Paragraaf 3.2 Nederland en Europa
17e eeuw Handel en nijverheid zijn belangrijk. Kooplieden in Amsterdam ontmoeten elkaar elke dag op de Nieuwe Brug bij het IJ. Later hadden ze het zo druk dat ze een eigen gebouw wilden. Toen werd de beurs gebouwd. De binnenplaats had zuilen. Bij elke zuil stond een andere tak van de handel/ nijverheid. Hier werden zaken gedaan!
Handel en Nijverheid 17e eeuw: Groot deel van Europese handel werd door Nederlandse schepen gedaan. Koopvaardijschepen kwamen naar Amsterdam: Noord-Europa: Graan, hout, bont. Zuid-Europa: wijn, zuidvruchten en zout. Azië: specerijen Amerika: suiker en tabak.
Die spullen werden opgeslagen in pakhuizen. Zo werd Amsterdam een stapelmarkt. Goeden uit Europa worden opgeslagen en later doorverkocht te worden. Amsterdam werd zo het centrum van het kapitalisme van Europa. Geld verdienen!!
In allerlei steden bloeide de nijverheid op. Amsterdam: koffiebranderijen, suikerraffinaderijen en diamantslijpers. Leiden: textiel werd heel belangrijk voor Europa.
Veel kooplieden hielden zich bezig met nijverheid en handel. Bv: Een familie bezat zelf bossen en koper/ijzermijnen. Zo maakten ze zelf wapens en harnassen om te verkopen. Als kooplieden zich bezighouden met handel èn nijverheid, en een deel van hun winst weer in hun bedrijf investeren, dan is dit: Handelskapitalisme.
De gouden 17e eeuw De landbouw in Nederland profiteerde van de welvaart. Graan werd geïmporteerd, dus boeren gingen zich richten op boter, kaas en vlees. Ook visserij leverde veel geld op. Handel, nijverheid, landbouw en visserij leverde zoveel geld op, dat de 17e eeuw voor Nederland een Gouden eeuw is.
Amsterdam legde in de 17e eeuw 3 brede grachten aan als halve cirkels om het centrum. Kooplieden lieten hier prachtige herenhuizen en pakhuizen bouwen. De grachtengordel werd zo een symbool van de Gouden eeuw.
Oorlog met Spanje en Engeland Nederland was ook militair sterk. We hadden genoeg geld voor wapens en huursoldaten. Vanaf 1630 was Nederland sterker dan Spanje en kon zo de 80-jarige oorlog winnen. 1648: Vrede van Münster. Maar daarna kregen we ruzie met Engeland.
De Engelsen waren niet blij met de macht van de Nederlandse handelaren. Zo kwamen er 3 handelsoorlogen met de Engelsen. Door deze Engelse zeeoorlogen werd Michiel de Ruyter een zeeheld.
Michiel de Ruyter: 1667: spectaculaire zege op de Engelsen: Met dichte mist voer hij de Medway op, waar de Engelse vloot lag. Om die vloot te beschermen was er een ketting gespannen en lagen er scheepswrakken in de vaarroute. Nederland: knipte de ketting kapot en laveerde tussen de wrakken. De Engelse vloot werd vernietigd. Hun vlaggenschip, de Royal Charles, werd naar Nederland gesleept. Daar werd er timmerhout van gemaakt.
Oorlog met Frankrijk Bij de 3e zeeoorlog vochten de Engelsen samen met de Fransen. Lodewijk XIV wilde zijn macht naar het noorden uitbreiden. Hij sloot een geheim verbond met Engeland en Keulen en Münster. In 1672 begon het Rampjaar.
Alle 4 de vijanden vielen tegelijk aan. Op zee kon Michiel de Ruyter wel winnen van de Fransen en Engelsen. Maar in het oosten konden de Fransen ver binnendringen.
Er brak paniek uit in de Republiek. Raadpensionaris Johan de Witt kreeg de schuld dat het leger zwak zou zijn. Het volk wilde weer een Oranje aan de macht. Willem III werd al snel stadhouder, en Johan de Witt en zijn broer Cornelis werden door een woedende massa gelyncht.
Na het Rampjaar kon Willem III de Fransen verslaan. In 1689 werd Willem III ook koning van Engeland. Zo konden de Republiek en Engeland samen tegen Frankrijk vechten. Door al deze oorlogen raakte de Republiek veel geld kwijt. In de 18e eeuw was het zijn economische voorsprong kwijt.
Einde http://www.schooltv.nl/video/het-einde-van-de-gouden-eeuw-ook- in-de-gouden-eeuw-werd- bezuinigd/#q=trefwoord%3A%22Johan%20de%20Witt%22