STRESS Het rapport: Stress en hart- en vaatziekten Training stressmanagement

Onderzoeksvraag Probleem Is er een relatie tussen stress en HVZ? Oorzaak onduidelijkheid Stress is een containerbegrip Stress is een onderwerp op het grensgebied tussen somatiek en psychologie Opdracht adviescommissie Wat is stress? (Geef een begrippenkader dat verbanden tussen fysiologie en psychologie schetst) Wat is de relatie tussen stress en HVZ?

Er was nog niets Begrippenkader Containerbegrip

Begrippenkader We beschikken over een begrippenkader waarmee we stress en de relatie tussen stress en HVZ systematisch kunnen beschrijven en analyseren Stressor Beleving Stressmechanisme Fysiologie HVZ

Overzichtschema: Relatie stress en HVZ Aardbeving Raketaanval WK voetbal Boosheid Opwinding Schrik Sympathische activatie Adrenaline Cortisol Verminderde parasympathische activatie Hoge hartslagfrequentie Hoge pompkracht Hoge bloeddruk Verhoogde bloedstolling Artherosclerose Erfelijke aandoeningen Infarct Stress cardiomyopathie Ritmestoornissen Relatiestress Werkstress HVZ Angst Depressie Cognitieve perseveratie Verminderde kwaliteit van leven Langdurige: Veranderingen in: Cardiovasculair systeem (Hoge bloeddruk) Immuunsysteem (Vaatontstekingen/plaques) Metabolisme (Lipiden) Verminderd gezondheidsgedrag Omgeving Beleving Stressmechanisme Fysiologie Predispositie Coronaire syndromen Acute stress Chronische stress Versterkte activatie Vertraagd herstel

Conclusie: er is een relatie tussen stress en HVZ Stress is een oorzaak voor de graduele ontwikkeling, en een trigger, voor HVZ HVZ als oorzaak voor stress; Toenemend risicio op HVZ bij HVZ-patienten met stress Verminderde kwaliteit van leven bij HVZ-patienten met stress

Citaat: Psychologische stress “Langdurige voorstellingen of gedachten over bedreigende situaties (stressoren) zorgen voor dezelfde fysiologische reactie als deze situaties zelf” (Stress en hart- en vaatziekten, blz. 30) “ Het gros van de mensen zit veel en vaak te piekeren over stressoren die uiteindelijk niet echt gebeuren: een eventuele slechte diagnose, een verwachte boze reactie, een mogelijk neerbuigend publiek. Je zou zonder overdrijving kunnen zeggen dat mensen voortdurend fysiologisch reageren op gebeurtenissen die niet plaats vinden” (Stress en hart- en vaatziekten, blz. 8)

Training Stressmanagement: Vaardig door ontspanning

Elementen waaruit onze ervaring / waarneming wordt opgebouwd concepten, taal, herinnering Denken voorstellingen verleden/heden/toekomst Ervaring / Waarneming zien, voelen, horen, ruiken, proeven ogen, tastzin, oren, neus, tong, lichaamsgevoel Zintuigen Lichaam hartslag, ademhaling, huid, maag, spieren Omgeving kleuren, vormen, geluiden, geuren, smaken

De ervaring van spanning of stress ontstaat door een combinatie van gebeurtenissen in de omgeving, gedachtes daarover en lichaamssignalen Denken Ervaring / Waarneming Zintuigen Lichaam Omgeving

Training “Vaardig door ontspanning” Project op basis van PGO subsidie (2013-2015) Stressmanagementtraining en opleiden ervaringsdeskundigen Agenderen van het onderwerp binnen de zorg Overdragen kennis naar andere patiëntenorganisaties

Training Stressmanagement Doel: op basis van mindfulness drie belangrijke vaardigheden eigen maken: Ontwikkelen stabiele basis: Bij jezelf blijven en niet meegesleurd worden door gedachten Leren omgaan met verandering: Stilstaan bij de veranderingen die plaats vinden in je leven Vergroten van draagkracht: Aandacht leren richten op de meer ontspannen en prettige momenten in je leven

InformatieTraining Vijf groepsbijeenkomsten van drie uur Plus minus tien deelnemers (patiënten met hart- of vaatziekte en hun naasten) Praktische oefeningen, uitwisselen ervaringen, informatie over onderwerpen m.b.t. stress, verwerking en mindfulness Huiswerk: mindfulnessoefeningen en extra opdrachten Begeleiding: ervaringsdeskundige trainers

Opleiding ervaringsdeskundigen Ervaringsdeskundigen: persoonlijke ervaring met HVZ, achtergrond in coaching of hulpverlening, op vrijwillige basis inzetbaar bij bijeenkomsten / trainingen Jaarlijks twee trainingen. Instroom nieuwelingen mogelijk Training: Een training in mindfulness, stressreductie en persoonlijke ontwikkeling gericht op het ontwikkelen van een houding met als basiselementen: openheid, aandachtig aanwezig zijn, rust inlevingsvermogen, en contact. Opzet: Een begeleidersgroep die functioneert op basis van persoonlijke ontwikkeling i.p.v. protocollen.

Motto: Als je loslaat heb je twee handen vrij.