Presentatie Executieve functies 25 november; Manon Hulsbeek & Johanna Jager

Slim maar… Hersenen en leren Executieve functies Metacognitie Programma Slim maar… Hersenen en leren Executieve functies Metacognitie

Invoering passend onderwijs Het bieden van een passende plek voor ieder kind. Kennis van het executief functioneren helpt om onderwijsbehoeften beter in kaart te brengen.

Hoogbegaafdheid in het primair onderwijs Excellentie (PISA, TIMSS) Meer oog voor het slimme kind. Het slimme kind heeft ook instructie nodig.

Hoogbegaafdheid in het primair onderwijs

Slim kind, maar kan niet plannen Hoogbegaafde leerlingen hebben niet geleerd om te leren leren. Voor een gedeelte van de leerlingen is dit inderdaad het geval. Vanaf 8 jaar ontwikkelen metacognitieve vaardigheden zich op eilandjes… bij begrijpend lezen, bij rekenen etc. Vanaf een jaar of 14 kunnen verbanden gelegd worden tussen deze eilandjes….

Brein ontwikkeling Niet alleen intelligentie, maar juist metacognitie bepalend voor succes. Deze vaardigheden ontwikkelen zich vanaf 8 jaar en moeten actief gestimuleerd worden. Naast metacognitie speelt ook het executief functioneren een grote rol.

Executief functioneren & leren Beeldvormende technieken maken onderzoek naar het brein mogelijk. Het brein heeft een sterke relatie met leren. Het brein is tot aan de adolescentie in ontwikkeling!

Hersenen

Frontale hersenkwab In de frontale hersenkwab vindt de aansturing van het plannen & organiseren plaats. De zogeheten executieve functies.

Het brein is plastisch Het brein wordt gevormd door wat we doen, denken en voelen. Van zandpaadjes naar snelwegen!

Wat is leren?

Als leerkracht sta je model De werking van spiegelneuronen. We leren veel door het nadoen van goede voorbeeld. Als leerkracht ben je het model!

Executieve functies zijn in ieder geval Inhibitie; Werkgeheugen; Flexibiliteit / creatief denken. Maar dus ook: metacognitie.

Inhibitie Het vermogen om te kunnen nadenken voor je iets doet. In ontwikkeling tot ongeveer 8 jaar (groep 4). Kinderen met ADHD hebben vaak een verminderd inhiberend vermogen.

Inhibitie versterken Stickerkaart, uitstel van beloning. Kookwekker, leren om te wachten. Middels: Stoplicht, kaartje met rood en groen, stille vinger en stop, denk doe.

Werkgeheugen De vaardigheid om informatie in het geheugen vast te houden bij het uitvoeren van complexe taken. Ontwikkelt zich lineair tot ongeveer 12 jaar. Het werkgeheugen is trainbaar middels ‘chunking’.

Werkgeheugen versterken Leren door te herhalen. Koppel informatie door middel van rijmpjes en versjes. Vooraf verwijzen naar regels. Memory spelletjes. Aantekeningen maken.

Flexibiliteit / creatief denken De vaardigheid om plannen te herzien, aanpassingen te maken. Maar ook relaties kunnen leggen, verbanden leggen. Deze vaardigheid is ontwikkeling tot in de vroege adolescentie.

Flexibiliteit versterken Voeg onverwachte situaties in dagprogramma. Voer taken uit waarbij moet worden geswitcht tussen twee strategieën. Leren van fouten.

Er zijn nog meer executieve functies Concrete interpretatie mist nog. Echter belangstelling en onderzoek wordt telkens groter. Sterke relatie executieve functies en schoolse taken. Juist het slimmere kind heeft soms moeite met deze taken. Inhibitie met lezen. Werkgeheugen met rekenen.

Want? Soms nog niet leeftijdsadequaat om bepaalde taken uit te voeren. Maar ook, deze leerling mist meta cognitieve vaardigheden (Veenman, 2013).

Leren om te leren=metacognitie

Deficiëntie Onderzoek wijst uit bij begaafde leerlingen: Metacognitieve vaardigheden kunnen volledig afwezig zijn. Metacognitieve vaardigheden kunnen latent aanwezig zijn.

Metacognitie versterken Geïntegreerd in leertaak. Expliciete instructie. Modelling. Langdurig.

Samenvattend Executieve functies en metacognitie misschien wel belangrijker dan intelligentie?

Enquête invullen Na de bijeenkomst wordt enquête gemaild. Welke onderwerpen maken voor jullie een conferentie interessant?

Algemene vragen? Stel ze graag, na afloop zijn wij ook beschikbaar voor individuele vragen of kunt u voor meer informatie terecht op www.dctwente.nl manon@manonhulsbeek.nl Johanna.jager@expertis.nl