Provincie Zuid Holland 25 feb 2015 Netwerkatelier Groen en gezondheid: Lokaal perspectief Provincie Zuid Holland 25 feb 2015 Josine van den Bogaard Senior beleidsmaker Leefomgeving en gezondheid GGD Rotterdam Rijnmond

Gezondheid in Zuid Holland   % aandoeningen aan hart- en vatenstelsel bij personen 65+ in Zuid-Holland in 2012 mate van stedelijkheid beroerte, hersenbloeding, herseninfarct hartinfarct hartaandoeningen excl. hartinfarct hoge bloeddruk vernauwing bloedvaten in buik of benen zeer sterk stedelijk 1,6 1,1 7,5 43,4 8,7 sterk stedelijk 1,3 1,0 7,0 43,1 7,2 matig stedelijk 0,8 6,6 40,5 6,5 weinig stedelijk 7,9 41,6 6,7 niet-stedelijk 0,6 0,7 5,3 totaal 1,4 7,1 42,5 Bron: CBS: bewerkt door Tympaan Instituut Bron: CBS, bewerkt door Tympaan Insitituut

Gezondheid in Zuid Holland    % veelvoorkomende aandoeningen bij personen van 19 jaar en ouder in Zuid-Holland in 2012 mate van stedelijkheid astma of COPD darmstoornissen langer dan 3 maanden kanker migraine of ernstige hoofdpijn suikerziekte zeer sterk stedelijk 9,1 5,5 1,8 17,5 6,6 sterk stedelijk 8,4 4,7 2,0 17,7 matig stedelijk 7,0 1,9 15,0 4,6 weinig stedelijk 8,0 4,3 5,6 niet-stedelijk 6,8 4,0 2,3 14,3 5,2 totaal 5,0 16,9 6,1 Bron: CBS, bewerkt door Tympaan Insitituut

Gezondheid in Zuid Holland  Raming % mensen (19+) dat zich eenzaam voelt in Zuid-Holland in 2011 mate van stedelijkheid (zeer) ernstig eenzaam zeer sterk stedelijk 9,5 sterk stedelijk 7 matig stedelijk 5,3 weinig stedelijk 6,1 niet-stedelijk 5,4 totaal 7,8 Bron: GGD Haaglanden, GGD Hollands Midden, GGD Rotterdam-Rijnmond, GGD Zuid-Holland Zuid

Gezondheid in Zuid Holland Raming % mensen met risico op een depressie of angststoornis in Zuid-Holland in 2011   19 - 64 65+ totaal mate van stedelijkheid hoog risico zeer sterk stedelijk 6,4 1,1 7,5 sterk stedelijk 3,6 0,9 4,5 matig stedelijk 2,6 0,8 3,3 weinig stedelijk 2,4 1 3,4 niet-stedelijk 2,2 0,6 2,8 4,7 5,7 Bron: GGD Haaglanden, GGD Hollands Midden, GGD Rotterdam-Rijnmond, GGD Zuid-Holland Zuid

Gezondheid in Zuid Holland  Aantal extramurale cliënten (18+) met psychiatrische problematiek met AWBZ-indicatie in ZH 2012-13 mate van stedelijkheid totaal zeer sterk stedelijk 0,7 sterk stedelijk 0,5 matig stedelijk 0,3 weinig stedelijk niet-stedelijk 0,2 Bron: Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ)

Gezondheid in Zuid Holland Raming (CBS) aantal 2-17 jarigen met (ernstig) overgewicht in ZH mate van stedelijkheid 2011 zeer sterk stedelijk 34.330 sterk stedelijk 62.800 matig stedelijk 13.363 weinig stedelijk 5.184 niet-stedelijk 3.195 totaal 77.006

Waar wordt onze gezondheid door bepaald? (Model van Lalonde) Biologische eigenschappen Leefstijl Omgeving - fysiek - sociaal Zorg Gezondheid

Uitdaging lokale overheid Gezonde leefomgeving bieden: Weinig bedreigingen Bevordert gezonde leefstijl Is aantrekkelijk en biedt positieve beleving Juist bij ‘zwakkere’ bewoners !

Groen is meervoudig effectief

Waar bevindt zich het groenvolume in Zuid Holland?

Uitdaging provinciale overheid Zuid Holland Overwegende dat in het stedelijk gebied de gezondheid slechter is; groen goed is voor de gezondheid het meeste groen buiten de steden ligt

Investeren in verbinden met groen! Top 3 Combinaties ‘groen en zorg’ ontwikkelen (preventief en curatief) Jeugd (nabijheid, scholen, kinderopvang, programma’s als De stad uit! en Het Bewaarde Land) Vergaande betrokkenheid met nabijgelegen buitengebied mogelijk maken (groen kopen en beheren door burgers, vgl Artis, Central Park, Naardermeer, Wageningen blauwgrasland in Binnenveld)

gemeenten steunen met logistiek/vervoer Aanbevelingen geldstromen bijeenbrengen of loskoppelen, verantwoordelijkheid goed beleggen gemeenten steunen met logistiek/vervoer voor combinaties groen met zorg, groen met jeugd gemeenten belonen die hun jeugd groene programma’s bieden Bijv. durf eens in ‘plekken’ te denken, in plaats van in sectoren. Zie ook mail Boerboom: vrijwilligerswerk in het groen buiten eigen gemeente als tegenprestatie mogelijk maken