Kinderarmoede in het Brussels Gewest Senaat hoorzitting 11 mei 2015 OBSERVATOIRE DE LA SANTÉ ET DU SOCIAL BRUXELLES OBSERVATORIUM VOOR GEZONDHEID EN WELZIJN BRUSSEL

D IMENSIES VAN ARMOEDE BIJ KINDEREN : Kinderarmoede = ouders in armoede 18 jaar schakelmoment voor jongeren in kansarmoede: -Onvoorwaardelijke hulp -> voorwaardelijke hulp, verantwoordelijkheid opnemen -Verandering in statuut, met gevolgen voor gezin: -Bijvoorbeeld leefloon Multi-dimensionaliteit van armoede

D EMOGRAFISCHE CONTEXT VAN HET B RUSSELS G EWEST

W AAR WONEN DE BRUSSELSE KINDEREN Bron: BISA, 2012,wijkmonitoring

V OORZIENINGEN : KINDEROPVANG Bron: BISA, 2010, “Demografische ontwikkeling en kinderdagverblijven”

D EMOGRAFISCHE CONTEXT : Grote uitdagingen inzake voorzieningen voor kinderen -Kinderopvang -Scholing -Buiten-schoolse activiteiten Complexe institutionele context -> bemoeilijkt de toegang, zeker voor kansarme gezinnen Grote diversiteit -Verschillende sociaaleconomische realiteiten -Taaldiversiteit, culturele diversiteit

S CHOOLLOOPBAAN

O NGELIJKHEDEN DIE ZICH REEDS VROEG AFTEKENEN Aandeel leerlingen in het eerste jaar secundair onderwijs met minstens twee jaar schoolachterstand naar woonplaats, Brussels Gewest, schooljaar Bron: Vlaamse Gemeenschap, Etnic en Communauté Française; Berekeningen Observatorium voor Gezondheid en Welzijn Brussel

L AAGGESCHOOLDE JONGVOLWASSENEN Aandeel jongeren (18-24 jaar) met maximaal een diploma van het lager secundair onderwijs en die geen onderwijs of vorming meer volgen Bron: Algemene Directie Statistiek - Statistics Belgium, Arbeidskrachtenenquête 2013

S CHOOLLOOPBAAN : Scholingsgraad laag -Moeilijke schoolloopbanen -Uitstroom zonder diploma -Niet erkenning van diploma’s Grote uitdagingen inzake programmatie scholen -Diversiteit aanbod Scholing en vorming een belangrijke hefboom in de strijd tegen armoede, maar niet de enige

D E ARBEIDSMARKT

H OGE WERKLOOSHEIDSGRAAD BIJ JONGVOLWASSENEN (18-24 JAAR ) Bron: Brussels Observatorium voor de Werkgelegenheid, Actiris

D E ARBEIDSMARKT : Moeilijk toegankelijk voor jongeren -Lage scholingsgraad -Weinig geschikte jobs -Grote concurrentie -Dubbele discriminatie -Jobs van lage kwaliteit, lage lonen, interim, tijdelijk werk “Jonge ouders” (18-24 jaar) -Vaak werkloos -Diploma -Kinderopvang -Geen toegang tot werkloosheidsuitkering

A RMOEDE IN TERMEN VAN INKOMEN

Bevolking in een huishouden zonder inkomen uit arbeid, 2013 Bron: Arbeidskrachtenenquête OP 4 KINDEREN IN EEN GEZIN ZONDER INKOMEN UIT ARBEID

B IJNA 1 OP 3 KINDEREN IN EEN GEZIN MET EEN LAAG INKOMEN Aantal gerechtigden en personen ten laste % rechthebbenden en personen ten laste 0-17 jaar ,6 % jaar ,8 % jaar ,9 % >= 65 jaar ,0 % Totaal ,2 % Aantal en aandeel rechthebbenden op een verhoogde tegemoetkoming van de verzekering voor geneeskundige verzorging, 2014 Bron: Kruispuntbank Sociale Zekerheid - Rijksregister

H OOG ARMOEDERISICO BIJ EENOUDERGEZINNEN EN GROTE GEZINNEN Aandeel van de bevolking met een equivalent inkomen onder 750 €, 2008 Bron: Gezondheidsenquête 2008

A RMOEDE IN TERMEN VAN INKOMEN : Geen geschikt meetinstrument voor Brussel (geen representatieve steekproef EU-SILC) Verzameling indicatoren toont aan dat veel kinderen leven in een gezin met inkomensarmoede “Risico-gezinnen”:- alleenstaande ouders - grote gezinnen Beschikbaar inkomen ≠ Nodige budget (referentiebudgetten)

H UISVESTING

W AAR WONEN DE BRUSSELSE KINDEREN Bron: BISA, 2012,wijkmonitoring

L EEFOMGEVING

H UISVESTING : Geen geschikt meetinstrument voor Brussel Beschikbaar budget versus huurprijzen Discriminatie op de huisvestingsmarkt – beschikbare sociale huisvesting voor grote gezinnen Drempel naar autonomie Leefomstandigheden grote gevolgen voor welzijn van de kinderen

M AATSCHAPPELIJKE PARTICIPATIE

Veel Brusselse kinderen hebben thuis geen toegang tot internet Aandeel van de huishoudens zonder internetverbinding, 2013 Bron: Arbeidskrachtenenquête 2013

M AATSCHAPPELIJKE PARTICIPATIE : -Digitale kloof -Financiële obstakels wegwerken

S OCIALE GEZONDHEIDSONGELIJKHEDEN

Meer doodgeboren kinderen bij lage inkomensgezinnen De mortinataliteit en de infantiele mortaliteit naargelang het aantal inkomens,

S OCIALE GEZONDHEIDSONGELIJKHEDEN : -Toegang tot pre- en perinatale zorgen niet gelijk voor iedereen -Organisaties gericht naar specifieke noden voor kwetsbare moeders -Sociaaleconomische situatie grote impact op gezondheid, op alle leeftijden -Zeer veel pistes om gezondheidsongelijkheden te reduceren

Tewerkstelling ouders Mobiliteit Huisvesting Ontspanning Voeding Gezinsinkomen Sociale uitkeringen Fiscaliteit Fysieke activiteit Luchtkwaliteit Veiligheid Toegang tot groene ruimten Wettelijk statuut Familiehulp stress Kinderopvang Sociale hulp Openbare ruimte Participatie Gezondheid van de kinderen Toegang tot zorg Kwaliteit van de zorgen Scholing Sociale contacten Zelfvertrouwen

S AMENWERKEN IN DE STRIJD TEGEN KINDERARMOEDE : -Brussels armoederapport 2012: armoede bij jongvolwassenen ( jaar) -> actieplan armoedebestrijding opgesteld door de permanente interkabinettenwerkgroep armoedebestrijding, met vertegenwoordigers van de Brusselse regering (Gewest, Cocof, VGC), de Vlaamse en Franstalige gemeenschap, voorgezeten door de GGC. -Peer review ESN, Nationaal Sociaal Rapport,..

Voor meer informatie: OBSERVATOIRE DE LA SANTÉ ET DU SOCIAL BRUXELLES OBSERVATORIUM VOOR GEZONDHEID EN WELZIJN BRUSSEL Observatorium voor Gezondheid en Welzijn Brussel