer: hoesten, verkouden, slijm basaal ronchi hyperventilatie? therapie: antibiotica

verloop ziektebeeld 22.00 toenemend kortademig, snelle pols pijn bij ademen 23.00 met hulp naar bed 3.00 controle moeder; klam, snelle ademhaling 7.30 wrs: toiletbezoek 9.00 dood in bed, vlekkerig, klam, schuim op de mond

obductie alveolair oedeem gering interstitieel oedeem Conclusie: overleden aan massaal longoedeem

Aanvullende gegevens Voorgeschiedenis: geen aanwijzingen Familie anamnese: afbranden verf Werkgever: opruimen, schoonmaken, vegen Rondgang scheepswerf: snijbranden waterafvoer. ‘Reconstructie’ : 10 mm staalplaat zuurstof acetyleen snijbrander waterschotten in dubbele scheepswand grote afzuiger NCvB Heijermans lezing 12 juni 2015

reconstructie Berekening blootstelling: Acetyleen  nitreuze damp NOx Berekening blootstelling: Insteltijd, verbruik acetyleen, krappe ruimte, slechte afzuiging  NOx concentratie 500ppm > half uur Literatuur: Fataal na korte blootstelling

effecten Kinetiek gering oplosbaar in water reageert pas ver in de longen vorming salpeterigzuur HNO3; deel wordt geresorbeerd Effecten initiële symptomen: irritatie slijmvliezen; hoesten; pijn op de borst; bronchospasmen; deze symptomen verdwijnen meestal 6 tot 24 uur na blootstelling: dyspnoea; cyanose; hoesten; bronchospasmen; koorts, opgeven bloed/slijm NCvB Heijermans lezing 12 juni 2015

Observatie, Therapie en Preventie 24 uur observatie noodzakelijk met beeldvorming thorax bepalen bloedgaswaarden therapie zuurstof; bronchodilatatie; corticosteroiden; mechanische ventilatie (PEEP) Preventie besloten ruimte: altijd een push-pull- systeem voorlichting, instructie en toezicht brede communicatie NCvB Heijermans lezing 12 juni 2015

Ongeval? (rood) Beroepsziekte ? (groen) Vaststellen gezondheidsschade Relatie werk? Blootstelling? Bijdragende factoren? Beoordeling Preventie? Werknemer tijdens arbeid. plotselinge, ongewilde gebeurtenis Gevolg: Ziekteverzuim of dood

Arbeidsongeval of beroepsziekte Nederland uniek ‘risque social’ Inspectie moet meldingsplichtige arbeidsongevallen onderzoeken arbeid, plotseling, ongewild, ziekteverzuim, dood dood, ziekenhuisopname, blijvend letsel Beroepsziekten bedrijfsarts meldt anoniem aan NCvB Casus scheepswerf wordt gemist NCvB Heijermans lezing 12 juni 2015

Beroepsziekten en Arbeidsongevallen Arbo balans 2014 Sterfte Beroepsziekten (Poos, CBS/RIVM 2013) 3700 (900-2800) Arbeidsongevallen 35 (80) (NND 2012) Incidentie Beroepsziekten 17000 (0,3%) 414.000 (5.8%) Arbeidsongevallen met verzuim 192000 (2,7%) Ziektelast Bewegingsapparaat 28% Psychische aandoeningen 24% Ademhalingswegen 15% Kanker 13% Hart en vaatziekten 6% Zintuigen 6% Arbeidsongeval 5% Huid 4% Bronnen, PIM, NEA, VVT, RIVM NCvB Heijermans lezing 12 juni 2015

Ziekte last Bedrijfsarts: 0,3% PIM, NCvB Daly: 4,7% van ziektelast VTV, RIVM Ziekte last Zelf gerapporteerd: 5,8% NEA, TNO

3 Onderzoek Versterken melding beroepsziekten

Versterken melding beroepsziekten Respons netto respons 80,0%. (N=1368) Kenmerken Interne arbodienst 13% Externe arbodienst 51% Zelfstandig bedrijfsarts 25% Combi 11% 2009-2012 Praktiserend 95% Aantal jaren 18 jaar Uren per week 31 uur Versterken melding beroepsziekten IGZ en Inspectie SZW: Brieven november 2013, januari en februari 2014 Vragenlijsten Astri Rapportage juni 2014: Persoonlijke uitslag Rapportage 2e Kamer

melding van beroepsziekten 2009 tot en met 2012. Meldingen 2,7 Beroepsziekten per praktiserende bedrijfsarts (inclusief de nulmelders). 3,6 Bedrijfsartsen externe arbodiensten 1,7 ** Bedrijfsartsen interne arbodienst en zelfstandigen * P<0,05 ** P<0,01   Heijermans juni 2015

Versterken melding beroepsziekten representatief voor alle bedrijfsartsen 30% meldt beroepsziekten 46% ‘chronische nulmelder’ 13% ‘consequente melder’. Versterken melding beroepsziekten 2,7 meldingen per bedrijfsarts. (3,6 externe arbodienst; 1,7 interne arbodienst of zelfstandigen) conclusies >50% afkomstig uit de bouw. PMO systeem verschil in professionele taakopvatting

Versterken melding beroepsziekten belemmerende factoren tijd niet beschikbaar/declarabel onzekerheid juridisch en economisch preventie ‘al goede arbo’ bevorderende factoren professionele taakopvatting Melden is onderdeel van signaleren en preventie Individueel verbeterplan Versterken melding beroepsziekten conclusies

‘Resultaat’ beroepsziektemeldingen 2012-2015 Heijermans 2015

‘Resultaat’ aantal meldende bedrijfsartsen 2012-2015 Heijermans 2015

4 SER advies -> Toekomst Arbeidsgerelateerde zorg 1. Versterken preventie 2. Versterken bedrijfsarts

SER advies Goed werkend stelsel voor gezond en veilig werken Beroepsziekten Melding en registratie belangrijk voor preventiebeleid Onderrapportage- naleving door bedrijfsartsen onvoldoende Niet-naleving sanctioneren Goed werkend stelsel voor gezond en veilig werken Preventie cruciaal Heijermans 2015

TAZ brief 2e K 28 januari 2015 Meer preventie en minder verzuimbegeleiding Basiscontract als garantie voor de professionele arbodienstverlening Melden van beroepsziekten Arbop 2015

‘Internet Consultatie’ NVAB mei 2015 Overleg 2e Kamer mei 2015 Werkgever verantwoordelijk voor Beroepsziekten Bedrijfsarts heeft specifieke taak op het gebied van preventie en bescherming (Herkennen, registreren, melden, preventie advies) Melden beroepsziekten handhaven Heijermans 2015

Supermarktketen Zelfstandige, volledig identieke regio’s (9) Zeer veel gezondheidsklachten in alle regio’s (vakbond) Verschillende bedrijfsartsen/arbodiensten 20 goed gedocumenteerde beroepsziekten in één regio Geen enkele beroepsziekte in 8 regio’s Onderzoek Inspectie SZW: overtredingen Boete werkgever (8) Boete bedrijfsarts (8) Heijermans 2015

Preventie gezondheidsschade door arbeid Werkgever is Verantwoordelijkheid Ondersteunende taken Voor Professionals