Relaties en seksualiteit bij mensen met een verstandelijke beperking G. Conix, J. Lebeer, F. Swennen, A. Huygens Laura Vlieghe 1 BaO B2

Inhoudstafel Handicap en relaties Kijk op seksualiteit en beperking Seksuele ontwikkeling bij mensen met een verstandelijke beperking (VB) Gedrag en beleving Seksualiteitsbeleving juridisch Verstandelijke beperking en anticonceptie Seksueel misbruik Kennis over seksualiteit

Handicap en relaties Relatienetwerken van mensen met een verstandelijke beperking (VB) - Eerder beperkt - Eenzijdig : enkel ouders en professionals - Misverstanden : ze verwachten meer van hun relatie met hun begeleider Vriendschapsrelaties - Moeilijker aan te knopen en te onderhouden - Eenzaamheid : door de hulpverleners bestendigd. Een muur wordt opgebouwd tussen de persoon met een verstandelijke beperking en de samenleving

Kijk op seksualiteit en beperking Mensen met een VB (verstandelijke beperking) hebben ook recht op eigen seksualiteit, intimiteit en lichamelijkheid!! bemoeilijkt door 3 belemmeringen : Ze worden als seksloos beschouwd Mensen met een VB worden als eeuwige kinderen gezien Een hardnekkige mythe over seksualiteit is dat mensen seks uit zichzelf, van nature leren.

Seksuele ontwikkeling bij mensen met een vb Invloed van de fysieke, lichamelijke ontwikkeling - Vervroegde puberteit bij meisjes met spina bifida / downsyndroom - Vervroegde menopauze : meisjes met downsyndroom - Vertraagde lichamelijke seksuele ontwikkeling bij enkele syndromen De ontwikkeling van de geslachtsidentiteit - Zelfde als voor mensen met andere beperkingen De ontwikkeling van de lichaamsbeleving en de zelfwaardering - Koestering (als baby veel of weinig aangeraakt)

Seksuele ontwikkeling bij mensen met een vb De houding ten opzichte van seksualiteit - Attitude wordt ontwikkeld door ervaring en omgeving - Minst positieve attitude : mensen met VB - Negatieve kijk van vrouwen op vrijen en masturbatie - Mensen met VB blijven waarden en normen ontlenen aan hun ouders

Gedrag en beleving Grote verschillen tussen mannen en vrouwen - M : seks voor het positieve gevoel = bij de gehele - V : seks hoort er nu eenmaal bij bevolking Veel vragen maar weten niet waar ze terechtkunnen Veel V en M met VB : tekort aan experimenteerkansen - ze staan altijd onder begeleiding - vooral nadeel voor V Vooral V met VB slachtoffer seksueel misbruik - daarom soms meer bang voor seksualiteit Veel mensen met VB wel seksuele gevoelens, willen relaties en kinderen en hebben veel vragen!

Seksualiteitsbeleving juridisch Betrokkenheid van persoon met een VG hangt af van de beoordeling van zijn wilsbekwaamheid - wilsbekwaamheid volgens juiste criteria beoordelen - protocollen in steeds meer voorzieningen Beoordeling van seksualiteitsbeleving ~> werkelijke leeftijd van belang - niet toepassing van juridische onbekwaamheid 2 aandachtspunten : ondersteuning seksualiteitsbeleving Hulpverleners moeten vermijden zich schuldig te maken aan strafbaar gedrag Anticonceptie, wordt als medische behandeling beschouwd

Verstandelijke beperking en anticonceptie Kinderwens bij mensen met een VB - Bij omgeving vaak afkeuring - Ze blijven met vragen zitten OF; - Beslissen op eigen houtje Aanpak in groten lijnen = andere cliënten - erover spreken - gevoelens respecteren - niets forceren - geef experimenteerkansen - zelfde advies anticonceptie als andere mensen

Seksueel misbruik Cijfers seksueel misbruik bij mensen met VB : alarmerend hoog! Vooral vrij jonge vrouwen met licht/matige VB, maar ook mannen met VB Daders : vooral mannen (1/3 heeft VB, 1/3 afkomstig thuissituatie) Misbruik = vaak van lange duur

Kennis over seksualiteit Op het vlak van seksualiteit : weinig leermogelijkheden Vertekend beeld ontstaat vaak via tv ( soaps, porno… ) Veel V met VB missen basiskennis over voortplanting Voorlichting voor mensen met VB - technisch - weinig aandacht aan de positieve kanten - onpersoonlijk en geen antwoorden op persoonlijke angsten en vragen Programma waarin staat wat op welke leeftijd moet worden gegeven ~> in zeer weinig scholen! Organisaties gespecialiseerd in info voor ondersteuners EN mensen zelf!