Schaaktalent lezingen van Karel van Delft aantal sheets van 18 modulen www.chesstalent.com - www.schaaktalent.nl

Modulen Introductie Boek Developing Chess Talent Psychologie Perceptie Zelfmanagement Talent Training Leren Coaching Creativiteit Communicatie Organisatie Fysieke aspecten Rol van ouders Didactiek en schoolschaken Hoogbegaafden Kleding Sociaal schaken

Schaaktalent lezingen van Karel van Delft 1. Introductie www.chesstalent.com - www.schaaktalent.nl

Wat is talent? Potentieel om kwaliteiten te ontwikkelen

Interesse in talentontwikkeling

Schaken als leervak op de basisschool?

Beter presteren op nationale schooltest

YouTube KVDC

Facebook groep Schaakpsychologie

Schaaktalent lezingen van Karel van Delft 2 Schaaktalent lezingen van Karel van Delft 2. Boek ‘Developing Chess Talent’

Video over boek DCT DCT is Engelstalige versie van boek ‘Schaaktalent ontwikkelen’. Dat gaat over schaaktalent ontwikkelen en het creëren van een schaakcultuur: Coaching, training, organisatie, communicatie Inhoud boek keert terug in andere modulen IM Merijn van Delft presenteert boek in Engels in een video www.youtube.com/watch?v=DGgr-NntMNs

Schaaktalent lezingen van Karel van Delft 3. Psychologie

Het zeventiende schaakstuk Artikel www. maxeuwe. nl/index Het zeventiende schaakstuk Artikel www.maxeuwe.nl/index.php/activiteit/columns/44-het-zeventiende-schaakstuk

Negen factoren van productiviteit (presteren) Persoonlijke kwaliteiten (nature en nurture) - Aangeboren aanleg (IQ beperkte impact, brede ontwikkelingsrange), karakter - Tempo van ontwikkeling - Motivatie, zelfwaardering, doorzettingsvermogen Instructie (nurture) - Hoeveel tijd aan iets besteed (hard werken) - Kwaliteit van onderwijs of training (wat is aanbod, mogelijkheden om zelf te experimenteren) Psychologische omgeving (nurture) - Familie: niveau, stimuleren, mogelijkheden - Sociaal leerklimaat (waarden, rolmodellen) - Peers (leeftijdgenoten) - (Negatieve) invloed van massamedia Naar model Walberg - Paik in 'Conceptions of giftedness'

Bekwaamheid te presteren in schaken Resultaat van Schaakkwaliteiten (kennis, begrip, vaardigheden) Mentale factoren (attitude, zelfbeeld, zelfmanagement) Fysieke conditie Toeval (onbekend, onbeheersbaar) De factoren kunnen worden beïnvloed Leren en gedrag kunnen veel productiever zijn

Schaaktalent lezingen van Karel van Delft 4. Perceptie

Is dit een slechte stelling voor wit?

Wit staat in 10 varianten beter

Schaaktalent lezingen van Karel van Delft 5. Zelfmanagement

Schaakprestaties Resultaat van Schaakkwaliteiten Mentale kwaliteiten Fysieke conditie Toeval Je kunt factoren beïnvloeden Leren en gedrag kunnen veel productiever zijn

Concentratie Oefening: Wat is concentratie? Maak een lijst met mogelijkheden om je concentratie kapot te maken. Keer de lijst om Formuleer wat je moet doen Kijk de lijst regelmatig na Ontwikkel denk- en gedragsroutines

Sportpsycholoog Kan je helpen jezelf te helpen Wat is het probleem Cognitieve herstructurering (inzicht, oefeningen) Taak-gericht gedrag Zie artikel ‘Het zeventiende schaakstuk’

Schaaktalent lezingen van Karel van Delft 6. Talent

Laszlo Polgar ‘Talenten worden gemaakt, niet geboren’

