Transport van stoffen Deze les leer je: – de stappen van wetenschappelijk onderzoek opzetten. – hoe transport van stoffen plaatsvindt in een vloeibaar medium.

Experiment 1 Onderzoeksvraag: verplaatsen druppels blauwe inkt zich in water? Hypothese: de blauwe inkt verspreidt zich door het water zodat het water een egale blauwe kleur krijgt of de blauwe inkt verspreidt zich niet door het water en de inkt blijft bij elkaar. Materiaal: 1 bekerglas van 500 mL, 500 mL kraanwater, blauwe inkt. Methode: neem het bekerglas met 500 mL kraanwater. Laat in het midden vijf druppels blauwe inkt vallen. Observeer het water in het bekerglas.

Experiment 1 Onderzoeksvraag: verplaatsen druppels blauwe inkt zich in water? Hypothese: de blauwe inkt verspreidt zich door het water zodat het water een egale blauwe kleur krijgt of de blauwe inkt verspreidt zich niet door het water en de inkt blijft bij elkaar. Materiaal: 1 bekerglas van 500 mL, 500 mL kraanwater, blauwe inkt. Methode: neem het bekerglas met 500 mL kraanwater. Laat in het midden vijf druppels blauwe inkt vallen. Observeer het water in het bekerglas.

Diffusie netto diffusie netto diffusie evenwicht Diffusie: transport van een stof van een hoge concentratie naar een lage concentratie. Alle moleculen trillen van nature. Hoe warmer het is, hoe harder ze trillen. Als gevolg hiervan verplaatsen ze zich in willekeurige richtingen. Wanneer alle moleculen zich aan de linker kant van een oplossing bevinden, zullen er moleculen naar rechts gaan (1). De moleculen die rechts zitten gaan weer naar links, maar er zijn nog meer moleculen die naar rechts gaan dan die naar links gaan (2). Uiteindelijk is er een evenwicht bereikt: er gaan evenveel moleculen naar links als naar rechts. De concentratie (het aantal opgeloste stoffen per volume) is overal gelijk (3). De druppels blauwe inkt verplaatsen zich middels diffusie door het water, zodat de inkt overal gelijk verdeeld is en het water een egale blauwe kleur heeft. Diffusie vindt niet alleen plaats bij vloeistof, maar ook bij gas. Wanneer iemand een scheet laat is er een hoge concentratie aan ‘scheetmoleculen’ (zwavelverbindingen die ontstaan bij vertering van voedsel) die zich verspreidt naar een plek met een lage concentratie. Daardoor verspreidt de scheet zich over de ruimte, waardoor iedereen hem kan ruiken. netto diffusie netto diffusie evenwicht

Experiment 2 Onderzoeksvraag: verspreidt suiker zich gelijkmatig in water wanneer in het midden een semi-permeabel membraan zit? Hypothese: suiker verspreidt zich niet gelijkmatig in water wanneer in het midden een semi-permeabel membraan zit. Materiaal: 1 osmometer met in het midden een semi-permeabel membraan, 250 mL water, 10 gram sacharose (suiker). Methode: vul de osmometer met 250 mL water. Voeg aan één kant 10 gram sacharose toe. Observeer het water in de osmometer.

Experiment 2 Onderzoeksvraag: verspreidt suiker zich gelijkmatig in water wanneer in het midden een semi-permeabel membraan zit? Hypothese: suiker verspreidt zich niet gelijkmatig in water wanneer in het midden een semi-permeabel membraan zit. Materiaal: 1 osmometer met in het midden een semi-permeabel membraan, 250 mL water, 10 gram sacharose (suiker). Methode: vul de osmometer met 250 mL water. Voeg aan één kant 10 gram sacharose toe. Observeer het water in de osmometer.

Osmose Osmose: transport van water door een semi-permeabel membraan van een lage concentratie naar een hoge concentratie. Wanneer in een oplossing een semi-permeabel (= half-doorlatend) membraan wordt geplaats, kan de suiker (weergegeven in de afbeelding als groene bollen) niet door het membraan heen maar, water wel. Net als bij diffusie verplaatst het water zich in willekeurige richting. Omdat water aan de opgeloste stof wordt gebonden, is er aan de kant van de hoge concentratie minder water beschikbaar om naar links te verplaatsen. Bij de lage concentratie is er meer water beschikbaar om naar rechts te verplaatsen. Netto verplaatst het water zich naar de hoge concentratie, tot de concentraties aan beide kanten van het semi-permeabel membraan gelijk zijn. Dan verplaatst water zich nog steeds, maar is de verplaatsing naar links gelijk aan de verplaatsing naar rechts. osmose