TECHNISCHE AANBEVELING VOOR INJECTIE VAN BIOMETHAAN IN HET AARDGASNET Versie Jos Dehaeseleer 13 september 2010 WG VREG « Netbeheer en decentrale productie »

Inhoud (1/3) : – Scope – Europees kader Richtlijn 2009/28/EG Mandate Europese referenties – Nomenclatuur – Technische aanbeveling Scope 1ste uitgave Niet in de scope Basis van de aanbeveling

Inhoud (2/3): Oogpunt Samenstelling (3) Aanvraagprocedure Technische voorschriften Injectiedrukken (voorbeeld) Datacommunicatie Indienstname (3)

Inhoud (3/3): Exploitatie Scheidingsafsluiter Onderbrekingen – Vragen ?

Uiteenzetting beperkt tot de technische aanbeveling voor de injectie van biomethaan in het aardgasnet

EUROPEES KADER 6Jos Dehaeseleer. 13 september Werkgroep VREG « Netbeheer en decentrale productie »

”ter bevordering van het gebruik van energie uit hernieuwbare bronnen en houdende wijziging en intrekking van Richtlijn 2001/77/EG en Richtlijn 2003/30/EG” Artikel 16 Toegang tot en beheer van de netwerken –Technische voorschriften –Netwerk connectieregels –Voorschriften voor gaskwaliteit, geurtoevoeging en gasdruk –Connectietarieven  Deze tarieven moeten gebaseerd zijn op transparante en niet-discriminerende criteria 7Jos Dehaeseleer. 13 september Werkgroep VREG « Netbeheer en decentrale productie » Richtlijn 2009/28/EG

to CEN for standardisation for biomethane for use in transport and injection in natural gas pipelines –A European Standard for a quality specification for biomethane to be used as a fuel for vehicle engines, (CEN TC 19) –European deliverables such as TSs or ENs for quality specification for biomethane to be injected in natural gas pipelines transporting either H-gas or L-gas (CEN TC 234). 8Jos Dehaeseleer. 13 september Werkgroep VREG « Netbeheer en decentrale productie » Mandate E142 annex ( draft 7/7/2010 ) (1/2)

The CEN technical experts should consider the ongoing work of the pending mandate M400 on Gas quality, and shall refer to the parameters as defined and specified in M400. The European deliverable shall exclude the definition of any parameters or substances that are addressed in M400. However, it may specify more strict limits for parameters or substances unique to biomethane if deemed technically necessary. If needed, additional parameters or substances shall be defined. ‘Standstill period’ vanaf aanvaarding door CEN 9Jos Dehaeseleer. 13 september Werkgroep VREG « Netbeheer en decentrale productie » Mandate E142 annex ( draft 7/7/2010 ) (2/2)

Europese referenties Marcogaz: Injection of Gases from Non-Conventional Sources into Gas Networks EASEE-gas: Natural Gas Quality CEN TC 234 WG 9: Injection of gases from non conventional sources into natural gas networks (draft TS) Nationaal: Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland, Nederland, ….. 10Jos Dehaeseleer. 13 september Werkgroep VREG « Netbeheer en decentrale productie »

Nomenclatuur 11Jos Dehaeseleer. 13 september Werkgroep VREG « Netbeheer en decentrale productie »

TECHNISCHE AANBEVELING SYNERGRID 1 STE UITGAVE 12Jos Dehaeseleer. 13 september Werkgroep VREG « Netbeheer en decentrale productie »

13Jos Dehaeseleer. 13 september Werkgroep VREG « Netbeheer en decentrale productie »

Scope 1 ste uitgave Injectie van biomethaan, afkomstig van voedingsproducten (fruit, groenten, zuivel en eventueel gemengd met vlees ) + > 60% CH4 - Zwavel, C02, vocht, … Injectie in de hoogcalorische aardgasnetten (Peff >490,35 mbar) MD-netten B en C en HD-netten Zal afhankelijk van de vraag uitgebreid worden 14Jos Dehaeseleer. 13 september Werkgroep VREG « Netbeheer en decentrale productie »

Niet in de scope Productie, controle & behandelingproces Volksgezondheid Milieu Facturatie, allocatie en reconciliatie Financiële overeenkomsten Impact van het geïnjecteerde gas op de gastoestellen of de productieprocessen bij de eindverbruiker 15Jos Dehaeseleer. 13 september Werkgroep VREG « Netbeheer en decentrale productie »

Basis v/d aanbeveling Minimum eisen betreffende het eindresultaat (op het injectiepunt) Onafhankelijk van –de gebruikte technologieën –de contractuele aspecten –de rollen en verantwoordelijkheden  Aansluitingscontract/Aansluitingsovereenkomst  Toegangscontract 16Jos Dehaeseleer. 13 september Werkgroep VREG « Netbeheer en decentrale productie »

Oogpunt 17Jos Dehaeseleer. 13 september Werkgroep VREG « Netbeheer en decentrale productie »

