Week 1 6 februari 2013 Amsterdam dr. Albert Benschop Universiteit van Amsterdam Eigenaardigheden van Cyberspace Grondslagen van InternetSociologie

Wat doet een internetsocioloog? nSocioloog UvA –Internet: wetenschappelijk of pornografisch instrument –Bericht van god: het dak van de wereld in Tibet nNetSociologie –Internet als instrument én object van onderzoek –Nieuwe sociaalwetenschappelijke discipline – sociaalwetenschappelijk informatiesysteemwww.sociosite.net –Eigenaardigheden van Cyberspace – –Niet alleen ‘the bright side’, maar ook ‘dark side’: dus zowel positieve mogelijkheden als risico’s.

nCriminaliteit: diefstal, fraude, afpersing enz. nKinderporno nBelaging (stalking) nPesten, treiteren nVrolijk Meppen (Happy Slapping) nTwitterFitties nCyberTerrorisme nCyberOorlog

Wat gaan we doen? nVerkenning van eigenaardigheden van cyberspace –Wat zijn de kenmerkende verschillen tussen sociaal handelen dat zich in lokale en virtuele contexten voltrekt? –Wat zijn de structurele en processuele bijzonderheden van sociale relaties, netwerken, gemeenschappen en organisaties die zich via internet reproduceren? nCentrale thematiek Internet als medium van sociaal-culturele en politieke transformaties. nCentrale vraag In hoeverre kunnen er in digitale interacties en transacties vertrouwensrelaties worden opgebouwd. nWerkwijze Grondige empirische studies interpreteren in het licht van klassieke en moderne sociologische theorieën.

Eigenaardigheden van Cyberspace nInternet penetreert diep in persoonlijke en publieke leven. nSamenleving, organisaties en individuen steeds sterker afhankelijk van informationele infrastructuur. nVirtuele gemeenschappen: duurzame, online geïnstitutionaliseerde sociale relaties. nOnline gemeenschappen zijn alledaagse en vitale bestaansconditie geworden. Gevoel van « sociale aanwezigheid » Virtuele wereld als « hiernaastmaals » nInterrealiteit = hybride geheel van lokale en virtuele werkelijkheid Niet voor sociale kneusjes of nerds Relatierijken worden rijker….. IN als eerste levensbhoefte?

NetSociologie nOptimistische premisse  Drempelverlagend en democratiserend.  Afbraak van geografische en nationale grenzen.  Wereldwijze communicatie  vrede nPessimistische premisse  Internet leidt tot sociaal isolement.  Internet is verslavend.  Internet geeft ruim baan aan criminelen. Sociologische premisse  Bij elke nieuwe technologie die voorbij komt volgt ook de schaduw van criminaliteit.  Niet alleen ‘the bright side’, maar ook de ‘dark side’. Molotov Alva [3:48]

Internet maakt in potentie alle andere ‘oude’ media overbodig: brief, telefoon, fax, krant, radio en televisie. Alle signalen die via deze oude media worden overgedragen kunnen ook via het internet worden doorgegeven. Alle synchrone en asynchrone communicatievormen kunnen digitaal worden gedupliceerd. Internet voegt daaraan nieuwe communicatievormen toe. Zenders en ontvangers kunnen via internet op elk gewenste manier met elkaar interacteren. Oude en Nieuwe Media

Kleitablet met spijkerschrift. Met overzicht van aantalen schapen en geiten, Gevonden in Tello, in het zuiden van Irak.

Hoe lang zou het duren voordat ouders hun kinderen zo moeten voorlichten?

EenVelen Een Bilateraal een-op-een principe van persoonlijke communicatie. Klassiek: brief, telegraaf en telefoon. Modern: , skype, IM. Radiaal-centrifugaal een-op-velen principe van massacommunicatie Klassiek: boeken, kranten, tijdschriften, radio en tv. Modern: website, weblog, kennisbank Velen Radiaal-centripetaal velen-op- een principe, dat het levens- elixer is van democratische controle van politieke vertegen- woordigers en overheden. Klassiek: petitionnement, referendum. Modern: elektronisch protest, online referendum. Multilateraal velen-op-velen principe dat zo cruciaal is voor gemeenschapsvorming en voor democratische cultuur en politieke openbaarheid. Klassiek: vergaderen, demonstreren Modern: YouTube, Wikipedia, webfora, teleconference, Second Life, multi-player games.

Motivatie voor virtuele gemeenschappen nZeer uiteenlopende redenen: werk, educatie, gezel- ligheid, vermaak, informeren, consumeren, politiek. nOnline gemeenschappen zijn alledaagse en vitale bestaansconditie geworden. Interrealiteit Hybride geheel van lokale en virtuele werkelijkheid. Telepresence Gevoel van sociale aanwezigheid is voldoende voor opbouw van online gemeenschap en groepsgevoel.

