Make, Buy & Ally Een nieuw tijdperk, tijd voor nieuwe businessmodellen! Ivar Davids social entrepreneur i.davids@kirkmancompany.com / +31 6 55 74 68 60

Neem een bloem in gedachten Neem een vervoersmiddel in gedachten Neem een meubelstuk in gedachten

Organisaties van morgen bouw je niet met businessmodellen van gisteren

niet in ieders hebzucht.” “De aarde voorziet in ieders behoefte, niet in ieders hebzucht.” Mahatma Gandi

Inspiratie!

Mantelovereenkomst Competence center Benchmarken Ketensturing Kostenbeheersing Make, Buy & Ally Het realiseren van organisatiestrategie en doelstellingen door het maken van bewuste keuzes welke activiteiten zelf te doen, welke uit te besteden en waar samenwerking op te zoeken met andere partijen Ketenarchitectuur Klanttevredenheid onderzoek Service management End-to-End dienstverlening Governance Business alignment Escalatiestructuur Kwaliteitsbewaking Inkoop relatiemanagement Demandmanager Contract management Klant - Leverancier relaties Ketenoptimalisatie KPI’s Interne leveranciers Partnerships Alliantie management Service level management Professioneel opdrachtgeverschap Compliance Serviceverbetering Flexibilisering Demand management Doorbelasting Kwaliteitsbewaking DVO’s Performance management Contract administratie SLA’s Leverancierselectie ROI Changemanagement Producten- en Diensten Catalogus Supply management Klant management Externe leveranciers Rapportages Stuurinstrumenten Competenties RACI Diensten management Marktpenetratie Marktbenadering Sourcingstrategie organisatieontwikkeling Uitbesteden Verbeterplan Leveranciers management

Vernieuwing gaat steeds sneller, nog tijd om na te denken? 3000BC 1452 1880 1951 1980 1995 2001 2006 2011 2012

Is jouw businessmodel nog relevant? “Big will not beat small anymore. It will be the fast beating the slow.” Rupert Murdoch

We weten niet precies wat morgen zal brengen

Maar dat morgen snel is, staat vast!

‘It is not the strongest or the most intelligent who will survive, but those who can best manage change’ Charles Darwin

“De toekomst zal zo anders zijn dat de voornaamste vaardigheid niet langer leren zal zijn, maar ontleren” C.K. Prahalad, 1994

Ik zie, ik zie… Wat zie je hier; een vrijend stel of dolfijnen? Kinderen zien dingen die volwassenen niet meer zien; wij volwassenen zijn geobsedeerd door herkenning uit het verleden Onze hersenen zijn getraind om patronen te herkennen en weg te filteren wat afwijkend is Wie vraagt zich nog eens af waarom hij doet wat ie doet…?

FILM 1 – “The crazy ones” (start automatisch bij deze slide)

Delen is het nieuwe bezit Afval is grondstof

De deel-economie in opkomst “Heb je nog wat plastic afval dan kan ik de nieuwe schoenen van de kinderen afprinten?” Over de hele wereld zijn mensen op steeds grotere schaal aan het delen: auto’s, boeken, hulp, tips, slaapplaatsen, gereedschap en ga zo maar door. De mensen die het delen mogelijk maken zijn steeds vaker slimme ondernemers die onze overvloed voor iedereen toegankelijk maken met mooie websites en handige apps. Nu ontdekken we dat het niet zo efficiënt is om een auto te hebben die we maar een uur per dag gebruiken, of een boormachine die we maar vijf minuten per maand gebruiken. Daarnaast zijn we nu met zeven miljard mensen en we zouden zomaar collectief structureel ruzie kunnen krijgen als iedereen een auto, de daarbij horende olie of een boormachine moet hebben. Daar worden we niet gelukkiger van. We worden wel gelukkiger als we onze welvaart met elkaar delen en toegang tot middelen en mensen boven bezit verheffen. We moeten dan namelijk meer samen doen, overleggen en oplossingen vinden. Oplossingen die er toe leiden dat we het met z’n allen beter hebben in tegenstelling tot oplossingen om zelf meer te hebben. De deeleconomie verbindt in zichzelf tegelijkertijd de mooie ideeën uit verschillende historische stromingen die op zichzelf niet zaligmakend bleken of blijken. Deze stromingen en ideeën daaruit zijn bijvoorbeeld: - de vrije markt: de overdracht van goederen gebeurt vrijwillig - communisme: goederen behoren toe aan de gemeenschap - sociologie: mensen maken altijd deel uit van een groep, dat is onze natuur - positieve psychologie: mensen hebben de behoefte aan delen, helpen maakt gelukkiger en de gelukkige mens is productiever

