TTIP: kansen, bedreigingen? Effecten van een EU-VS handelsakkoord voor de Nederlandse agro-food sector Siemen van Berkum (& Roel Jongeneel) LEI Wageningen UR Presentatie Boerendebat 15 april 2015, Forumgebouw, Wageningen Universiteit

Presentatie van LEI-studie Introductie: waarom handel en handelsliberalisatie en potentiële betekenis TTIP? Enkele feiten over bilaterale handel in landbouwproducten tussen de EU/Nederland en de VS Wat gebeurt er met de handelsstromen als de huidige handelsbelemmeringen verminderen of zelfs verdwijnen? Wie zijn de winnaars/verliezers van een TTIP? Afbakening: focus van LEI studie is op agro-food-handel (gaat dus niet over niet-landbouw sectoren en niet over Investor State Dispute Settlement)

Introductie: waarom handel en handelsliberalisatie? Economische theorie: ruilen als bron van welvaart (arbeidsdeling, efficiëntie, wereldinkomen) efficiënte organisatie van productie beschikking over relatief goedkope producten handelsbelemmeringen (tarieven, NTMs) verminderen de voordelen van vrije ruil Effecten: trade creation, trade diversion Waarom beperkingen op vrije handel? Bescherming van belangen van groepen (ink.verd, cns) Geen eerlijk speelveld/faire concurrentie Rol van standaarden/transparantie Externe effecten/publieke goederen

Belang van de agrarische handel in de relatie met de VS (in miljard euro, 2013)

Bilateral agricultural trade EU and NL with US NL positieve handelsbalans is nu een tekort geworden. Schommelingen in de handelscijfers hebben ook te maken met de dollar/euro ontwikkeling. De VS is voor NL de meest belangrijke afzetmarkt voor landbouwproducten buiten de EU.

Samenstelling van de NL agro-food export naar de VS A-typische samenstelling van de export van NL: weinig zuivel en vlees export!

Samenstelling van de NL agro-food import uit de VS

Handelsbelemmeringen: Tarieven en Non-Tarifaire Maatregelen (NTMs) Tarieven op landbouwproducten: EU gemiddelde hoger dan dat van de VS. Aan beide zijden worden zuivel en vleessector flink beschermd (specifieke tarieven, TRQs). NTMs: verschillen in regelgeving ogv SPS (bv voedselveiligheid) en TBT (regels die kenmerken van producten definiëren – labelling/verpakking – en compliance/conformity assessment procedures) Belangrijke NTMs: groeistimulerende voeradditieven en –hormonen, gebruik van decontiminatiemiddelen (chloorkip), GMOs, Geografische indicatoren, verpakkingsvoorschriften etc. Kosten van NTMs: EU-grensprijzen+60%; VS- grensprijzen+75%

Wat als handelsbelemmeringen verdwijnen? Simulaties van scenario’s: Baseline: Business as Usual TTIP S1: alle tarieven tussen de EU en de VS naar nul. TTIP S2: TTIP S1 en -25% NTM-kosten in EU-VS handel TTIP S3: TTIP S1, -25% NTM-kosten op ‘gevoelige producten’ zuivel en vlees, en -75% NTM-kosten op andere producten in EU-VS handel TTIP S4: scenario 3 met spill-over effecten van verminderde NTM-kosten naar rest van de wereld

BNP % verandering tov baseline in 2027 GDP effects: changes in 2027 in NL, EU and USA are higher than World average

NL agro-export naar de VS (€mn), per scenario Other primary products, other processed products (verwerkte groente, zoetwaren, graanproducten en dranken!) en zuivel groeien

NL agro-import uit de VS (€mn), per scenario

Marktaandelen van belangrijke aanbieders op de EU-markt voor zuivel en pluimveevlees, in 2014 en 2027 per scenario Trade effects: NL exports and imports of dairy and meat increase. Consequently, market shares shifts that follow from the scenarios are significant

VS import zuivel en vlees, marktaandelen in 2014 and per scenario in 2027 At the US market, the EU27 and the Netherlands benefits from improved market access for dairy products. Oceania will lose market share under the liberalisation scenarios until it applies trade standards the EU and US agreed (S4). Asia benefits from further opening up US markets for white meat. NL pluimvee-export krijgt geen kans op de VS markt – niet concurerend genoeg.

Conclusies Simulaties geven aan dat met een TTIP Het NL BNP zal toenemen, op voorwaarde dat kosten van NTMs worden gereduceerd. Groei is 6.7% hoger in 2027 in het meest ambitieuze scenario; De export van de NL agro-sector positief zal beinvloeden, vooral voor verwerkte producten en zuivel; NL marktaandelen op de EU markt zal verliezen, o.a. aan de VS, m.n. vwb zuivel en vleesproducten Een toegevoegde analyse van de concurrentiekracht van NL agrosectoren geeft aan dat een TTIP de NL concurrentiekracht verzwakt omdat andere aanbieders meer profiteren van handelsliberalisatie

Questions?