Gedragsproblemen bij adolescenten

Definitie en etiologie Adolescentie: begin circa 12 jaar Veel psychiatrische beelden van volwassenen beginnen in latere puberteit. Voorbeelden: stemmingsstoornissen, schizofrenie en verslavingen. Depressie bij jongeren: opstandig gedrag Depressie bij volwassenen: neiging tot slapen, ook overdag

Definitie en etiologie Invloed van hormonen: Bij jongens: hebben een invloed op het agressief gedrag Bij meisjes: hebben een invloed op het sociaal cohesief (aantrekking) gedrag Invloed van leeftijdsgenoten: Oude regels van de ouders vallen weg en maken plaats voor de regels die de groep opstelde

Definitie en etiologie Aantal typen problemen: 1. Automutilatie: kan in groep gebeuren. Soms kan het helpen bij het beëndigen van dissociatie, derealisatie of depersonalisatie. Het zien van bloed kan een gerustellend effect geven.

Definitie en etiologie 2. Misbruik van middelen: experimenteren met alcohol en roken begint dikwijls in de puberteit. Wie verslaafd geraakt wordt mogelijk bepaald door een combinatie van genetische kwetsbaarheid en ongunstige omgevingsfactoren

Defintie en etiologie 3. Risicogedrag: riskant gedrag. Uit zich in: het verkeer (joyriding), seksueel gedrag (promiscuïteit), het uitgaansleven (comazuipen) en in waaghalzerij. De gevolgen zijn ernstig: tienerzwangerchap, ongevallen, soa’s, poltiecontacten enz. Kinderpsychiatrische stoornissen zijn ook een risicofactor: ADHD, conduct disorder. Kinderen met autisme vormen een makkelijke prooi om uitgedaagd te worden. 4. Extreem internaliserend gedrag: voorbeelden: schoolweigering, volledig uit de weg gaan van contact met leeftijdgenoten. Jongeren kunnen zich dan volledig terugtrekken in hun eigen leefwereld.

Cijfers Volgens Trimbos-instituut: gebruikte in 2003, 9% van de 12 tot 18 jarigen cannabis en 0.8% cocaïne. Volgens stivoro: tot 13 jaar hebben nog maar weinig jongeren gerookt. Vanaf 16 jaar hebben 1 op 3 jongeren de afgelopen 4 weken gerookt. Volgens Rutgers-Nisso groep: helft van 13 jarigen heeft ervaring met tongzoenen. 2 jaar later heeft de helft ervaring met strelen en voelen. Op 17 jarige leeftijd vindt voor de helft van de jongeren geslachtsgemeenschap plaats. Na 13 jarige leeftijd is de prevalentie (totaal aantal mensen) bij meisjes het dubbele dan bij jongens inzake depressie.

Anamnese (praten over voorgeschiedenis) Moeilijk -> zien hulpverleners als verlengstuk van ouders Vanaf 12 jaar: jongere heeft behandelingsovereenkomst met hulpverlener Vanaf 16 jaar: jongere heeft volledig zelfstandige behandelingsovereenkomst met hulpverlener

Anamnese Aspecten die naast anamnese aan bod moeten komen: : functioneren op school, eventuele partners, voorbehoedsmiddelen, gebruik van drugs, enzoverder. Taxatie van ernst wordt beïnvloedt door: onherroepelijke factoren en aanwezigheid van andere risicofactoren. Voorbeeld ernstige gezinsproblemen.

Lichamelijk onderzoek Chronische klachten (vb astma) worden vaak verwaarloosd Lichamelijk onderzoek biedt mogelijkheid om verder aan de praat te gaan over klachten. (acne, gewicht, soa) Extra voorzichtigheid bij lichamelijk onderzoek met intimiteit en gene!

Behandeling Veel problemen zijn opgelost indien jongere zich heeft kunnen uitspreken met ouders erbij Bij externaliserende problemen (gedragsproblemen die zich op anderen richten): is er bij de ouders vaak verwarring. Ze hanteren de oude strategieën, regels stellen en straffen, maar die verslechteren het contact in deze nieuwe fase. Gedrag moet bespreekbaar worden en minder vooropstellend door de ouders!

Behandeling Grenzen stellen is noodzakelijk bij: risicogedrag & middelengebruik Netwerk van jongere dient verbreedt te worden en hulp moet ingeroepen worden! Misbruik en verslaving van middelen: Consultatiebureau voor Alcholol en Drugs (CAD). Zelfverminking en schoolweigering: geestelijke gezondheidszorg (GGZ)

Complicaties, prognose en beloop Gedragsproblemen onder groepsdruk -> zullen op latere leeftijd afnemen. Verslavingen kunnen begin zijn van een moeilijk levensloop. Zelfverminking kan afnemen maar is vaak de voorbode van een persoonlijkheidsstoornis. Een tienerzwangerschap, hiv of ongeval heeft levenslage gevolgen. Het algemene beeld is dat het met de gedragsproblemen in de adolescentie goed kan aflopen op voorwaarde dat het gedrag niet tot de onherroepelijke gevolgen leidt.

Voorlichting en preventie Er is veel werk verricht op het gebied van alcohol –en drugmisbruik, roken, anticonceptie en soa.