De picareske roman College 5

Idealistische roman Ontvlucht werkelijkheid

Soorten ridderromans: Amadís de Gaula – bijzonder populair Griekse of avonturenroman: oorsprong in oudheid sentimentele roman: geïdealiseerde, platonische liefde herdersroman moorse roman

Alle voorgaande = idealistische literatuur Groot succes in hun tijd Ontvluchten de werkelijkheid

De picareske roman Pícaro = schelm 1554: Lazarillo de Tormes 17e eeuw: groot aantal zulke teksten + krijgen navolging in de rest van Europa

1554: Burgos, Alcalá de Henares en Antwerpen Anoniem, Vida de Lazarillo de Tormes y de sus fortunas y adversidades

Idealistische roman: wil werkelijkheid ontvluchten > picareske roman: stevige bindingen met werkelijkheid

Auteur ? Anoniem werk Kritiek van geestelijkheid Op Index van verboden boeken (1559)

Censuur Pas in 1573 werd de publicatie goedgekeurd – onvolledige versie

Populariteit boek Vertaald naar het Frans (1560), naar het Engels (1576), naar het Nederlands (1579), naar het Duits (1617), naar het Italiaans (1622) Nieuw literair genre: de picareske roman

Begin “Pues sepa Vuestra Merced, ante todas las cosas, que a mí llaman Lázaro de Tormes, hijo de Tomé González y de Antona Pérez, naturales de Tejares, aldea de Salamanca”

Verhaal In eerste persoon – fictieve autobiografie Vanaf geboorte of jeugd van hoofdpersonage Verschillende plaatsen Sociale kritiek Geheel van avonturen Rechtvaardiging huidig leven zonder eer Realistische gebeurtenissen

anti-klerikale kritiek geen enkel fantastisch of bovennatuurlijk element

Kenmerken pícaro Gewoonlijk een jongen, maar ook pícaras ‘Mozo de muchos amos’ Bijzonder nederige afkomst Geslepen, en met praktische levenskennis Oneervol leven; anti-held

Sociale of materiële situatie verbetert slechts kortstondig Naïef  wordt cynisch Leven in marge van maatschappij Weinig moreel besef Na Lazarillo: negatieve kenmerken van personage worden versterkt

Thema’s Honger Naïviteit Geslepenheid Christelijke naastenliefde Armoede

Het thema "blinde en zijn geleide" is een oud Europees literair motief Het thema "blinde en zijn geleide" is een oud Europees literair motief. Er zijn al Franse fabels uit de 13e eeuw over dit gegeven.

corruptie hypocresie: geen enkele van de meesters in tractaten 1-5 is wat hij aangeeft te zijn verarming: thema honger is sterk aanwezig in 3 eerste tractaten

traditionele visie van maatschappij + cfr traditionele visie van maatschappij + cfr. sociale werkelijkheid 1e helft 16e eeuw

Lazarillo en religie Kerk heeft groot aandeel in corruptie van de maatschappij + ook op leven Lazarillo

Stijl nederig personage  eenvoudige stijl gebruiken Cfr. normen van Juan de Valdés in zijn Diálogo de la lengua zo bondig mogelijk vertellen (constructies met gerundio, participio of infinitivo gebruiken b.v.).

Guzmán de Alfarache Auteur: Mateo Alemán 1599 (deel 1); 1604 (deel 2) Vele moralistische uitweidingen Bedoeling: onderwijzen

Groot succes ! Levendig verhaal Observatievermogen auteur 1604: 2e deel in Lissabon (Guzmán de Alfarache, atalaya de la vida humana)

Voornaamste eigenschap pessimisme: het leven van de mens op aarde is een strijd tegen een vijandelijke wereld die bewogen wordt door geweld

Proza XVIIe eeuw Bloei picareske roman Francisco de Quevedo 1580-1645 El Buscón (1626)

El Buscón (1626) Hoogtepunt picareske roman Stijl ! Overdrijving Vervorming Buitengewoon taalgebruik Woordspelingen schijn vs werkelijkheid: "niet alles wat blinkt is goud”

La vida del Buscón Complexe tekst Groot verschil met voorgangers Pícaro verliest steeds Hoge idealen Sociale vooruitgang hier onbestaande

Begin boek “Carta dedicatoria” : Habiendo sabido el deseo que v. M. tiene de entender los varios discursos de mi vida, por no dar lugar a que otro (como en ajenos casos) mienta, he querido enviarle esta relación...

Bedoeling boek lezer doen lachen geen moralizerende uitweidingen, behalve einde geen mogelijkheid op de sociale ladder te klimmen

karikatuur Groteske beschrijvingen Overdrijving = typisch barok Satire en sarcasme Veel acties blijven ongestraft

Taal Enorme beheersing van de taal Speelt met woordenschat (dubbele beteke- nissen, enz.) Schitterende stijl Macabere grappen, woordspelingen, grofheden, …

Thema’s adel geld extravagante of marginale typen (Cabra)

Begin “Yo, Señor, soy de Segovia … ” Vgl. Lazarillo Ouders Karikaturen