Het puberbrein – een handleiding H.V.V. Hollandia| Hoorn 16 januari 2015| dr. Aletta Smits

Waar gaan we het over hebben? Wie zijn pubers? Wat gebeurt er met pubers? Hoe kunnen ‘wij’ er mee omgaan?

Wie zijn pubers? En wie zijn wij?

Twee dingen zijn belangrijk Een puber heeft biologisch gezien een ander tijdsbesef en Een puber wordt sociaal gemotiveerd

Wie zei dit? Onze jeugd heeft tegenwoordig een sterke hang naar luxe, heeft slechte manieren, minachting voor het gezag en geen eerbied voor ouderen. Ze geven de voorkeur aan kletspraatjes in plaats van training – jonge mensen … spreken hun ouders tegen…en tiranniseren hun leraren. Socrates (ca. 470-399 BC) Wie heeft zijn puberdroom waargemaakt? Groots en meeslepend leven In mijn gedichten wil ik wonen Ik ben onsterfelijk Hans van Mierlo

Lesgeven aan pubers/Ouder zijn van pubers Wat kom je tegen? / Wat is prachtig aan ze? / Wat is ongelooflijk irritant aan ze? Ze komen te laat Ze vergeten alles / Alles kan ‘straks’ Grote mond Het moet altijd NU! Ze zitten aan hun mobiel vastgeplakt Humor en onbevangen Waarom helpt ‘straffen’ niet zo goed? Waarom maken ze hun huiswerk niet? Waarom komen ze te laat op hun stage? Waarom besluiten ze al na drie weken om weer een andere studie te doen? Ze lijken niet vatbaar voor de meest logische argumenten, ze hebben zelf eindeloze reeksen argumenten om hun eigen beslissingen te onderbouwen, ze maken onnavolgbare keuzes en roepen – naast een beetje nostalgie – vaak wrevel en onbegrip op. De lezing 'Puberbrein' – over resultaten van wetenschappelijk onderzoek naar de ontwikkeling van de hersenen bij pubers – geeft op humoristische wijze uitleg en stelt de vraag hoe opleiders, stagebegeleiders, roosteraars en docenten in kunnen spelen op die ontwikkeling: aansluiten bij hun ontwikkeling en ruimte geven? Of toch gewoon opvoeden en klaarstomen voor de volwassen maatschappij die geen boodschap heeft aan het bioritme van een puber?

Puber/Adolescent maakt vier dingen mee Lichamelijke en seksuele ontwikkeling - puber-ontwikkeling, slaap- en waakritme Doorontwikkeling van hersenschors/cortex - complexe vaardigheden; cognitieve ontwikkeling Doorontwikkeling van de eigen identiteit - ontwikkeling van de professionele identiteit Sociaal-emotionele ontwikkeling - inzicht in jezelf en anderen

1. Lichamelijke en seksuele ontwikkeling Vandaag Gisteren

1. Lichamelijke en seksuele ontwikkeling Vandaag Gisteren

2. Doorontwikkeling van cortex

2. Doorontwikkeling van cortex Impulscontrole Beoordelingsvermogen Abstracte redeneringen Probleemoplossing Planning Sociaal gedrag Geheugen

3. Drie identiteiten, hartstikke veel werk Hoe ik echt ben Hoe ik doe Hoe anderen mij zien

4. Sociaal-emotionele ontwikkeling ‘Met m’n vrienden chillen op een random plek’ ‘Dat kun je niet maken!’ ‘Wie zegt mij dat ik dat niet kan?’

Wat zie je? Wat ziet een puber?

De mens is een chemisch proces

Opbouw van de hersen 1) We delen met amfibieen en reptielen: hersenstam en kleine hersenen 2) Ganglia en limbisch systeem: fundament van het gevoelsleven – amygdala, hypothalamus, insula 3) Cortex/Hersenschors

Witte stof (myeline): Verbinding tussen de hersencellen

Witte stof (myeline): Verbinding tussen de hersencellen

Witte stof (myeline): Verbinding tussen de hersencellen

Onderwijs en begeleiding Steunen met structuur –niet: niet meer zelf plannen Aansluiten bij hun context – betrek emoties bij zakelijkheid Begrip voor ‘echte’ pijn Beloningsstructuur ipv strafstructuur Slapen en wakker zijn: vroeg is heel vroeg Toon de empathie die ze zelf niet altijd kunnen tonen Ze zijn aan het leren, en wat ze leren is belangrijk, alleen niet altijd wat jij op het rooster had staan Lange termijn is lastig te overzien: be prepared to fight

Onderwijs en begeleiding Neem het niet te persoonlijk Steunen met structuur – betekent niet: niet meer zelf plannen Aansluiten bij hun context – betrek emoties bij ratio Begrip voor ‘echte’ pijn Beloningsstructuur ipv strafstructuur Slapen en wakker zijn: vroeg is heel vroeg Toon de empathie die ze zelf niet altijd kunnen tonen Ze zijn aan het leren, en wat ze leren is belangrijk, alleen niet altijd wat jij op het rooster had staan Lange termijn is lastig te overzien: be prepared to fight Neem het niet te persoonlijk Neem het niet te persoonlijk Neem het niet te persoonlijk Neem het niet te persoonlijk Neem het niet te persoonlijk Neem het niet te persoonlijk

Selectie uit referenties Crone, E. 2009. Het puberende brein: Over de ontwikkeling van de hersenen in de unieke periode van de adolescentie. Amsterdam: Bert Bakker. Nelis, H & Y. van Sark. 2009. Puberbrein binnenstebuiten: wat beweegt jongeren van 10 tot 25 jaar? Utrecht: Kosmos Uitgevers Paap, M. 2004. Het kiezen van een MBO-opleiding. PvdA. 2008. Concept-voorstellen verbetering VMBO. Tbv. PvdA congres 24 november 2008. Smits, A. 2007. Checlist Studierendement. Leiden: Universiteit Leiden Traineepool 10. 2008. Weten wat je wilt. Amsterdam: Gemeente Amsterdam Van der Boom, E., R. van der Aa & G. de Bruin. 2009. Goed voorbeeld doet goed volgen. Rotterdam: Ecorys. Onderzoek uitgevoerd in opdracht van Ministerie van OC&W. Van Grinsven, V & E. Elphick. 2008. Aansluiting vmbo mbo: een gedeelde zorg. Utrecht: Adviesgroep MBO Van Reijendam, W. “Het studeert niet makkelijk met 30.000 euro schuld”. In: Mbo Magazine, december 2008. Elk, R. van, Steeg, M. van der & Webbink, D. (2009). The effect of early tracking on participation in higher education. Den Haag: Centraal Planbureau. Kemenade, J. van. (2008). Een voorwerp van aanhoudende zorglijkheid. Rede bij zijn afscheid als hoogleraar bij de Open Universiteit. Congresmap Lustrumcongres Ruud de Moor Centrum.

Aletta Smits Email: info@deloeftraining.nl Facebook: www.facebook.com/deloeftraining Twitter: @alettasmits Wilt u de presentatie? Mail even, en ik zend hem toe!

Aletta Smits - info@deloeftraining Aletta Smits - info@deloeftraining.nl De Loef Training en Advies: Lezingen & Presentatietrainingen & Gesprekstechnieken Workshops Activerende didactiek & E-learning Onderwijsontwikkeltrajecten Docentprofessionalisering en -coaching ] ]]]]]]]]]]]]]]]