Renaissance en Opstand Les 1: De Renaissance in het Noorden

Uitwisselingen van ideeën en kunst Naar het voorbeeld van de Noord Italiaanse hoven namen vorsten in het Noorden ook kunstenaars in dienst Sommige kwamen uit het Zuiden (bijvoorbeeld Leonardo da Vinci), anderen gingen naar het Zuiden toe om zich in Latijnse (renaissance) kunst te bekwamen Ook de ontwikkeling van de boekdrukkunst droeg sterk bij aan de verspreiding van (nieuwe) kennis Guttenberg ontwikkelde als eerste de boekdrukkunst in Europa Snelle en relatief goedkopen wijze om veel teksten onder de bevolking te verspreiden Met als gevolg ……… een snelle uitwisseling van kennis/ideeën.

Renaissance en Humanisme Kenmerken van het Humanisme waardigheid van de mens ontwikkeling en vorming van de mens het belang van het individu een afkeer van dogmatiek (strenge kerkelijke regels/leerstellingen)

Erasmus van Rotterdam (1469?-1536) Typisch humanistisch denker en wetenschapper Ontplooide zichzelf op verschillende vlakken van de wetenschap, was naast universitair docent ook raadsheer van keizer Karel V en vertaalde de Bijbel opnieuw en zelfstandig (dit was schokkend! Waarom?) Zocht voor zijn vertalingen de oorsprong van de bronnen Sympathiseerde voor een deel met Luther, maar wilde alleen misbruiken binnen de kerk aanpakken Zag de afscheiding van de kerk niet zitten (zoals de meeste Humanisten; wel kritiek, maar geen afscheiding) Pleitte wel voor een tolerantie tussen de verschillende geloofsopvattingen

Erasmus van Rotterdam (1469?-1536) Doordat Erasmus bepaalde dogma´s van de kerk verwierp en pleitte voor tolerantie waren fanatieke katholieken tegen hem In zijn boek Lof der Zotheid werd naast mensen in het algemeen ook de Kerk op de hak genomen Paus Paulus V verbood zijn ´ketterse´ werk (pas na Erasmus’ dood, 1559!)

Ontdekkingsreizen en hun gevolgen Een grotere wereld Vanzelfsprekend leidde de reizen tot een vergroting van de kennis van de wereld Wereldkaarten werden steeds omvangrijker, nauwkeuriger Daarnaast trachtte men ook de sterrenhemel beter in kaart te brengen Zo ontdekte men moest men op andere sterren navigeren op het zuidelijk halfrond Tevens was dit de tijd waarin de theorieën van Ptolemaeus onder de loep werden genomen (eind 15e begin 16e eeuw) Copernicus toetste de berekeningen van de oude Griek aan de zijne

Ptolemaeus (100-170 NC)

Ptolemaeus & Copernicus De stand van de wetenschap was zo, dat men de ideeën van Ptolemaeus over bewegingen der sterren tot 1500 omarmde. In zijn theorieën trachtte hij met berekeningen duidelijk te maken dat de aarde stilstond en de sterren bewogen Een verkeerde aanname Volgens Copernicus berustte de “wetenschappelijke” houding van zijn tijdgenoten niet op waarnemingen, maar op vooroordelen en werd zo de aanname van Ptolemaeus in stand gehouden Bij Copernicus’ herberekeningen bleek dat de aarde juist om de zon draaide, samen met andere dichtbij staande planeten de veranderde positie van de sterren aan het firmament alleen maar door het bewegen der aarde

Copernicus niet goed snik Volgens de mensen met gezond verstand was Copernicus niet goed snik In de bijbel stond wel wat anders! God had alles een vaste plaats gegeven, met de mens in het midden En je voelde de aarde toch niet bewegen?! Zijn boek werd in 1616 uiteindelijk verboden (door de Kerken) en pas in 1815 werd dit verbod opgeheven Dus niet ieders wereld(-beeld) werd vergroot door de ontdekkingsreizen, soms zelf in tegendeel

Nicholas Copernicus (1473-1543) First published in 1543, Copernicus' On the revolutions of the heavenly spheres

Huiswerk Lees par 2b Maak par 1.2: 3 & 4