Ethiek van nu voor nu Kennismaken Inleiding ethiek Ethiektest Uitleg stromingen Sloterdijks pleidooi Huishoudelijke zaken

Wat betekenen jouw sleutels voor jou? Welke sleutels heb jij aan je bos? Wat voor waarde hebben deze sleutels voor jou? Is er een sleutel bij, waarbij er een norm of waarde op het spel staat?

Wat is de plek van ethiek in de filosofie? Wijsheid = kennis van wat waarlijk mooi en goed is Ethiek Polis-Ethiek Est-Ethiek Logica Taalfilosofie Antropologie Metafysica

Ethiek (Grieks) Ethos: zedelijke handeling Goed Slecht

Ethiek (Grieks) Ethos: zedelijke handeling Iets doen Met de handen optreden Verrichten Intentioneel gedrag

Ethiek Met goede manieren Zoals het hoort (Grieks) Ethos: zedelijke handeling Fatsoenlijk Met goede manieren Zoals het hoort

Zoals het hoort, zoals het moet?! Ethos: gewoonte

De heersende opvattingen, gewoonten en gebruiken  Moraal Handelingen die binnen een maatschappelijke context als correct en wenselijk worden gezien De heersende opvattingen, gewoonten en gebruiken

? ? Moraal Ethiek: wetenschap die de moraal onderzoekt Meta-ethiek: Wat is de inhoud en betekenis van normatief taalgebruik? ? Normatieve ethiek: Wat is een goede moraal? ? Moraal Descriptieve ethiek: Wat is de feitelijke moraal? Toegepaste ethiek: Wat zou de moraal moeten zijn bij deze specifieke kwestie?

Ethiek is een wetenschap zonder vooruitgang Ethiek is een wetenschap zonder vooruitgang. Je kunt er ook niet van eten. En toch hebt u ethiek nodig

Socrates stierf voor zijn moraal Net zoals Jezus en Gandhi…

Ook arme mensen hebben ethische gesprekken.- “Hoe kan één kind gelukkig zijn als alle andere kinderen ongelukkig zijn?” Ook arme mensen hebben ethische gesprekken.- In alle tijden werd er over moraal nagedacht.-

Ethiek vinden we zo belangrijk dat we er altijd over blijven denken zelfs als er geen oplossing komt. Of als we niet meer kunnen eten. Ethiek omdat: we dan betere afspraken maken die afspraken kunnen herzien - zorgvuldig kunnen beslissen - weten hoe we moeten leven = Meer kans op gezamenlijk overleven? Beter leven?

Peter Sloterdijk: Alleen bij de verwende mensen die wij zijn lijkt ethiek overbodig. We denken dat we zonder elkaar kunnen, maar dat is een illusie.

Wat is goed handelen? Mag je een geloof van een ander beschimpen? Mag een staat zijn burgers stiekem filmen? Moeten we Oekraïne beschermen? Wat is goed handelen? Moet een politicus aftreden bij foute declaraties? Mag je PR voor Jihad verbieden? Mag je naar gas boren onder een natuurgebied? Mag je een uitkering korten van dikke mensen? Moet een arts ziektevoorspellingen bekend maken?

Het mag niet regenen!

Ethiek vooronderstelt keuzevrijheid!

Ethiek vooronderstelt keuzevrijheid! Zijn wij vrij?

Keuzevrijheid Mogelijkheid om eigen keuzes te maken Eigen = eventueel als een soort rekenmachine Input: Slaan is leuk Slaan mag niet Output: ????????? Input beïnvloedt output

Keuzevrijheid Mogelijkheid om eigen keuzes te maken Eigen = eventueel als een soort rekenmachine Input: Slaan is leuk Slaan mag niet Regels zijn belangrijk Output: Niet slaan Maar ‘ik’ waardeer de keuzes

Morele verantwoordelijkheid Het vermogen en de bereidheid om (daadwerkelijk) antwoord te geven, c.q.: rekenschap af te leggen ten aanzien van het eigen doen en laten.  Ik ben een machine. Als machine kan en wil ik rekenschap afleggen t.a.v. mijn eigen doen en laten

Niet elke menselijke handeling is vrij

Ik moet nu gaan! Want ik wil mijn vergadering niet missen. Ik moet!

Ethisch moeten = dwingend, onvoorwaardelijk Is ‘willen’ hetzelfde als ‘moeten’? Ik moet nu gaan! Want ik wil mijn vergadering niet missen. Ik wil!

Je mag een zwerver niet doodschieten!

Een moraal moet je kunnen onderbouwen http://youtu.be/zM0xcyL1pqs?t=19m20s Je mag een zwerver niet doodschieten! Maar waarom eigenlijk niet?

Ethiektest Wat is jouw morele leidraad?

Fundering van de moraal Deugd Plicht Gevolg v = Niets Emotie Wat werkt

Deugdethiek Aristoteles 384-322 vC Er is geen norm die los staat van de actor en zijn omgeving. Het gaat om Karakterontwikkeling met als doel zelfontplooiing. Juiste deugd. Juiste midden.

Plichtethiek of deontologie Handel zo dat je zou kunnen willen dat je handeling een algemene wet wordt. Wat u niet wilt dat u geschiedt Doe dat ook een ander niet Normen, verantwoordelijkheid. Kant: 1724-1804

Gevolgethiek of utilisme Handel zo dat je handeling zoveel mogelijk geluk oplevert. Voor iedereen. Algemeen nut. Welzijn en geluk.

Goed en fout bestaan niet. God is dood! Nietzsche 1844-1900

Ethisch pragmatisme Goed wordt steeds opnieuw bepaald door morele reflectie. Ethiek is een activiteit Goed is wat werkt. De wereld is veelzijdig en verandert steeds. John Dewey 1859–1952

Emotivisme Boe! Hoera! theorie De uitspraak: ‘stelen is slecht” is gelijk aan: “ik vind het niet leuk dat je steelt. Normatieve uitspraken zijn niet meer dan subjectieve voorkeuren. Alfred Ayer 1910-1989

Moderne uitdagingen Een moraal zonder God? Globalisering Versmelting techniek en cultuur Versmelting mens en techniek Heel veel (medische) mogelijkheden… Milieuproblematiek Steeds betere voorspellingen

Hoe tem je mensen? Sloterdijk Ethiek in tijden van overvloed… Sinds 1947 Hoe tem je mensen?

De moderne mens leeft in de sfeer van het schuim als losse bellen met een pluriforme moraal. Daarom werkt terrorisme in deze tijd.

maar trots en toorn kunnen ons redden. Geen verplichting, maar trots en toorn kunnen ons redden. We moeten onszelf willen verbeteren. De uitdagingen van de wereld aan willen gaan. En de verantwoordelijkheid op ons nemen die hoort bij ons verwende mensen.

We moeten geen belastingverplichting afspreken. Maar mensen stimuleren om uit zichzelf te geven. Omdat dat ze trots maakt.

Oproep tot Heilige verontwaardiging Maak de komende weken een lijst van normen die je boos maken. En van ontwikkelingen waar we een nieuwe moraal voor nodig hebben. Bijv: computers die werk overnemen; verminderd sociaal contact door automatisering; mensen die laks omspringen met privacyvoorwaarden van bedrijven; mensen laten werken voor een uitkering zonder ze extra te geven; verzekeringen voor specifieke doelgroepen; mensen die praten in de stilte coupé; kinderen die speelgoed krijgen dat is gemaakt door kinderen; rechtshulp die niet voor iedereen betaalbaar is

Let op: Cursus is op 18, 25 Februari, 4, 11 en 25 maart. Op verkiezingsdag 18 maart hebben we geen cursus!