Literatuur en film als koloniaal en postkoloniaal discours

Bron

Literatuur – context Literatuur beïnvloed door context én beïnvloedt context Literatuur draagt bij aan beeldvorming man en vrouw, blank en zwart, etc. Literatuur als discours

Discours en ideologie

Enkele begrippen Imperialisme Kolonialisme Postkolonialisme

Koloniale literatuur Tegenstelling blank – zwart, oost – west,… Legitimatie kolonie / kolonialisme

Postkoloniale literatuur Opvatting Vitáčková (in navolging van Paasman en Bhabha)?

Postkoloniale literatuur Kritische houding t.o.v. kolonialisme Problematiseren binaire opposities Problematiseren de Ander Ontmaskeren exotisme Ontmaskeren essentialisme

De Ander

Exotisme

Essentialisme

Postkoloniale literaire theorie

Postkoloniale literaire theorie

Edward W. Said 1935 – 2003 Orientalism (1978) Belangrijke naam binnen postkoloniaal denken

Edward W. Said “Too often literature and culture are presumed to be politically, even historically innocent; it has regularly seemed otherwise to me, and certainly my study of Orientalism has convinced me […] that society and literary culture can only be understood and studied together.” (Said 2003:27; orig. ed. 1978)

Edward W. Said “Orientalism is the generic term that I have been employing to describe the Western approach to the Orient; Orientalism is the discipline by which the Orient was (and is) approached systematically, as a topic of learning, discovery, and practice. But in addition I have been using the word to designate that collection of dreams, images, and vocabularies available to anyone who has tried to talk about what lies east of the dividing line.” (Said 2003:73)

http://www.youtube.com/watch?v=xwCOSkXR_Cw

Postkoloniale herschrijving Voorbeeld: Jean Rhys, Wide Sargasso Sea (1966) als postkoloniale herschrijving van Charlotte Brontë, Jane Eyre (1847)

Fragment uit Jane Eyre Bertha Mason is mad; and she came of a mad family; idiots and maniacs through three generations? Her mother, the Creole, was both a madwoman and a drunkard! -- as I found out after I had wed the daughter: for they were silent on family secrets before. Bertha, like a dutiful child, copied her parent in both points. I had a charming partner -- pure, wise, modest: you can fancy I was a happy man. I went through rich scenes! Oh! my experience has been heavenly, if you only knew it! But I owe you no further explanation. Briggs, Wood, Mason, I invite you all to come up to the house and visit Mrs. Poole's patient, and my wife! You shall see what sort of a being I was cheated into espousing, and judge whether or not I had a right to break the compact, and seek sympathy with something at least human. This girl," he continued, looking at me, "knew no more than you, Wood, of the disgusting secret: she thought all was fair and legal and never dreamt she was going to be entrapped into a feigned union with a defrauded wretch, already bound to a bad, mad, and embruted partner! Come all of you -- follow!"

Fragment uit Jane Eyre http://www.youtube.com/watch? Fragment uit de film Jane Eyre (1983)

Trailer Wide Sargasso Sea http://www.youtube.com/watch?v=xp2qLFiCLkQ Trailer Wide Sargasso Sea

Postkoloniale herschrijving Bespreking artikel Vitáčková

Een andere casus De film Oeroeg als postkoloniale herschrijving van de roman?

Oeroeg

Oeroeg Overzicht Inleiding Nederlands-Indië Oeroeg – de novelle Oeroeg – de film Oeroeg

Oeroeg boekenweek boekenweekgeschenk 1948

Hella S. Haasse °1918, Batavia = Jakarta Nederlands-Indië Oeroeg (1948): debuut Historische romans “the Grand Old Lady of Dutch literature”

Vertalingen Welsh: Fy Ffrind oedd Wrwg (1968) Hungarian: Urug (1987) French: Le lac noir (1991, 1994) Italian: Il lago degli spiriti (1992) German: Der schwarze See (1994) Serbo-Croatian: Crno Jezero (1994) English: Forever a stranger and Other Stories (1996) Polish: Urug (1997) Romanian: Strain pentru totdeauna (2000) Indonesian: Oeroeg (2009)

Oeroeg Overzicht Inleiding Nederlands-Indië Oeroeg – de novelle Oeroeg – de film Oeroeg

Nederlands kolonialisme 1602: VOC VOC = Vereenigde Oost-Indische Compagnie = Dutch East India Company Indië = the Indies 1800: bankruptcy VOC Nederlands Oost-Indië = the Dutch East Indies

Cultuurstelsel 1830 – 1870 Tanam Paksa = Compulsory Planting

(De)colonisatie Ethische politiek WOII: verovering Japan, “Jappenkampen” 1947 en 1948-1949: politionele acties = oorlog 1949: Nederland erkent onafhankelijkheid

Oeroeg Overzicht Inleiding Nederlands-Indië Oeroeg – de novelle Oeroeg – de film Oeroeg

Intertekstualiteit “Indische teksten zijn doordrenkt van intertekstualiteit en dialogisme.” (Pattynama 2007:6) Prof. dr. Pamela Pattynama (UvA)

Oeroeg “Oeroeg was mijn vriend. Als ik terugdenk aan mijn kindertijd en mijn jongensjaren, verschijnt zonder uitzondering het beeld van Oeroeg in mij […]” (Haasse 19647:5)

Oeroeg “Was het werkelijk Oeroeg? Ik weet het niet en zal het ook nooit weten. Ik heb zelfs het vermogen verloren hem te herkennen.” (Haasse 19647:127)

Oeroeg “Het is overbodig toe te geven, dat ik hem niet begreep. Ik kende hem, zoals ik Telaga Hideung kende - een spiegelende oppervlakte. De diepte peilde ik nooit. Is het te laat? Ben ik voorgoed een vreemde in het land van mijn geboorte, op de grond, vanwaar ik niet verplant wil zijn? De tijd zal het leren.” (Haasse 19647:128)

Koloniale Oeroeg Vertelperspectief en focalisatie: de ik-verteller als subject, Oeroeg als object Oeroeg as the Other “Wat afstand vormde, was het ondefinieerbare ‘anders’-zijn van Oeroeg, het subtiele verschil in gedrag en geaardheid, in fluïdum, zou ik willen zeggen, als deze dingen onder woorden te brengen waren.” (Haasse 19647:100) “East is East and West is West, and never the twain shall meet”. (Kipling) Goena-goena & the timeless Orient Etc.

Oeroeg Overzicht Inleiding Nederlands-Indië Oeroeg – de novelle Oeroeg – de film Oeroeg

Oeroeg, de film 1993 Internationale titel: Going home Regisseur: Hans Hylkema Script: Jean van de Velde, Hans Hylkema Rik Launspach (Johan ten Berghe), Martin Schwab (Oeroeg), Jeroen Krabbé (Hendrik ten Berghe, Johans vader), Joris Putman (kleine Johan), Ramelan Bekkema (kleine Oeroeg),…

Postkoloniale Oeroeg De negatieve gevolgen van de politionele acties (oorlog) en ethische politiek (kolonialisme) worden getoond en bekritiseerd

Koloniale Oeroeg Oeroeg als de Ander (andere verhouding tot de natuur, seksualiteit,…) Binaire opposities blijven bestaan (cf. Pattynama) Focalisatie Johan en de Nederlanders: subject versus object blijft bestaan Etc.