Project Noord Zuid werkcolleges een wereld apart Project Noord Zuid werkcolleges

Inleiding Noord-zuid? Ontwikkeling en onderontwikkeling Uitsluiting vraagt om hervorming Verdeling in Noord (rijk) en zuid(arm) is in feite achterhaald door veranderingen in voormalig oostblok, Centraal Azie, Zuidoost-Azie en Latijns Amerika. ‘Derde wereld’ is een begrip dat uitgaat van een westers ontwikkelingsmodel van modernisering. Ontwikkelingshulp niet alleen om humanitaire redenen, maar heeft vanwege stabiliteit in de wereld.

Hoofdstukindeling Typering van ontwikkelingslanden Historische achtergronden Niek, Delano, Max, Katinka (8 maart) 3. Economische dominantie van westen Bram, Leen, Abdullah, Mick (15 maart) 4. Theoretische verdieping Tim, Jan, Abdel, Ruben (22 maart) 5. Levensomstandigheden in de derde wereld Rob, Tom, David,Erik (29 maart) 6. Ontwikkelingssamenwerking: beleid en praktijk Zoe, Judith, Charlotte, Ishamy (5 april)

H1: landen met een lage ontwikkelingsstatus Niveaus van welvaart en welzijn Dimensies Economisch - arm en rijk (1.1) Sociaal economisch - kwaliteit van bestaan, voorzieningen (1.2) Politiek en kwaliteit van bestuur, rechtsgelijkheid (1.3) Ontwikkelingsstatus is een typering voor de mate van ontwikkeling. Het is een glijdende schaal die de heterogeniteit tussen landen zichtbaar maakt.

1.1. Arm en rijk Inkomensverdeling mondiaal / per land of regio (tabel 1.1.2b) Mondiaal: BBP/capita. Hoge inkomenslanden (NIC’s): >9205 US dollar Hoge midden IL (emerging ec’s): 2976-9205 US dollar Lage midden IL: 746-2976 US dollar Lage IL: < 746 US dollar MOL’s Ontwikkelingslanden De armste categorie omvat het grootste aantal landen en de meeste mensen. MOL’s: BBP/capita <800 dollar, zwak menselijk potentieel (lage levensverwachting, calorieopname, scholing, alfabetisering). Zwakke overheid, slecht bestuur, ondemocratisch, voedselgebrek. Absolute armoedegrens: minder dan 1 dollar per dag te besteden. Geen stem, geen rechten. Landen krijgen vaak een voorkeursbehandeling door betere handelsvoorwaarden, schuldsanering, ontwikkelingshulp. In veel ontwikkelingslanden zijn de inkomensverschillen per regio groot.

Kenmerken ontwikkelingslanden MOL’s: BBP/capita <800 dollar, zwak menselijk potentieel (= lage levensverwachting, lage calorieopname, geen scholing /alfabetisering). Veelal een zwakke overheid, slecht bestuur, ondemocratisch, gewelddadige conflicten, vluchtelingen. Geen infrastructuur, media, meest primaire economische activiteiten, weinig grondstoffen Absolute armoedegrens: minder dan 1 dollar per dag te besteden. Armen hebben geen stem, geen rechten. Hoog geboortecijfer MOL’s krijgen vaak een voorkeursbehandeling door betere handelsvoorwaarden, schuldsanering, ontwikkelingshulp.

Spreiding welvaart Koopkrachtpariteit (2003): Relatieve koopkracht tussen landen. Hierin vergelijking met de Verenigde Staten. Bron: wikipedia. Hierin ook correctie op het feit dat niet alle economische activiteiten zijn opgenomen in de reguliere geldeconomie: schaduweconomie.