Talent Wat is talent? Definitie: Talent is een beïnvloedbaar potentieel om in een bepaald domein productief te zijn. Deels kwestie van nature (aangeboren potentieel, aanleg). Deels kwestie van nurture (omgeving biedt ontwikkelingskansen) Aspecten zoals: Ontwikkelingsperiode (tien jaar om GM te worden) Actie, veel training (10.000 uur leren en oefenen om expert te worden) Goal-setting (plezier, leren, presteren) Vaardighedenrepertoire (wat moet je beheersen, hoe moet je oefenen) Keuzen maken (zelfbewustzijn, zelfmanagement, doelen stellen = wat wil je bereiken) Leren (ontwikkelingsmogelijkheden, hoe is onderwijs georganiseerd, rol van leraar/trainer) Let op bij testen: false positives, false negatives (op meer momenten, op meer manieren testen). = > Talent kan ontwikkeld worden

Schaaktalent lezingen van Karel van Delft 7. Training

Zie boek Schaaktalent ontwikkelen

Creëer een stimulerende trainingsomgeving Maak een concreet programma en routines gebaseerd op: Trainers, trainingen Studiemateriaal Traininglocatie Trainingsprogramma’s: doelen en trainingstijden (schema’s geven vrijheid, je weet waar je aan toe bent) Inzet zo’n 10-15 uur training per week (training is niet slechter dan 17 uur tv kijken of computeren) Samenwerken met trainingpartners stimuleert Zelf invloed hebben op een proces is een belangrijke succesdeterminant (onderzoek dr Nynke Toering omtrent zelfregulerend vermogen van jonge topvoetballers) Succeservaringen (gemiddeld 66 percent score in toernooien volgens vader van GM Nigel Short) Positieve feedback van trainers en ouders (op inzet, niet op resultaat of persoonlijkheid) Bepaal reële verwachtingen en vertaal ze in duidelijke goal-setting (aspecten: presteren, plezier, leren) Duidelijke afspraken, kom beloften na Ruimte om te falen (Gilbert O’Sullivan: ‘The one who chooses has the right to be wrong’). Falen en experimenteren met gedrag zijn vormende leerervaringen) Aandacht: Niet iedereen leert en ontwikkelt zich op dezelfde manier Genoemde factoren kunnen negatief van invloed zijn als ze verkeerd worden toegepast

Dagboek

Analysevragenlijst Volledige lijst in boek ‘Schaaktalent’ en in databank site www.schaaktalent.nl

Pijl via alt/ctrl, stelling als jpeg in databank

Video over openingenstudie Tekst www.schaaktalent.nl/index.php/jsg Video www.youtube.com/watch?v=IlF9YzcXUlQ&list=UUKbIC72JPs2Pd-nWSOpApsQ&index=1&feature=plcp

Dvoretsky: kies goede voorbeelden

Schaaktalent lezingen van Karel van Delft 8. Leren

‘Principles of Instruction’ prof. Barak Rosenshine - google artikel Begin les met bondige samenvatting vorige les Presenteer nieuw materiaal in kleine stapjes en oefen iedere nieuwe stap Stel veel vragen en ga in op de antwoorden van leerlingen Geef voorbeelden Begeleid oefeningen van leerlingen Controleer of leerlingen de les begrijpen Zorg voor succeservaringen Zorg voor ondersteuning bij moeilijke taken Laat onafhankelijk oefenen en monitor dat Laat leerlingen uitgebreid praktijkervaring opdoen

Schaaktalent lezingen van Karel van Delft 9. Coaching

IM Merijn van Delft coachte (nu GM) Roeland Pruijssers die Nederlands kampioen U20 werd.

Schaaktalent lezingen van Karel van Delft 10. Creativiteit

Mitrofanov www.youtube.com/watch?v=2vgIQikkoKQ

Creativiteit is herdefiniëren Schaken is een spel van mogelijkheden en beperkingen Definieer een probleem op een andere manier Als je niet kijkt zie je iets niet Een creatieve geest staat open voor paradoxale mogelijkheden Verwelkom het onverwachte

Toernooiboek ‘Op zoek naar het onverwachte’ www.schaaktalent.nl/index.php/databank-schaaktraining/43-creatief-toernooi-1994-boekje

Studies www.afekchess.com

‘Je moet geen problemen oplossen, je moet ze creëren’

