Gevolgen van TTIP voor klimaat, voedselvoorziening en een alternatief Wageningen, 15 april 2015 Guus Geurts

Inhoud Relatie tussen voedselvoorziening en klimaat Gevolgen TTIP – Transatlantic Trade and Investment Partnership Alternatieven – o.a. Alternative Trade Mandate Voordelen Strategieën: kansen Meer informatie

Relatie tussen voedselvoorziening en klimaat Peak oil in relatie tot hoge afhankelijkheid van olie; westerse geïndustrialiseerde en geglobaliseerde voedselvoorziening: 10 calorie input energie : 1 calorie voedselenergie Jagers-verzamelaars 1 : 10 – Chinese rijstteelt 1 : 53 Klimaatverandering – uitstoot GHG gerelateerd aan voedselvoorziening 44-57%: natuurvernietiging met name voor exportgewassen (18%) onduurzame landbouwmethoden (15%) verwerking, verpakking en transport (20%) afbraak organische stof (4%) maar vooral ook negatieve gevolgen voor de landbouw: te hoge temperatuur, droogte, overstromingen, oprakend gletsjerwater, verzilting

Gevolgen TTIP (1) EU nu nog hogere sociale- (arbeids), voedselveiligheids-, milieu- en dierenwelzijnsstandaarden dan de VS Gemiddelde boerderij VS: 150 hectare, EU: 12 hectare Importtarieven verlaagd of afgeschaft WTO en TTIP erkennen alleen voedselveiligheid als legitiem Mutual recognition of standards; US kan producten exporteren die aan hun normen voldoen, maar niet aan de EU-normen, wat leidt tot oneerlijke concurrentie en een race to the bottom. Zie b.v. legbatterij-eieren uit Oekraïne op EU-markt Desastreus voor Europese boeren en het MKB vooral, de duurzaam producerende bedrijven  niet meegenomen in onderzoek want uitgangspunt is volledige werkgelegenheid Capaldo (ILO – Tufft University): 600.000 banen verloren, BBP daalt en lagere lonen

Gevolgen TTIP (2) Regulatory coherence ‘harmonisering van standaarden tussen de EU en US door een Regulatory Cooperation Body. Toekomstige verbeteringen worden onmogelijk gemaakt door deze ondemocratische structuren. Investor to State Dispute Settlement (ISDS); uit angst voor claims treedt regulatory chill op: voedselveiligheids-, milieu-, dierenwelzijns- en sociale normen  Peroxyazijnzuur-kip Onmogelijk om strenger klimaatbeleid op te leggen, zoals ecotaksen in plaats van ineffectief Emissie Handelssysteem Bedrijven zullen lobbyen vanwege oneerlijke concurrentie met producten uit China, VS en Brazilië Doel Golden Standard: industrieel geglobaliseerde economie Conclusie: Met TTIP is een effectief klimaatakkoord onmogelijk.

Alternatieven (1) Alternative Trade Mandate (www.alternativetrademandate.org): Stop nieuwe vrijhandelsverdragen zoals TTIP, EPA’s Meer regionale zelfvoorziening in voedsel, veevoer, energie, hout, textiel door een drastische hervorming van FTA’s Hervorming van het Europese handels- en landbouwbeleid: Verhogen van importheffingen en productiebeheersing Verhogen van voorraden om onstabiele prijzen te voorkomen Gegarandeerde stabiele prijzen aan boer in plaats van gesubsidieerde export en inkoop onder de kostprijs door handel en industrie Betalen voor groene diensten, beheer van natuur en landschap, ecologische voedselproductie, verhogen organische stofgehalte o.a. voor CO2-opslag

Alternatieven (2) Alternative Trade Mandate vervolg: Mededingingswetgeving: aanpakken marktmacht handel en industrie Europese biobrandstoffenrichtlijn stoppen Afschaffen tariefescalatie bewerkte tropische producten Internalisering alle milieu-, dierenwelzijns- en sociale kosten in consumentenprijs Voorstel hier toe (nog niet in uitgewerkt in ATM): Importheffing, voorkomt oneerlijke concurrentie import Verhoging van Europese milieu- en dierenwelzijnseisen Europese ecotaksen op fossiele brandstoffen en vervuilende stoffen, én verlaging belasting op arbeid 1. Importheffing + 2. hogere normen +3. ecotaks  Internalisering

Voordelen Kostendekkende prijzen aan boer, behoud gezinsbedrijven Consument betaald eerlijke prijs, van 15% naar 15,9% EU Gemeensch. Landbouw Beleid: € 25 – 35 miljard bespaard Maar behouden voor het platteland: ecologische landbouw, CO2- opslag (bodem) en duurzame energieopwekking Leefbaarheid platteland en hogere werkgelegenheid MKB Enabling environment voor duurzame bedrijven Ontwikkelingslanden krijgen markten en natuurlijke hulpbronnen terug, voor eigen voedselproductie Energiezekerheid Small farmers can cool the planet (GRAIN): 50 – 75% minder uitstoot en opslag van broeikasgassen, door geregionaliseerde, ecologische landbouw Kringlopen gesloten, i.v.m. fosfaattekort

Strategie – Kansen Actualiteit: TTIP-discussie – handel terug op de agenda December 2015 – VN-Klimaattop in Parijs Samenwerkingsverbanden – mogelijke partners ander beleid: Boeren: Nl’se Melkveehouders Vakbond, Nl’se Akkerbouw Vakbond, Platform ABC - ook NVV? Milieu-, ontwikkelings-, en consumentenorganisaties, o.a. Milieudefensie, Slowfood Midden en Klein Bedrijf; eigen stem binnen de SER wegens vaak andere belangen dan VNO-NCW Vakbonden, zoals binnen de TTIP-campagne Europees platform TTIP + Alternative Trade Mandate Verbinding zoeken met inspirerende voorbeelden in de praktijk Stadslandbouw, Transition Towns

Meer informatie ATM: ‘Handel tijd voor een nieuwe visie’ www.alternativetrademandate.org GRAIN: ‘Small farmers can cool the planet’ http://www.grain.org/article/entries/4168-small- farmers-can-cool-the-planet-presentation.pdf Boek ‘Wereldvoedsel – Pleidooi voor een rechtvaardige en ecologische voedselvoorziening’: www.uitgeverijderepubliek.nl (2011 – 2013 2e druk) Contact: www.guusgeurts.nl – guusgeurts@yahoo.com