Eigentijdse geschiedenis Week III Oorlog en bezetting 1940-1945
Verschil met Denemarken DK werd vreedzaam bezet DK slechts 89 Duitse ambtenaren, waar in Nederland 1596 nodig waren en 22.000 in Frankrijk. Sterke Koning Christiaan X kwam op voor Joden Duitsers rekenden met 5600 Deense Joden, 160.800 Nederlandse en 43.000 Belgische. Het aantal Duitse Joden bedroeg 131.800. Bijna alle Deense Joden konden naar Zweden vluchten Nazi Dr. Werner Best was relatief mild
NL verzette zich wel militair Grebbeberg 600 doden Duits bombardement Rotterdam, 14 mei 750 doden Meidagen 2.200 militairen omgekomen en 2.700 gewond Koningin en ministers naar Londen
4 fasen 10 mei 1940 – eind feb 1941:nederlaag, acceptatie en aanpassing Feb 1941 – zomer 1943 verharding anti-joodse politiek Zomer 1943 – sept 1944 toenemende uitbuiting en verzet Sept 1944 – mei 1945 frontgebied, hongerwinter, totale ontreddering
Percentage omgekomen Joden Nl 75 % Belgie/Noorwegen 40 % Frankrijk 20 % Italie15 % DK bijna alle Joden ontkomen
‘succes’ jodenvervolging NL Nl had i.t.t. België en Frankrijk geen militair maar burgerlijk bestuur, Nazi ideologie prominent, Oostenrijkers, overeenstemming doel Jodenvervolging NL bureaucratie was deglik en gezagsgetrouw Door verzuiling waren joden in NL op zichzelf aangewezen Joden waten ook gezagsgetrouw, Joodse Raad
debat Is geëngageerde geschiedschrijving beter dan niet geëngageerde? Zijn Duitsers slecht of geldt dat voor de hele mensheid?
Historicus en waardeoordelen Geen kennisvoordeel Tenzij geschiedvorsing niet moet leiden tot inzicht maar tot stichting en vermaning moet leiden Of tot morele zelfbevrediging Wat kennisvorming betreft zijn er alleen nadelen
De Nederlandse Unie http://deoorlog.nps.nl/page/dossiers/780206/Nederlandse%20 Unie?afl=3
De Nederlandse Unie Jeltje Eckert-Stroink, niet bijster politiek onderlegd en geïnteresseerd, maar wel heel betrokken bij het vernieuwingsidee, schreef in haar dagboek op 4 augustus 1940 over de Unie: ‘Sommige vooraanstaande mannen, als Colijn en prof. Telders hebben een waarschuwende stem ertegen verheven. Zij menen dat zij teveel grondbeginselen van de NSB hebben overgenomen. Inderdaad blijkt de Nederlandse Unie in haar program de corporatieve opbouw van de staat opgenomen te hebben. Inderdaad klinken dergelijke projecten verdacht, maar wie weet of niet werkelijk die corporatieve idee een veel betere economisch en staatsbeheer mogelijk maakt? Deze instellingen kunnen ongetwijfeld gemodificeerd worden naar Hollandse inzichten. Daarom geloof ik dat we beter doen ons aan te sluiten en zo de gelegenheid te hebben onze mening te uiten, dan afzijdig te blijven en tweedracht te zaaien.’
