De ontwikkeling van de landbouw (vanaf 8500 v.C) Ingrijpen in de natuur De ontwikkeling van de landbouw (vanaf 8500 v.C)

Hoe is de landbouw ontstaan?

Opdracht 1 p64-65 Vruchtbare Sikkel (of Vruchtbare Halvemaan) Azië Warmer en natter Meer voedsel (planten en dieren) Tarwe en gerst Zie kaart p65 Op de bergflanken Wilde schapen, geiten, runderen (en varkens) Sedentair  vaste verblijfplaats Rondtrekken  nomadisch Tegenovergestelde van sedentair. Wilde grassen  makkelijk te bewaren.

Vruchtbare Sikkel / Halvemaan Vruchtbaar Dolfijntje?

Opdracht 1 p64-65 Besluit: milder klimaat  meer voedsel  makkelijker overleven  vaste verblijfplaats

Opdracht 2 p 65-66 Kouder en droger Minder voedsel (planten en dieren) Zelf voedsel produceren! Landbouwers Uitgekozen planten zelf zaaien Uitgekozen dieren in gevangenschap houden. Voedselvoorraden aanleggen.

Schema: opdracht 2 Landbouw Akkerbouw Veeteelt 8500 v.C. Tarwe en gerst Veeteelt Geiten, schapen, runderen, varkens

Schema p67: Domesticatie wild tam

Opdracht 2 p65-67 K: L: ontstaan landbouw = langdurig proces. Besluit: Oogsten – selecteren – telen – zaaien Fokken – opsluiten – selecteren – telen – zaaien L: ontstaan landbouw = langdurig proces. Besluit: Domesticatie: ingrijpen in de natuur Landbouw: voedsel produceren

Opdracht 3 p68-69 Zie tijdbalk D8 China: Azië – 7500 v.C. Vruchtbare Sikkel: Azië – 8500 v.C. Andes- en Amazonegebied: Amerika – 3500 v.C. Mexico: Amerika – 3500 v.C. Zuidoost-Europa: 6500 v.C. Noordwest-Europa: 5500 v.C.

D9 – eerste cultuurgewassen Latijn: cultura Beschavingen, landbouw “Iets in cultuur brengen.”

GERST Vruchtbare Sikkel 8500 v.C.

Tarwe Vruchtbare Sikkel 8500 v.C.

Rijst China 7500 v.C.

Gierst China 7500 v.C. Vergelijkbaar met rijst, qua planten en eten.

Maïs Mexico 3500 v.C.

Maniok Andes –en Amazonegebied 3500 v.C. Goed bestand tegen droogte. Kan heel jaar lang geteeld worden.

Aardappel Andes –en Amazonegebied 3500 v.C.

Verspreiding landbouw Vraag 2: Hoe werd landbouw verspreid in Europa?

Opdracht 4 p 70 D8 p68 Rood! 3000 jaren of 30 eeuwen 3000 km 100 km per eeuw 25 km per generatie

Opdracht 5: landbouwnederzetting Landbouwnederzetting? Hoe zie je dit? Runderen op het erf. Schapen op het erf. Akkerbouw (linksonder): er wordt zelfs graan geoogst. …

Opdracht 5: landbouwnederzetting Landbouwnederzetting? Hoe zie je dit? Kleine nederzetting. Graan (linksonder) Dieren: geiten, schapen, runderen, varkens. Bos: jacht, uitbreiding van landbouwgronden, bouwmateriaal, brandstof.

Landbouw en haar gevolgen.

Opdracht 6 p74 LEERTIP ALTIJD BIJSCHRIFT LEZEN! Geeft vaak al een groot deel van de antwoorden mee. X-as: tijd van 11000 tot 3000 v.C. Y-as: evolutie van de wereldbevolking.

Opdracht 6 p74 TIJDSTIP OMVANG WERELDBEVOLKING 10 000 V.C 1 miljoen Evolutie wereldbevolking tussen 6000 en 4000 v.C. GROTE BEVOLKINGSEVOLUTIE “Bevolkingsexplosie!” Reden? Landbouw!

Opdracht 6 p74 Ontstaan in Azië  Ingevoerd in Europa. D: mondeling overlopen. LEES: Zo fris als een hoentje of zo ziek als een hond. Gegeven: je leeft in de oudste tijden. Links: jij bent een jager-verzamelaar Rechts: jij bent een landbouwer Bespreek: Wie heeft het makkelijkst/best? Bespreek voor –en nadelen van beide levenswijzen.