Bedenkingen i.v.m. biomethaan samenstelling Biomethaan ~ Aardgas Zo niet, geen injectie mogelijk Multi-dimensie – verschillende componenten Verschillende beheerders Veiligheid 18Jos Dehaeseleer. 13 september Werkgroep VREG « Netbeheer en decentrale productie »

Kwaliteit v/h biomethaan Net 100% gevoed door biomethaan Netgebruikers (verbruikstoestellen/processen) Geen off-spec gas in het netwerk = verantwoordelijkheid producent Geval per geval Bijkomende R&D nodig 19Jos Dehaeseleer. 13 september Werkgroep VREG « Netbeheer en decentrale productie »

Samenstelling v/h biomethaan CBW – Wobbe – Dichtheid CH4 – C3H8 – CO2- O2 – CO – Zwavel - … Hg – Cl – F – H2 – NH3 – BTX – Siloxanen - … Waterinhoud – Dauwpunt – Methaangetal Temperatuur – Onzuiverheden – Stofdeeltjes 20Jos Dehaeseleer. 13 september Werkgroep VREG « Netbeheer en decentrale productie »

Aanvraagprocedure Aanvraag voor injectie aan netbeheerder –Zie § 4.1 van de Synergrid aanbeveling Haalbaarheid –Capaciteit van het net –Afname op het net –Exploitatie van het net –Drukken, … Aansluitingscontract/aansluitingsovereenkomst 21Jos Dehaeseleer. 13 september Werkgroep VREG « Netbeheer en decentrale productie »

Technische voorschriften Algemene voorschriften ontvangstations Wet- en regelgeving: ‘Gaswet’ + KB’s, ATEX, PED, CODEX, A.R.E.I., ….normen en aanbevelingen, …. Meetapparatuur Regelapparatuur Scheidingsafsluiter Kathodische bescherming Odorisatie 22Jos Dehaeseleer. 13 september Werkgroep VREG « Netbeheer en decentrale productie »

Injectiedrukken (voorbeeld) OP i >= OP n MOP i <= MOP n MIP i < MIP n 23Jos Dehaeseleer. 13 september Werkgroep VREG « Netbeheer en decentrale productie »

Datacommunicatie Meetsignalen Alarmen (grenzen)  Acties Archivering van de gegevens Elektrische voeding Ter beschikking te stellen ruimte 24Jos Dehaeseleer. 13 september Werkgroep VREG « Netbeheer en decentrale productie »

Indienstname - documenten Ijkrapporten, keuringsverslagen, QRN, conformiteits- & overeenstemmingsattesten, explosieveiligheid documenten, … Technisch dossier –de beschrijving van de betrokken apparatuur –de karakteristieken en instellingen –het nazicht/onderhoudscontracten –…. Leveringsvergunning – toegangscontract Aansluitingscontract/Aansluitingsovereenkomst 25Jos Dehaeseleer. 13 september Werkgroep VREG « Netbeheer en decentrale productie »

Vóór indienstname Dient de controle van de telesignalisatie te zijn uitgevoerd Bewijst de biomethaanproducent dat de gaskwaliteit conform is en dat hij het proces goed beheert Dient elk veiligheidstoestel afgeregeld en gecontroleerd te worden 26Jos Dehaeseleer. 13 september Werkgroep VREG « Netbeheer en decentrale productie »

Indienstname Openen van de scheidingsafsluiter omag uitsluitend door een afgevaardigde van de netbeheerder oin de aanwezigheid van een bevoegde afgevaardigde van de biomethaanproducent Controle goede werking van alle onderdelen Meetinstallatie 14 dagen voorafgaandelijk verwittigen 27Jos Dehaeseleer. 13 september Werkgroep VREG « Netbeheer en decentrale productie »

Exploitatie Contactpersonen bereikbaar 24h/24h Periodiek onderhoud Wijzigingen Toegang tot de installatie Plannen Tegensprekelijke controle 28Jos Dehaeseleer. 13 september Werkgroep VREG « Netbeheer en decentrale productie »

Scheidingsafsluiter Toegankelijk voor netbeheerder Openen :uitsluitend door netbeheerder in aanwezigheid van de producent Sluiten in geval van hoogdringendheid, ongeval of een overmacht: netbeheerder of biomethaanproducent –Overleg 29Jos Dehaeseleer. 13 september Werkgroep VREG « Netbeheer en decentrale productie »

Onderbrekingen Incidenten op het gasnet of bij overmacht: –Kan de netbeheerder de scheidingsafsluiter sluiten. Hij zal zo snel mogelijk de andere partij inlichten In geval van geplande werken op het gasnet: –Zal voorafgaandelijk overleg gepleegd worden tussen beide partijen 30Jos Dehaeseleer. 13 september Werkgroep VREG « Netbeheer en decentrale productie »

VRAGEN ?

Dank u