Wat moet je weten aan het eind van de les? De situatie in Europa aan het begin van de 16de eeuw De situatie in de Nederlanden aan het begin van de 16de eeuw Hoe Karel V probeerde te centraliseren via de Collaterale Raden Welke kritiek Luther had op de katholieke kerk Wat de gevolgen waren van luthers kritiek Wat de gevolgen waren van luthers kritiek voor de Nederlanden Waarom de instelling van de inquisitie gezien kan worden als een vorm van centralisatiepolitiek Waarom de instelling van de bloedplakkaten gezien kan worden als een vorm van centralisatiepolitiek HC1 De Republiek (1515-1648) §1.1 Het begin van de Opstand (1515-1572)

Centralisatiepolitiek De 16de eeuw Standenmaatschappij Centralisatiepolitiek Reformatie HC1 De Republiek (1515-1648) §1.1 Het begin van de Opstand (1515-1572)

Karel V erft een wereldrijk 1515 1519 1516 Heer der Nederlanden Koning van Spanje Keizer van het Heilige Roomse Rijk HC1 De Republiek (1515-1648) §1.1 Het begin van de Opstand (1515-1572)

De gewesten hadden privileges De Nederlanden De gewesten hadden privileges De Steden hadden privileges Ze betaalden belasting Karel V wilde centraliseren -1531 Instelling Collaterale Raden -1550 Instelling Bloedplakkaten HC1 De Republiek (1515-1648) §1.1 Het begin van de Opstand (1515-1572)

De drie Collaterale Raden (1531) Raad van State Geheime Raad Raad van Financiën Wat -Advies bestuur - Veiligheid & -Oorlogsvoering Wat -Wetten maken -Wetten uitvoeren Wat -Belasting innen -Controle Wie: -Edelen maar steeds vaker ambtenaren Wie: Ambtenaren Wie: Edelen Karel V gebruikte de Collaterale Raden gebruikt om te centraliseren -Geef per Raad aan hoe je dat kunt zien. HC1 De Republiek (1515-1648) §1.1 Het begin van de Opstand (1515-1572)

1517 95 stellingen tegen aflaten Begin hervorming 1517 95 stellingen tegen aflaten 1519 Karel V keizer Heilige Roomse Rijk 1521 Rijksdag van Worms Bescherming van Frederik van Saksen Luther in de Wartburg HC1 De Republiek (1515-1648) §1.1 Het begin van de Opstand (1515-1572)

Sola fide (alleen het geloof kan verlossing brengen) Theologie van Luther Sola fide (alleen het geloof kan verlossing brengen) Sola scriptura (alleen de bijbel kan verlossing brengen) Alleen God kan zonden vergeven Alleen de Bijbel moet nagevolgd worden -Geen aflaten -Geen kerkelijke wetten -Geen biecht -iedereen kan de Bijbel interpreteren -Geen goede werken -Geen kerkelijke hiërarchie Het Lutheranisme kon zich verspreiden door: -Bijbel moet vertaald worden -De drukpers -Steun van Duitse vorsten. HC1 De Republiek (1515-1648) §1.1 Het begin van de Opstand (1515-1572)

Cuius regio eius religio Gevolgen hervorming Cuius regio eius religio 50 jaar oorlog 1555 Vrede van Augsburg HC1 De Republiek (1515-1648) §1.1 Het begin van de Opstand (1515-1572)

Gevolgen hervorming voor de Nederlanden 1521 verbranden lutheraanse boeken 1522 Instelling Nederlandse inquisitie 1550 Instelling bloedplakkaten Leg uit hoe de Instelling inquisitie en de bloedplakkaten door de steden en edelen gezien kon worden als een vorm van centralisatiepolitiek. HC1 De Republiek (1515-1648) §1.1 Het begin van de Opstand (1515-1572)

Wat moet je weten aan het eind van de les? De situatie in Europa aan het begin van de 16de eeuw De situatie in de Nederlanden aan het begin van de 16de eeuw Hoe Karel V probeerde te centraliseren via de Collaterale Raden Welke kritiek Luther had op de katholieke kerk Wat de gevolgen waren van luthers kritiek Wat de gevolgen waren van luthers kritiek voor de Nederlanden Waarom de instelling van de inquisitie gezien kan worden als een vorm van centralisatiepolitiek Waarom de instelling van de bloedplakkaten gezien kan worden als een vorm van centralisatiepolitiek HC1 De Republiek (1515-1648) §1.1 Het begin van de Opstand (1515-1572)

HC1 De Republiek (1515-1648) §1.1 Het begin van de Opstand (1515-1572)