Hyperadrenocorticisme Primair / Secundair / Iatrogeen Ziekte van Cushing Hyperadrenocorticisme Primair / Secundair / Iatrogeen

Syndroom van Cushing Definitie: Alle verschijnselen die een gevolg zijn van een chronisch corticosteroid-overmaat.

Cushing; hormoonsysteem Hersenen Hypothalamus hypofyse bijnier ACTH - RH ACTH cortisol 85% hypofyseafhankelijk 15% bijnierafhankelijk

Cushing - beelden

Cushing - beelden

Cushing - beelden

Cushing - beelden

Cushing. Voorkomen Honden middelbare leeftijd. Poedels, teckels, boxers. Vaker bij teven dan bij reuen. Kat zelden voorkomend

Cushing: symptomen Polyurie / polydipsie Polyfagie Dorre dunne vacht met kaalheid Dunne huid / kalkafzetting in huid Soms pigmentatie (donkere vlekken) Verminderd uithoudingsvermogen Dikke buik Spierzwakte / spieratrofie

Cushing: bloedonderzoek Hoog bloedsuiker Soms (5 – 10%) echt suikerziekte T4 Alkalische Fosfatase (>65˚C)

Cushing: röntgenonderzoek Vergrote lever Eventueel kalkafzettingen in de huid en bronchiën Botontkalking

Cortisol- creatine ratio Gouden standaard berust op 24-uurs urine Praktisch lastig Ochtend urine vergelijken met constante uitscheiding van creatinine Hoge dosering dexamethason om remming van feedbacksysteem controleren

Cushing: diagnose Cortisol / creatinine ratio Deze is verhoogd bij cushing. Test: 3 dagen ochtend urine. Na het 2e monster 0,1 mg / kg dexamethason oraal ingeven 3 x daags volgens schema (12.00/18.00/24.00) Interpretatie: > 16 x 10-6 = Cushing Daling 3e monster min 50% hypofyseafhankelijk

Diagnose Didi. Didi Cortisol 1 Kreat 1 Ratio C/K 1 Cortisol 2 Kreat 2 01-10-2004 11-05-2006 Cortisol 1 150 nMol/l 134 nMol/l Kreat 1 13960 uMol/l 3360 uMol/l Ratio C/K 1 11 x 10-6 40 x 10-6 Cortisol 2 175 nMol/l 153 nMol?l Kreat 2 17930 uMol/l 5130uMol/l Ratio C/K 2 9,8 x 10-6 30 x 10-6 Cortisol 3 15 nMol/l - Kreat 3 5760 uMol/l Ratio C/K 3 2,6 x 10-6 >16 x 10-6 = Cushing 10 x 10-6 = normaal

MRI beeld hypofysetumor

Therapie 3 vormen Hypofyse tumor Bijnierschors tumor Iatrogeen

Therapie hypofysetumor Hypofysectomie Voorkeur zeker bij lange levensverwachting Substitutiebehandeling eenvoudiger Beiderzijds bijnier verwijderen + substitutie

Therapie hypofysetumor Ortho para-DDD (Lysodren®) Nadeel minder stuurbaar en meer complicaties Soms komt Cushing weer terug. (30%) Substitutie is lastiger dan na hypofysectomie

Therapie hypofysetumor Vetoryl® (trilostane) Herstelbare remming corticosteroiden-productie Symptomen

Therapie hypofysetumor Mickey 15-02-02 31-01-03 Ratio C/K 1 36 x 10-6 26 x 10-6 Ratio C/K 2 40 x 10-6 20 x 10-6 Ratio C/K 3 2,2 x 10-6 - Interpretatie: > 16 x 10-6 = Cushing

Behandelingscontrole Vetoryl® (=Trilostane) Controle dosis Vetoryl met ACTH stimulatietest. Bloedonderzoek Uitvoering: 2 bloedmonsters 1 startmonster (nulwaarde) 1 monster 90 minuten na een ACTH injectie (Synacthen®)

Behandelingscontrole Vetoryl® (=Trilostane) Didi 08 -06 -06 20 -07 -06 13 -10 - 06 21 - 09 - 07 T0 70 nMol/l 50 nMol/l 84 nMol/l 33 nMol/l T90 167nMol/l 58 nMol/l 70 nMol/l 64 nMol/l Deze waarde is boven de 120. De dosering Vetoryl® moet worden verhoogd.

Therapie bijniertumor Eénzijdig Opereren Beiderzijds Opereren + substitutie Vetoryl®

Therapie iatrogene Cushing Afhankelijk omstandigheden. Stoppen medicatie Corticosteroiden antagoneren met Vetoryl

Therapie Paard Prascend. Werking. Stimuleert dopaminereceptoren Remt ACTH en MSH