Beste beschikbare technieken (BBT) voor ziekenhuizen en andere verzorgingsinstellingen Peter Vercaemst Amsterdam, 30 november 2004

Overzicht Vito’s BBT-kenniscentrum Inhoud BBT-studie Aanbevelingen

Vito NV van openbaar nut Ontstaan uit Studiecentrum voor Kernenergie (SCK) Bedrijfsopbrengsten ca. 46 miljoen EUR (2003) Personeel: ca. 465 Technologisch onderzoek voor Vlaamse overheid Vlaamse bedrijven

Vito ondersteunt beleid Beleidsstudies en –adviezen technologische invalshoek economische aspecten niet-bindende aanbevelingen bv. met betrekking tot BBT BBT-rapporten: BBT-kenniscentrum

Opdracht BBT-kenniscentrum Verspreiding info milieutechnieken Advies over BBT en milieukosten Vlaamse overheid + bedrijven Vlaamse overheid

30 Vito BBT-rapporten Droogkuis Kleiverwerking Koetswerkherstelling Galvano Thermisch verzinken Drukkerijen Mestverwerking (2° ed.) Textiel Verfproductie Houtverduurzaming Spaanplaten Groenteverwerking Afgewerkte olie Benzinetankstations Wasserijen Kleiverwerking Zwembaden Gieterijen Beton Afvalwaterzuiveringsslib Non-ferro Asfalt Stookinstallaties + motoren Tank- en vatenreiniging Slachthuizen Car- en truckwash Houtbewerking Ziekenhuizen (2003) Metaalbewerking Natuursteenverwerking

Alle BBT-info op www.emis.vito.be

www.emis.vito.be

www.emis.vito.be

‘Werkbare’ definitie BBT Beste: voor het milieu in zijn geheel Beschikbare: * op de markt verkrijgbaar * haalbaar - betaalbaar Technieken: technologische en organisatorische maatregelen

BBT als basis voor vergunningsvoorwaarden BBT sector BBT-emissiewaarde sector BBT bedrijf X Bijzondere vergunnings-voorwaarden (lokale overheid) Sectorale norm Vlarem II

BBT in Nederland Vito: TNO - RIVM BBT-kenniscentrum: InfoMil Van ALARA naar BAT (IPPC) naar BBT

Overzicht Vito’s BBT-kenniscentrum Inhoud BBT-studie Aanbevelingen

BBT-studie verzorgingsinstellingen Ziekenhuizen: prioritair voor waterproblematiek Drafts besproken in begeleidingscomité (6): Overheid: AMV, VMM, OVAM, APSG Sector: VVI, VOV, ziekenhuizen Resultaat: Vito-rapport (boek/Internet, 2003) Focus: - water: technieken + aanbevelingen - afval: technieken

Geen traditionele sector Sociaal-economisch Afbakening RVT’s en dagziekenhuizen (49.1) Universitaire, algemene, categorale en psychiatrische (49.2) Niet: rusthuizen, MPI’s, medische labo’s, tandartsen e.d. Kencijfers: aantal instellingen, tewerkstelling, budget, … Complexe financiering: Geen specifiek budget voor milieu-investeringen

Illustratie: 907 instellingen (Vl, 2000) Provincie U UK A C P R Antwerpen 1 6 26 8 7 189 Limburg 2 10 4 70 Oost-Vlaanderen 24 3 14 186 West-Vlaanderen 157 Vlaams Brabant 9 135 Brussel 18 12 238 Henegouwen 28 307 Luik 15 247 Luxemburg 54 Namen 5 115 Waals-Brabant 77 Brussels Gewest Vlaams Gewest 93 23 41 737 Waals Gewest 58 21 800 Totaal België 19 169 43 72 1775

Sectorstudie Sociaal-economisch Juridisch kader Afvalwater Afval: Huishoudelijk vs. bedrijfsafvalwater Geen (echte) sectorale normen Afval: NRMA – RMA (Vlarea) Verbranden

3 groepen afdelingen Behandeling Ambulante opname, daghospitaal, verpleegafdelingen Geriatrie, pediatrie, neonatologie Operatiekwartier, bevallingskwartier Orthodentie en stomatologie Hemodialyse Oncologie, radiotherapie, chemotherapie Nucleaire geneeskunde Fysiotherapie, hydrotherapie, brandwonden Mortuarium

3 groepen afdelingen Behandeling Diagnose Labo’s Anatome pathologie Medische beeldvorming Endoscopie

3 groepen afdelingen Behandeling Diagnose Ondersteuning Sterilisatie Apotheek Keuken Wasserij Technische diensten Overige: schoonmaak, magazijn, administratie

Milieu-aspecten Afval 3.285 ton RMA en 17.500 ton NRMA (VVI, 2003) Prioriteit voor sector (cf. kostenplaatje)

