Haalt de cao zijn tweede eeuwfeest? Symposium Vaktrots 14 november 2014 Paul de Beer Wetenschappelijk Bureau voor de Vakbeweging
Toenemende kritiek op cao Hans Biesheuvel: “CAO is achterhaald” (9 juli 2014) Bouwend Nederland: “Bouw-cao is te duur en moet op de schop” (28 maart 2013) Hans Kamps (ABU): “CAO’s zijn achterhaald, flexibel werken heeft de toekomst” (15 mei 2014) Tony Tiemens (SpectoCura): “Cao niet van deze tijd” (25 november 2013) De cao onder druk 2
De reikwijdte van de cao De (economische) betekenis van de cao De toekomst van de cao De cao sinds WO II 3
1. De reikwijdte van de cao 4
Dekkingsgraad hoog en stabiel 5
Aantal cao’s laatste 10 jaar stabiel 6
In alle sectoren meer dan 60% onder cao 7
Groei zzp’ers weinig effect op dekkingsgraad 8
1 e conclusie 9 Het bereik van de cao is groot en stabiel Geen verschuiving naar ondernemingsniveau Effect van opmars zzp’ers vooralsnog beperkt
2. De (economische) betekenis van de cao 10
Sinds 1980 onafgebroken loonmatiging 11
26 jaar welvaartsstijging en 35 jaar stagnatie 12
Koopkracht gestegen dankzij incidenteel en vrouwen 13
14
2 e conclusie 15 De economische betekenis van de cao neemt af De machtsbalans is verschoven van arbeid naar kapitaal Koopkrachtgroei ondanks cao-afspraken
3. De toekomst van de cao 16
1.Afnemende representativiteit vakbeweging (en werkgevers?) tast draagvlak aan 2.Groei flexwerk, zzp’ers, immigratie holt reikwijdte uit 3.Toenemende behoefte aan differentiatie, maatwerk, flexibiliteit 4.Cao te veel nul-som-spel i.p.v. win-win Bedreigingen 17
1.Geef alle werknemers invloed op cao of maak alle werknemers vakbondslid 2.Laat ook alle flexwerkers en zzp’ers onder cao vallen 3.Creëer meer ruimte op decentraal niveau (iCAO, I- deals) 4.Maak aparte investerings-cao voor lange termijn Oplossingsrichtingen 18
3 e conclusie 19 Reële bedreigingen voor de cao … maar tasten de meerwaarde van de cao niet aan Met de noodzakelijke renovatie kan de cao nog wel 100 jaar mee!