Schaaktalent lezingen van Karel van Delft 11. Communicatie

Wat is communicatie Communicatie is uitwisselen van informatie (intern, extern) Slechte communicatie leidt tot slecht functioneren Een trainer, coach of organisator moet Kritisch reflecteren op zijn communicatie Intervisie met collega’s hebben Betere prestaties nastreven (aandachtspunten formuleren)

Goede foto is een eye catcher

Persbericht leidt tot gratis verhaal

Gratis publiciteit via activiteit

Schaakkrant www. schaaktalent. nl/index Schaakkrant www.schaaktalent.nl/index.php/databank-schaaktraining/7-schaakkrant-apeldoorn

Meer informatie www. maxeuwe. nl/index Meer informatie www.maxeuwe.nl/index.php/activiteit/columns/49-schaakpromotie-of-ivoren-toren

Schaaktalent lezingen van Karel van Delft 12. Organisatie

Draaiboek weekeindtoernooi zie boek ‘Schaaktalent ontwikkelen’

Schaakfestival

Vragenlijst zie boek ‘Schaaktalent ontwikkelen’

Publieksexplicatie

Evenementen

Schaaktalent lezingen van Karel van Delft 13. Fysieke aspecten

Energiemanagement, fysieke conditie Regelmatige ontspanning Doordachte planning: bijv. afwisseling leerdingen en doedingen Eten Drinken Slaap Fysieke oefeningen Temperatuur Zuurstof Licht Ontspanning lichaamshouding tijdens zitten aan bord

Voeding www. maxeuwe. nl/index Voeding www.maxeuwe.nl/index.php/activiteit/columns/54-een-visje-voor-de-partij-over-voeding-doping-en-schaken

Schaaktalent lezingen van Karel van Delft 14. Rol van ouders

Video’s GM Artur Joesoepov en ouders www.youtube.com/watch?v=JW2gsowyQYA www.youtube.com/watch?v=wBD288RVnqM KVDC videokanaal YouTube

5 van de 6 talenten stoppen 5 van de 6 talenten stoppen met topsport tussen 12 and 18 jaar (Research Van Rossum VU Amsterdam) Redenen Geen succes Kwaliteit trainingsomstandigheden Negatieve rol ouders Sociale omstandigheden (invloed leeftijdsgenoten) Aan veel redenen kan je (gedeeltelijk) iets doen. Omstandigheden veranderen (geboorte-effect voetballers)

Creëer stimulerende omgeving Trainers, training, studiemateriaal, trainingsruimte, programma Training is niet slechter dan tv kijken of computerspelletjes Samenwerken met andere kinderen stimuleert Zelf invloed uitoefenen is belangrijke determinant van succes Succeservaringen Positieve feedback (op inzet, niet persoon of resultaat) Realistische verwachtingen van ouders Duidelijke afspraken Ruimte om te experimenteren en te falen

Begin met fascinatie en variatie

Creëer een speeltuin voor de geest

Polgar – Waitzkin elementen opvoeding Stimuleer vroege leerervaringen Accent op stimuleren via de omgeving, geen aangeboren talent Hoge maar bereikbare doelen Spelenderwijs leren Maak kinderen al jong zelfbewust Veel variatie in oefeningen Systematische aanpak Realistische beoordeling van ontwikkelingspotentieel en draagkracht (versus draaglast) Onderken de beperkingen van het reguliere schoolsysteem Creëer een stimulerende omgeving Gekwalificeerde en empatische onderwijzers en trainers Kinderen zelf conclusies laten trekken tijdens leerprocessen Doseer succeservaringen Ontwikkel stapsgewijs doorzettingsvermogen Accepteer dat kinderen onvermijdelijk fouten maken Vertrouw op de intrinsieke motivatie van kinderen Projecteer geen overdreven verwachtingen op kinderen Neem kinderen serieus Neem persoonlijkheidskenmerken en ontwikkelingsfasen in ogenschouw

Sociale determinanten van invloed op prestatievermogen jonge schakers zie onderzoeksverslag databank www.schaaktalent.nl