Nieuwe businessmodellen Producenten behouden het eigendom van gebruiksproducten, klanten betalen voor het gebruik ervan, niet voor het bezit Omdat de prestatie van het product de waarde bepaalt, wordt het leveren van de juiste kwaliteit extreem belangrijk voor de producent Een van de meest belangrijke succesfactoren is (cross-sectorale) ketensamenwerking gericht op het creëren van meervoudige waarde Hierbij vermeerdert niet alleen de economische waarde van alle bedrijven in de keten, maar ook de ecologische én sociale waarde Denk aan: Eerst auto’s en mobieltjes Daarna online diensten als spotify en - net in Nederland - Netflix Maar nu ook Jeans met het merk MudJeans VAN BEZIT NAAR GEBRUIK (FUNCTIONEEL) VAN LINEAIR NAAR CIRCULAIR DENKEN VAN GLOBAL NAAR ‘GLOCAL’ VAN ORGANISATIECENTRISCH NAAR PARTICIPATIE VAN VERTICAAL NAAR HORIZONTAAL ORGANISEREN VAN ‘IK’ NAAR NIEUWE VORMEN VAN ‘WIJ’ VAN ‘MONO’ NAAR ‘HYBRIDE’ GELDVORMEN

Circular focus Van compliance … via efficiency … naar waardecreatie MANY COMPANIES HAVE REACHED MAXIMUM EFFICIENCY AND ARE STRUGGLING TO MOVE TOWARDS VALUE CREATION Circular focus Sustainability focus Environmental focus We gaan van lineair naar circulair De circulaire economie geldt als een radicale breuk met het ‘lineaire model’ waarop de huidige wereldeconomie is gebaseerd. In dit model is de laatste levensfase van een product niet ‘hergebruik’, maar ‘vernietiging’: op de vuilnishoop of in de verbrandingsoven Het lineaire model is onhoudbaar omdat grondstoffen beperkt voorradig zijn. Bovendien kan de natuur niet ongelimiteerd afval en schadelijke stoffen opnemen. De grenzen van het lineaire model komen dan ook steeds dichterbij; grondstoffen worden duurder en schoon water en schone lucht worden schaarser Het natuurlijke systeem is circulair van aard en kan ontelbaar veel wezens voeden zonder dat tekorten of afvalbergen ontstaan. Het nabootsen van de natuur (biomimicry) is een van de belangrijke aspecten van de circulaire economie Risk Compliance Cost reduction Eco-Efficiency Innovation Value creation

Circular performance based economy circulaire economie vergeet eigendom, wordt gebruiker. Voorbeeld: koelkast voor arme gezinnen De circulaire economie geldt als een radicale breuk met het ‘lineaire model’ waarop de huidige wereldeconomie is gebaseerd. In dit model is de laatste levensfase van een product niet ‘hergebruik’, maar ‘vernietiging’: op de vuilnishoop of in de verbrandingsoven. Dit lineaire model is onhoudbaar omdat grondstoffen beperkt voorradig zijn. Bovendien kan de natuur niet ongelimiteerd afval en schadelijke stoffen opnemen. De grenzen van het lineaire model komen dan ook steeds dichterbij; grondstoffen worden duurder en schoon water en schone lucht worden schaarser. Het natuurlijke systeem is circulair van aard en kan ontelbaar veel wezens voeden zonder dat tekorten of afvalbergen ontstaan. Het nabootsen van de natuur (biomimicry) is een van de belangrijke aspecten van de circulaire economie. De circulaire economie is een economisch systeem dat bedoeld is om herbruikbaarheid van producten en grondstoffen te maximaliseren en waardevernietiging te minimaliseren. Anders dan in het huidige lineaire systeem, waarin grondstoffen worden omgezet in producten die na verbruik worden vernietigd. Het circulaire systeem kent twee kringlopen van materialen. Een biologische kringloop, waarin reststoffen na een cascade van verbruik veilig terugvloeien in de natuur. En een technische kringloop, waarvoor product(onderdelen) zo zijn ontworpen en vermarkt dat deze op kwalitatief hoogwaardig niveau opnieuw gebruikt kunnen worden. Hierdoor blijft de economische waarde zoveel mogelijk behouden. Het systeem is dus ecologisch en economisch gezien ‘restauratief’. Waardebehoud wordt gemaximaliseerd door eerst te kijken naar producthergebruik, vervolgens hergebruik van onderdelen en als laatste hergebruik van grondstoffen Producten worden zo ontworpen en gemaakt dat deze aan het eind van de gebruiksfase makkelijk demontabel zijn en materiaalstromen eenvoudig gescheiden kunnen worden Tijdens productie, gebruik en verwerking van het product worden geen schadelijke stoffen uitgestoten De onderdelen en grondstoffen van ‘gebruiksproducten’ (zoals een lamp) worden hergebruikt zonder kwaliteitsverlies (bijvoorbeeld in een nieuwe lamp, maar wellicht wel in een nieuwe laptop, bijvoorbeeld) De grondstoffen van ‘verbruiksproducten’ (zoals tandpasta) zijn biologisch afbreekbaar en worden (na eventuele onttrekking van nog waardevolle grondstoffen) teruggegeven aan de natuur Producenten behouden het eigendom van gebruiksproducten, klanten betalen voor het gebruik ervan, niet voor het bezit Omdat de prestatie van het product de waarde bepaald, wordt het leveren van de juiste kwaliteit extreem belangrijk voor de producent Een van de meest belangrijke succesfactoren is (cross-sectorale) ketensamenwerking gericht op het creëren van meervoudige waarde. Hierbij vermeerdert niet alleen de economische waarde van alle bedrijven in de keten, maar ook de ecologische en sociale waarde