Milieu-aspecten Afval Water Verbruik: 382 l/ligdag (AZ) Samenstelling afvalwater Klassieke parameters weinig problemen (huishoudelijk) Microbiële pathogenen Farmaceutische stoffen antibiotica, hart- en vaatmiddelen, pijnstillers, contrastmiddelen thuisverbruik voorzorgsprincipe

Milieu-aspecten Afval Water Lucht Micro-organismen: Energie EtO Narcosegassen Micro-organismen: Verspreiding via lucht, water, bodem Legionella

BBT afval Afval Preventie, bv. Behandeling: voorbehandelingssystemen Voorraadbeheer, medicijnenbeheer Voorkomen routinematige onderzoeken Herbruikbare producten (ev. na sterilisatie) Minder schadelijke producten en chemicaliën Behandeling: voorbehandelingssystemen Chemische desinfectie (geen BBT) Thermische behandeling (nat, droog, autoklaveren) Alternatieven: niet-ioniserende straling, inertisatie, … (geen BBT)

BBT afval: vacuümsterilisator RMA

BBT afval: shredder RMA

BBT afval: microgolfeenheid

BBT afval Afval Preventie Behandeling Specifieke afvalstromen: Luiers en incontinentie: Knowaste (geen BBT) Glas: afspraken met ophalers Organisch-biologisch: ontwateren, compacteren, verbrijzelen Fixeer

Voorbeeld BBT afval: restafval fixeer en ontwikkelaar Preventieve maatregelen Digitaal (DPS, PACS): totaaloplossing Droge afdruktechniek Beperken (bij nat procédé) Fixeertanks in tegenstroom Regenereertoestel (BBT voor grotere ziekenhuizen) Recyclage NUL-optie

DPS

Toestel droge afdruk

Toestel natte afdruk met dubbele fixeertank

BBT water Afval Water Preventie: bv. waterbesparende douchekoppen, doseersystemen, opvang en inzameling geconcentreerde oplossingen, … Deelstromen: tandheelkunde, fomaldehyde, keukens, medische beeldvorming, verpleging, labo’s, wasserij

Voorbeeld BBT water: keuken Preventieve maatregelen Samenstelling – dosering afwasmiddel Benutting vaatwasmachine Voorweken Comprimeerinstallatie Eindbehandeling Mechanische roosters Vet- en olieafscheiders Eenvoudige biologie Slibbezinkput (soms BBT) Zetmeelafscheider (soms BBT)

BBT water Afval Water Preventie Deelstromen Bulkzuivering: Biologie, incl. (de)nitrificatie Slib verbranden (extern) Ev. fysicochemie, zandfilter, chemische oxidatie Desinfectie: geen BBT

BBT Afval Water Lucht: Sterilisatie (EtO): preventie, alternatieve technieken: bv. gasplasma (geen BBT) Eindverwerking: bv. katalytische naverbrander Narcosegassen: procesgeïntegreerde maatregelen Bv. LFA

Gasplasma sterilisatie

Overzicht BBT-kenniscentrum Inhoud BBT-studie Aanbevelingen

Aanbevelingen Aandachtspunten voor preventie Algemeen Afval Water Lucht Goed geregeld in VLAREA Slib niet naar landbouw OVAM: criteria voor alternatieve voorbehandeling

Sectorale normen afvalwater Uitgangspunt: huishoudelijk karakter bulk Zuivering in RWZI (lozen op riool) Deelstromen mogelijk gevaarlijk Preventieve maatregelen Welbepaalde deelstromen als afval afvoeren Bv.: restvloeistoffen labo-analyses Deelstromen met aparte voorbehandeling Bv.: tandheelkunde, wasserij, keuken, medische beeldvorming Deelstromen zonder BBT/zuivering Bij bulk afvalwater Beperkte hoeveelheden Voorbeelden: spoelwaters labo

Controle normen afvalwater Huishoudelijk, maar controle (Vlarem-)deelstromen mogelijk maken Indien niet: geheel bedrijfsafvalwater BBT onverkort toepassen Voorstel sectorale normen: AOX: 2 mg/l Formaldehyde: 2 mg/l Metalen

Normen oppervlaktewater Cf. rioollozers Aangevuld met: Parameter < 10.000 IE > 10.000 IE BZV 25 CZV 125 ZS 60 Ntot -- 15 Ptot 2

Tot slot: Vito’s BBT-studie… Geen handleiding Lost niet alle (milieu-)problemen op Wel: basis overheid: vergunningen sector: investeringen Sterkte: overleg, draagvlak Gebruikt in de ‘praktijk’

Meer informatie Contactpersoon Vito : Peter Vercaemst  Tel. : +32 14 33 58 63  Fax : +32 14 32 11 85 @ E-mail: peter.vercaemst@vito.be  Brief: Boeretang 200, 2400 MOL  Internet: http://www.emis.vito.be