De economische democratie veroveren Intersyndicaal Forum: Samen voor het recht op de stad Welke allianties tussen arbeid en milieu in Brussel?

1. ‘Echte democratie’ is niet ‘direct’, maar veronderstelt sterk pluralisme en politiek conflict Vertegenwoordiging Volk Bondgenoten Tegenstanders Een democratische maatschappij = een maatschappij die erkent dat ze verdeeld is, en die deze verdeeldheid niet als een probleem ziet, maar ze koestert. => Belang van conflict in de democratie

2.Als je conflict miskent, maak je het alleen maar erger. B.v. persoonlijke relaties B.v. ‘rechtvaardige’ oorlog B.v. ‘stakers zijn dom want ze kennen niets van economie’ Belangrijk: conflicten erkennen en zichtbaar maken Miskenning van conflict = depolitisering

3. Een democraat herken je aan hoe ze omgaat met haar tegenstander Democratie = van mening kunnen verschillen Democraat = iemand die zijn tegenstander ziet als een politieke tegenstander. Chantal Mouffe: ‘dit wil zeggen, iemand wiens ideeën we bestrijden, maar wiens recht we erkennen om die ideeën te verdedigen’ ‘Agonistische democratie’: van je vijand een tegenstander maken

Respecteer je tegenstander ‘De politieke vijand hoeft niet moreel slecht te zijn en niet esthetisch lelijk’ (Carl Schmitt) ‘Vrijheid alleen voor de aanhangers van de regering, alleen voor leden van een partij - al zijn zij nog zo talrijk - is geen vrijheid. Vrijheid is altijd vrijheid van andersdenkenden.’ (Rosa Luxemburg) "Ik beaam met geen woord wat ge zegt, maar ik zal het recht dat ge hebt om het te zeggen tot de dood toe verdedigen.“ (Voltaire)

4.De oorzaak van de crisis van de democratie is depolitisering Conflict (wij/zij denken) is onvermijdelijk … maar kan miskend worden ‘depolitisering’ = miskennen en onderdrukken van het conflict B.v. technocratie B.v. ‘Er is geen alternatief’ B.v. verdwijnen van links/rechts tegenstelling door consensuspolitiek in het centrum Conflict = tussen maatschappijvisies

5.Conflict erkennen is de oplossing voor de ‘kloof tussen burger en politiek’ Focus op consensus leidt tot apathie en onverschilligheid bij burgers Conflict mobiliseert en politiseert burgers Conflict daagt burgers uit om kant te kiezen, en zich te identificeren met één van de kampen Voorwaarde: conflict moet zichtbaar zijn, b.v. via mobilisaties, stakingen, publiek debat enz. Dit leidt ook tot identificatie met de democratische arena van het conflict zelf!

6.Financiarisering ondermijnt de ruimte voor democratisch conflict 1)Financiarisering ondermijnt de democratie Conflict maakt keuze mogelijk, en dus vrijheid Schuldeneconomie: er is geen keuze meer Geen echt politiek conflict meer 2)Financiarisering maakt het conflict onzichtbaar Waar is de tegenstander? Ongrijpbare financiële markten, kapitaalvlucht…

7. Een conflict met een onzichtbare, ongrijpbare tegenstander kan nooit democratisch zijn B.v. arbeidersstaking vs investeringsstaking Arbeidersstaking is zichtbaar, gaat de discussie aan, is contesteerbaar Investeringsstaking is onzichtbaar, wordt niet ter verantwoording geroepen => het conflict is niet fair Asymmetrisch conflict: Arbeidersbeweging creëert ruimtes voor conflicten, de regering en het patronaat sluiten ze opnieuw. Fabrieksbezetting, piket = publieke ruimte Patronaat maakt die ruimtes kapot: fabrieken met strijdbare arbeid/st/ers worden gesloten Strijd voor democratie = conflict omdat conflict mogelijk zou zijn

8. Strijd voor (economische) democratie = strijd opdat eerlijk conflict opnieuw mogelijk zou zijn Leonard Cohen: ‘There is a war between the ones who say there is a war and the ones who say there isn’t’ Echt pluralisme Nood om de ‘markt’ de ontmaskeren De markt is niet natuurlijk, maar een constructie, gebaseerd op machtsverhoudingen, politieke beslissingen, instituties, regels De markt kan alleen maar bestaan krachtens ‘commons’

9.De democratie heroveren = strijden voor democratische commons Commons = alles waartoe mensen toegang hebben zonder toelating nodig te hebben van de overheid of zonder te moeten betalen Commons = essentieel voor de samenleving, maar permanent bedreigd.

10.Heel veel vormen van sociale strijd vandaag gaan over de commons B.v. sociale zekerheid als ‘gemeengoed’ van alle werkers of als activeringsinstrument van de overheid? B.v. openbare diensten als gemeenschapsgoed of als ondersteuning van de private economie? B.v. Tahrir square: gemeengoed B.v. ecologie: klimaatstabiliteit, de atmosfeer als commons; de noordpool als een commons Context: kennis- of informatie-economie als een economie gebaseerd op ‘commons’

11. Uitbuiting krijgt steeds meer de vorm van de onteigening van de commons Kenniseconomie: grondstof en product zijn commons B.v. reclamesector De producenten zijn eigenaar van de productiemiddelen: verstand, communicatie, PC, enz. Productiefactoren = samenwerking, meningsverschil, vrijheid, autonomie (= democratische waarden) Crisis van het gezag en de hiërarchie Onderscheid werktijd/vrije tijd vervalt Uitbuiting ≠ toe-eigening van onbetaalde uren werk = toe-eigening van commons B.v. privatisering van de kennis Gevolg: het kapitalisme ondermijnt de kenniseconomie!

11.De strijd voor het recht op de stad is een strijd om de stedelijke commons Stedelijkheid = gemeengoed Immo-sector = privatisering van de commons Henri Lefebvre ( )