Estimated EU cost savings USD billions Estimated opportunity for USD 340-630 billion per year net material cost savings in EU Source: Ellen Macarthur foundation, 2012

Waar komt succesvolle innovatie vandaan? TECHNOLOGISCHE INNOVATIE Technologische kennis R&D en ICT investeringen Onderzoek en ontwikkeling Kenniscreatie SOCIALE INNOVATIE Managementkennis Onderwijs en ervaring Samenwerking Verwerven, integreren en toepassen van nieuwe kennis Verklaart 75% van het innovatiesucces Verklaart 25% van het innovatiesucces Bron: H.W. Volberda, J.J.P. Jansen, M.P. Tempelaar en C.V. Heij (2011), Monitoren van sociale innovatie: slimmer werken, synamisch managen en flexibel organiseren, Tijdschrift voor HRM, nr. 1, 85-100.

De deel-economie in opkomst Deeleconomie, sharing economy… er zijn veel beschillende benamingen, maar uiteindelijk beschrijven ze allemaal een peer-to-peer-economie (of p2p-economie) waarin mensen spullen of waarde in andere vormen met elkaar delen. Ook de economische crisis speelt een rol in de aandacht voor de deeleconomie. Maar belangrijker nog is dat mensen steeds meer waarde hechten aan toegang en steeds minder aan bezit. Daarbij is het voor de samenleving gunstig dat we op die manier slimmer gebruikmaken van wat we al hebben. Huizen die tijdens vakantie leeg staan. Auto's die ongebruikt op parkeerplaatsen staan te rusten. Voorbeelden van platformen die actief zijn in de sharing economy, zijn Airbnb (waarbij consumenten elkaar hun huis verhuren), Peerby (waarbij consumenten elkaar spullen uitlenen), SnappCar (waarbij consumenten elkaar hun auto verhuren) en Thuisafgehaald (mensen die graag koken verkopen maaltijden aan anderen).

De deel-economie in opkomst Rachel Botsman: “De online peer-to-peer-verhuurmarkt goed voor 26 miljard dollar”

Iedere organisatie Dit betekent dat Moet inspelen op voortdurend veranderende markteisen Wordt steeds afhankelijker van externe omgeving Is niet in staat autonoom te groeien Dit betekent dat Je flexibel en aanpasbaar moet zijn Samenwerken in toenemende mate een onderscheidende asset is voor levensvatbaarheid en concurrentievoordeel

VERLEDEN TOEKOMST nadruk op kosten single vendor enkelvoudige diensten technische toepassingen & sturing supply management operationele sturing vraag en aanbod technische competenties dichtgetimmerde contracten TOEKOMST nadruk op toegevoegde waarde multi partner samengestelde diensten functionele diensten & sturing demand management tactisch / strategische sturing ketensamenwerking business- en gedragscompetenties flexibele, open contracten

VERLEDEN TOEKOMST nadruk op kosten single vendor enkelvoudige diensten technische toepassingen & sturing supply management operationele sturing vraag en aanbod technische competenties dichtgetimmerde contracten TOEKOMST nadruk op toegevoegde waarde multi partner samengestelde diensten functionele diensten & sturing demand management tactisch / strategische sturing ketensamenwerking business- en gedragscompetenties flexibele, open contracten

Samenwerken Specifieke toegang tot middelen Economies of scale Risico en kostendeling Toegang tot nieuwe markten Leren, snelheid en flexibiliteit Concurrentie tussen netwerken

Samenwerken betekent nog niet dat je levensmoe bent….

… en ook niet dat je je bestaan zonder meer in handen legt van een ander.

… zodat we er samen meer van maken dan de som der delen? Je vraagt je wel af… Wat zijn mijn assets? Wat maakt mij uniek en een onmisbare schakel in een groter netwerk? Wat maakt mij aantrekkelijk en zelfs onmisbaar voor anderen? Hoe ruil ik dit slim uit tegen dat van anderen? … zodat we er samen meer van maken dan de som der delen?

Wat doe jij morgen anders?

Ivar Davids Managing Partner i.davids@kirkmancompany.com +31 6 55 74 68 60