Schaaktalent lezingen van Karel van Delft 15 Schaaktalent lezingen van Karel van Delft 15. Didactiek en schoolschaken www

Waarom schaken op school? Schaken is een metafoor voor het leven Spelenderwijs leren Stimuleert ontwikkeling cognitief sociaal emotioneel meta-cognitief

Cognitief, bijv. Argumenteren Emotioneel, bijv. Omgaan met verlies Sociaal, bijv. Samenwerken bij partijanalyse Meta-cognitieve vaardigheden: denken over jezelf, denken over denken

Sleutelfactoren in mijn methode Variatie Fascinatie Participatie

Didactische principes Plezier is de belangrijkste drijfveer voor leren Succeservaringen Empathie: beantwoord vragen van kinderen, reageer op opmerkingen, ondersteunend Leerdoelen: attitude, kennis, inzicht en vaardigheden Vaardigheden ontwikkelen door spelen en oefeningen Presenteer lezingen op een aantrekkelijke manier (aansluitend op interesse van publiek) Op niveau van leerlingen (woordkeuze, voorbeelden) Schaken is een avontuur vol verrassingen Stimuleer kinderen om zelf antwoorden te ontdekken, gebruik suggestieve vragen Ideale groep maximaal 12 kinderen: interactiviteit Gebruik verschillende onderwijstechnieken: uitleg, tonen, discussie, opdrachten in groepjes, partijanalyses, oefeningen Quiz met punten Via samenwerken in duo‘s kunnen kinderen leren overleggen en hun gedachten verbaliseren Etc. SUGGESTIES?

Elementen van lessen Rondvraag (vragen en opmerkingen): ervaringen, rolmodel medeleerlingen, aanknopingespunten lesonderdelen Mededelingen Schaakcultuur (bijv. video, site) Tactiek: patroonkennis, zoekstrategieën Analyses van eigen partijen of voorbeeldpartijen(ene week) Varia (andere week) Competitie Soms iets anders, zoals simultaan door leraar

Quizformuliertjes

Tactiekquiz: duo’s, formulieren, stopwatch

Raindrop chess www. raindropchess Raindrop chess www.raindropchess.com (ook online, om beurten tegen elkaar op ‘single user’ bord)

Mijn eerste schaakboek gratis download www. dbnl Mijn eerste schaakboek gratis download www.dbnl.org/tekst/loon016oomj01_01/index.php

Video ‘Lang leve de koningin’ www.youtube.com/watch?v=220DHc0Ii2I

Gratis indelingsprogramma Sevilla www.jbfsoftware.com diverse talen

Leraar geeft simultaan aan trio’s

IM uitnodigen: vragen, simultaan, blitz www. youtube. com/watch IM uitnodigen: vragen, simultaan, blitz www.youtube.com/watch?v=9sjPxzIJMbM

Chess and Education Conference London zie button www.chesstalent.com

Ken Robinson Changing Education Paradigms http://www. ted

Schaaktalent lezingen van Karel van Delft 16. Hoogbegaafdheid

Artikel op www.maxeuwe.nl (columns)

Download pdf van schaakkrant zie button Leonardo scholen op www Download pdf van schaakkrant zie button Leonardo scholen op www.schaaktalent.nl

Schaaktalent lezingen van Karel van Delft 17. Kleding

Artikel www. maxeuwe. nl/index Artikel www.maxeuwe.nl/index.php/activiteit/columns/45-schaken-en-kleding-presteren-en-presenteren

Schoolteam

Casual (eerste keer samen in een team)

GM Anand weigert stropdas: hinderlijk

Politiek protest 1982 Luzern

Schaaktalent lezingen van Karel van Delft 18. Sociaal schaken

Goede zetten Schaken leert je goede zetten Voor het schaken Voor school Voor het leven Schaken leert je ethiek: Hand geven: uitdrukking respect en zelfrespect

Op een dag wordt een pion een koningin

Schaken overbrugt een kloof tussen mensen

www.schaken-en-autisme.nl

Kijken met je vingers www.youtube.com/watch?v=enuGHH8pymI