Virtuele sociale relatie: telepresentie 1.Copresence = gelijktijdige aanwezigheid in een afgebakende fysieke ruimte Klassieke definitie van sociale relatie gaat uit van conditie van  copresence.copresence 2.Telepresentie = gevoel aanwezig te zijn op verwijderde plaats van handeling Internet genereert teleaanwezigheid: presence technology. 3.Mediarijkdom = informatieverwerkende capaciteit  snelheid van retour-informatie: feedback  communiceren met meerdere signalen: lichaamstaal, geluid, tekst, beeld etc.  gebruik van natuurlijke taal i.p.v. symbolen/getallen  vermogen om direct gevoelens en emoties te uiten. Internet stelt ons in staat onszelf te presenteren tegenover veel mensen die anders onze presentie niet zouden ervaren. Social Presence in Education

Ervaring van nabijheid n“Persons must sense that they are close enough to be perceived in whatever they are doing, including their experiencing of others and close enough to be perceived in this sensing of being perceived" [Erving Goffmann 1963:17 – Behavior in public places]. n1e basisingrediënt van interactierituelen = twee of meer mensen in co-presence (gelijktijdige aanwezigheid in een ruimtelijk verband). Lokale, situationele ontmoetingen hebben een verklarende prioriteit omdat zij het fundament zijn van het sociale leven en de menselijke ervaring [Randall Collins 2004 – Interactions Ritual Chains].

nWe hebben behoefte aan een nieuwe sociologische theorie. Een theorie die zicht geeft op de eigenaardigheden van het sociale handelen van mensen in virtuele omgevingen. nCruciaal hierbij is basisdefinitie van ‘sociale relatie’, ‘netwerk’, ‘gemeenschap’ en ‘organisatie’. Ik probeerde aan te sluiten bij definitie van Erving Goffman. nEr is tot nu toe altijd van uitgegaan dat het interactionele niveau van handelingsintegratie fysieke nabijheid veronderstelt: persoonlijke interactie zou alleen maar mogelijk zijn wanneer er sprake is van een directe tijd-ruimtelijke verbinding tussen minstens twee personen (‘copresence’). Alleen in deze situatie zouden de twee kenmerkende eigenschappen van persoonlijke interactie volledig tot hun recht kunnen komen: rijkdom van informatiestroom (‘media richness’) en facilitatie van terugkoppeling (‘feedback’). In de klassieke formulering van Erving Goffmann werd deze conditie van ‘copresence’ als volgt geformuleerd: –“Persons must sense that they are close enough to be percieved in whatever they are doing, including their experiencing of others and close enough to be percieved in this sensing of being percieved" [Erving Goffmann 1963:17] nHet gevoel van sociale aanwezigheid en nabijheid is voldoende om voor de actoren zelf betekenisvolle sociale relaties te laten ontstaan. nEn niet zoals Randel Collins [Interaction Ritual Chains] die angstvallig vast houden aan de analytische prioriteit van lokale, situationele ontmoetingen omdat zij het fundament zijn van het sociale leven en de menselijke ervaring. nWaarom zo’n ongemene – en sterk reductionistische – concentratie op “de kleinschalige, de hier-en-nu van face-to-face interactie” ? [ongemeen traditioneel en onhoudbaar standpunt] Notitie

Telepresence - Cisco

Evolutie van het web nWeb 1.0: Leesbare fase –Statische, platte data nWeb 2.0: Schrijfbare fase –Interactieve data –Sociale Software / Social Networking –Weblogs + Wiki’s + You Tube nWeb 3.0: Uitvoerbare fase –Dynamische webapplicaties –Interactieve diensten –Computers praten met computers (machine to machine interaction) – Semantisch web –3D-Web –Transitie naar realtime web: m.n. door Twitter Geen goed afgebakende definities Scheidslijnen zijn vloeiend

Online Echoput? nSommige auteurs beweren dat digitale technologie de samenleving verdeeld in discrete, ideologisch gelijkgezinde stammen, die alleen maar het nieuws lezen, horen of bekijken dat hun eigen opvattingen bevestigt. nEli Pariser :The Filter Bubble [2011] :de personaliserings- algoritmes die door nieuwsvoorziening van Facebook worden gebruikt dwingt ons om een gevaarlijk geborneerde reeks nieuws te consumeren. nIdee van echoput wordt gebruikt om stelling te onderbouwen dat het web onverenigbaar is met democratie. Als we allemaal slechts de ideeën van onze vrienden nakakelen dan is de samenleving immers gedoemd om steeds verder te polariseren en solipsistisch te worden. nDit is – gelukkig – niet het geval….

De kracht van zwakke verbindingen nEyan Bakshy [Rethinking Information Diversity in Networks ] concludeert:Rethinking Information Diversity in Networks –hoewel we meer informatie delen met onze naaste vrienden, delen we ook veel informatie via onze zwakke connecties; –via deze links met onze zwakke connecties krijgen we de meeste nieuwe informatie. nMeest omvangrijke studie ooit: gebaseerd op de informatie van 253 miljoen actieve gebruikers van Facebook. nDeze schaal is ongehoord in academische sociologische studies. In technisch en praktisch opzicht een mijlpaal in de geschiedenis van de sociologie.

Conclusie = “The information we consume and share on Facebook is actually much more diverse in nature than conventional wisdom might suggest. We are exposed to and spread more information from our distant contacts than our close friends. Since these distant contacts tend to be different from us, the bulk of information we consume and share comes from people with different perspectives.” Zie ook  Matthew Gentzkow & Jesse M. Shapiro [2011] Ideological segregation online and offline rch/echo_chambers.pdf Notitie

Geschiedenis internet in woord en beeld nMelih Bilgil [2012] History of the Internet [8:10] History of the Internet nJohn Heileman [2011] The True Story of the Internet [43:07] The True Story of the Internet

nJohn Heilemann verkent de interactieve aard van het moderne wereldwijde web, vanaf Napster en de Craiglist tot aan recente verschijnselen zoals de netwerksites MySpace en Facebook. De reportage beschrijft de technologische, culturele, commerciële en sociale revolutie die ons leven snel heeft veranderd. We horen het verhaal van de mannen en vrouwen die deze omwenteling mogelijk maakten. Van de oprichters van eBay, Yahoo, Amazon, Netscape, Google nEn vele anderen horen we verbazingwekkende verhalen over hoe het internet tot stand kwam. Notitie