Nederlandse Unie Tegen NSB Groot succes, 800.000 leden Onenigheid over samenwerking Duitsers Ging uit failliet van vooroorlogse politiek ARP koos isolement, CPN ondergronds December 1941 verboden
Geboren als zoon van een rijke katholieke boer uit de Haarlemmermeer kiest hij voor de priesterstudie. Het florerende boerenbedrijf, dat hem wacht, trekt hem niet. Al tijdens zijn studie heeft hij veel aandacht voor politiek en literatuur, waarover hij graag met andere studenten discussieert. Een loopbaan als priester kan hij vergeten. Dit als gevolg van een brochure uit het jaar 1933. “Waarheen? Fascisme – R.K. Staatspartij”. Hierin noemt hij de leiders van de R.K. Staatspartij ,,slappe zandzakken”. Hij richt zich van nu af aan volledig op de fascistische politiek in Nederland. In 1934 is hij nauw betrokken bij de oprichting van het Zwart Front. Hij woont dan al in Oisterwijk. Het Zwart Front is meer gericht op Italië dan op Duitsland. Een sterke staat met één Leider. Zijn ideeën zijn verder fel anti-Semitisch (Joden zijn ,,verkeerd, maar niet helemaal verdorven”). Het Zwart Front staat afwijzend tegenover de ‘liberale’ N.S.B. In Nederland weet hij nooit door te breken; de partij wordt in december 1941 verboden. In Oisterwijk heeft hij echter een grote aanhang verworven; ruim 20% van de stemmen, uit gebracht in Oisterwijk voor de kamerverkiezingen van 1937, ging naar het Zwart Front. Landelijk kreeg Arnold Meijer slechts 0,2% van de stemmen. Niet genoeg voor een zetel. Met enige zelfspot verklaarde hij: ,,Nou, één poot heb ik alvast!”
Professoren verzet, collaboratie http://deoorlog.nps.nl/page/dossiers/780346/Professorenverz et+in+Leiden?afl=3 http://deoorlog.nps.nl/page/dossiers/780561/Waffen+SS+of+v erzet%3F?afl=3
Conferentie Jalta
Jalta 4-11 februari 1945 Roosevelt, Churchill, Stalin (weigerde Rusland te verlaten) Hitler bijna verslagen afgesproken dat er op woensdag 25 april 1945 in San Francisco een vergadering plaats zou vinden voor de oprichting van de VN Verklaring van een vrij Europa De Grote Drie spraken af landen economisch en politiek gezien te helpen na de naziperiode. Er moeten democratische regeringen komen (Roosevelt) maar niet vijandig Rusland (eis Stalin)
Jalta Polen Russisch gezinde communisten samenwerken met Londense regering in ballingschap Op aandringen van Churchill kreeg Frankrijk een rol als derde Westerse geallieerde, rol bezettende mogendheid DTSL en zetel in Veiligheidsraad Duitsland krijgt geen herstelbetalingen opgelegd, maar de geallieerden mogen zich wel schadeloos stellen. Er moet in totaal 22 miljard dollar worden betaald, waarvan vijftig procent voor Rusland. Naast betalingen moet Duitsland ook arbeiders leveren voor de heropbouw. Daarnaast moet Duitsland de wapenvoorraad sterk verkleinen, productie van goederen annuleren en er mag gebruik worden gemaakt van Duitse arbeiders.
Potsdam
Potsdam 17 juli tot 2 augustus 1945 Stalin, Truman, Churchill (wordt vervangen Attlee) indelen van Duitsland en Oostenrijk in vier gebieden die bezet zouden worden (reeds beslist op de Conferentie van Jalta. Samenwerken denazificatie, demilitarisering en ontmanteling concentratie economische macht SU mag 10 miljard reichsmark herstelbetalingen aan DTSL onttrekken, demontages Oder Neisse grens, tussen Polen en DTSL Onenigheid over toekomst Europa, argwaan
Waarom wonnen geallieerden? VK had in 1940-42 best gecoordineerde oorlogseconomie Rusland antwoord Blitzkrieg: verdediging in de diepte Japan eind 1944 tekort schepen en brandstoffen, atoombom augustus 1945 DTSL wist oorlog > door uitbuiting bezette gebieden en betere organisatie oorlogsproductie Britse area bombing controversieel en niet effectief, USA precisie bombing Geallieerde overwinning: productie en planning, SU en VS Juni 1944 250 Duitse divisie Oostfront, 90 Westen