Human Development Index (UNDP) Inkomen per capita Gemiddelde levensverwachting Alfabetisering # jaren naar school Lage / laag gem / hoog gem / hoog ontwikkeld Ter illustratie (omdat het vrouwendag is): vrouwen in Zambia , op 12.25 min. (tot 14.40) http://www.metropolistv.nl/nl/bekijk/tv-uitzendingen/bekijk-hele-uitzending-die-tijd-van-de-maand

HDI

1.2. Kwaliteit van het bestaan Onderwijs Onvoldoende middelen Omstandigheden Prioriteiten gezin Nut diploma Elitair / westers onderwijs Vervreemding Zelfredzaamheid! Verband tussen welvaart en welzijn

Gezondheid en ziekte Door: Ongezonde woon/werkomstandigheden Slechte hygiëne + sanitair Onvoldoende voeding (kwal/kwan) Schoon (drink)water Ziekten (malaria + HIV, etc.) Middelen niet toereikend Braindrain Weinig kennis/ bijgeloof / ontkenning Invloed economie

Bevolkingsgroei Wat zijn de oorzaken en gevolgen van de bevolkingsgroei in ontwikkelingslanden? Zie voor kaart bevolkingsgroei: http://www.indexmundi.com/map/?t=0&v=24&r=xx&l=nl High stationary = hoog geboortecijfer, hoog sterftecijfer Remote groups: afgezonderde groepen (bijv. religieus), Tropisch Afrika. Nu nog? Niet als je de kaart hierboven bekijkt. Bevolkingsgroei in hoge inkomenslanden door immigratie Early expanding = bevolkingsexplosie Milieu-effecten zijn groot. Unilever topman in VN (28 jan 2011) stelt de vraag of arme Afrikanen soms geen recht hebben op deodorant. Vruchtbaarheid/ vervangingsfactor = 2,1 (bevolkingsgroei 0)

Honger en ondervoeding Ondergewicht en achterblijvende mentale ontwikkeling bij chronisch voedselgebrek, uitputting Hongersnoden - acute voedseltekorten -> meer media-aandacht What the world eats www.tastethewaste.com What the world eats: http://www.time.com/time/photogallery/0,29307,1626519_1373695,00.html In ontwikkelingslanden wordt veel minder gegeten, maar ook eenzijdiger. Wereldmarkt zorgt ervoor dat kostbare landbouwgrond wordt gebruikt voor productie van veevoeder en luxegoederen. Sen: honger en ondervoeding worden veroorzaakt door gebrek aan produktiekracht en aan koopkracht. Niet doordat er wereldwijd te weinig voedsel is.

Politiek en kwaliteit van bestuur Wanbestuur en corruptie, zelfverrijking (gebrek aan democratische controle) Amerikaanse politicoloog Gene Sharpe: Het omverwerpen van een regime vereist zorgvuldige planning. Geweld werkt niet. De enige manier waarop het volk kan winnen, is met geweldloze strategieën zoals massaal bidden in het openbaar, het dramatiseren van een begrafenisceremonie en de hongerstaking. Bron: http://www.vn.nl/Archief/Buitenland/Artikel-Buitenland/De-antidictator-doctrine.htm

Mensenrechten Onderdrukking en schending van Rechtsgelijkheid Persvrijheid Vrijheid meningsuiting Vrijheid van vergadering Verkiezingen Universele verklaring van de rechten van de mens http://www.amnesty.nl/uvrm Individueel, politiek, sociaal en cultureel Waardigheid van de mens staat centraal

Gewapende conflicten Pronk: twee soorten conflicten Zwakke staat die nog in ontwikkeling is. Bevolking verzet zich tegen het gezag. Staat onderdrukt bevolking omdat die een probleem vormt bij het verwerven van macht of natuurlijk e hulpbronnen VN kan moeilijk ingrijpen Strijd tegen onderdrukking is een klassieke oorzaak David Keen: hebzucht is belangrijke factor: diamant, ivoor, cocaine. Pioom: http://www.conflict-prevention.net/index.html VN Tribunalen Rwanda, voormalig Joegoslavie, Sierra Leone, Cambodja en Libanon PIOOM doet onderzoek en probeert het ontstaan van gewapende conflicten te voorkomen