Thema 9 Dementie

Dementie… even wat cijfertjes Ongeveer 250.000 Nederlanders Hiervan zijn 12.000 jong-dementerend (jonger dan 65 jaar) 1 op de 5 mensen krijgt dementie In 2030 wordt verwacht dat er meer dan 300.000 Nederlanders lijden dan aan dementie. Komt vaker voor bij vrouwen dan mannen, vrouwen worden gemiddeld ouder dan mannen.

Wat is dementie? = niet één bepaalde ziekte = een verzamelnaam voor bepaalde verschijnselen die door een groot aantal ziektes kunnen ontstaan Letterlijk betekent dementie: Ontgeesting, geestelijke aftakeling

Wat is dementie? . Dementie is niet aangeboren! Dementie wordt vaak geassocieerd met ouderdom, maar is geen onvermijdelijk gevolg van ouderdom! Bij dementie treden er veranderingen op in de hersenen: hierdoor gaan cognitieve functies achteruit en verdwijnen uiteindelijk Ruim 50 ziektes kunnen dementie veroorzaken!

Veranderingen in de hersenen

Voorbeelden van cognitieve functies: Onthouden Waarnemen Denken en redeneren Taal Rekenen Lezen Schrijven Handelen Het nemen van initiatief Aandacht, concentratie Inzicht in de eigen situatie

Symptomen Geheugenstoornissen Desoriëntatie in plaats, tijd, persoon Minstens 1 van de volgende aandoeningen: Afasie (taalstoornis) Agnosie (verlies van vermogen om personen, voorwerpen etc te herkennen) Apraxie (onvermogen om complexe handelingen uit te voeren) Stoornis in de executieve functies of aandacht

Overige symptomen Persevereren (continu hetzelfde herhalen in praten/bewegen) Confabuleren (fantasieverhalen om ‘lege’ plekken op te vullen) Verzamelzucht Achterdocht Decorumverlies Stemmingsstoornissen Hallucinaties Denkstoornissen Gedragsstoornissen Persoonlijkheidsveranderingen

Vaststellen dementie Uitgebreid onderzoek: Hersenscans: (CT-scan; hersenscan d.m.v. röntgenstraling) (PET-scan; hersenscan d.m.v. radioactieve deeltjes) (MRI-scan; hersenscan d.m.v. magnetische golven) Vragenlijsten Testen Bloedonderzoek

Vormen van dementie De ziekte van Alzheimer (70%) Vasculaire dementie (15-20%) Zeldzame gevallen van dementie (15%) Frontotemporale dementie Dementie bij Parkinson Lewy Body Dementie Mengvormen (combinatie van 2 of meer aandoeningen): 15% Rest < 5 % (Ziekte van Creutzfeldt-Jakob en Huntington)

Overige vormen van dementie In veel gevallen (15-20%) is sprake van een combinatie aan oorzaken van dementie (Alzheimer + CVA, of vasculaire dementie + Alzheimer). In andere gevallen is een ziekte de oorzaak van dementie: - Aids De ziekte van Korsakow De ziekte van Huntington Multiple Sclerose De ziekte van Parkinson De ziekte van Creutzfeld-Jakob (De gekke koeienziekte, BSE, is een variant van deze ziekte)

Verloop in 4 fases Fase 1: Voorfase Fase 2: Ambulante ondersteuning Fase 3: Hospitalisatie Fase 4: bedlegerig/terminale fase

1. Voorfase Dementie wordt nog niet herkend De fase duurt zo’n 1-2 jaar Symptomen zijn vaag: Vermoeidheid Minder initiatief Minder actief Meer fouten in dagelijks leven Moeite met dingen plannen en organiseren Sneller geïrriteerd

2. Ambulante ondersteuning Diagnose is gesteld Cliënt woont nog thuis Meer hulp in huis nodig Fase duurt 2-3 jaar Zelfredzaamheid neemt af Geheugenproblemen steeds duidelijker Angst en achterdocht Handelen verstoord (zelfverzorging) Lichamelijke gesteldheid achteruit Confabuleren, decorumverlies

3. Hospitalisatie Opname in instelling Gedragsveranderingen zijn niet meer te hanteren Lichamelijke verzorging kan thuis niet meer geboden worden Vervuilen van zichzelf en omgeving Gevaar voor eigen veiligheid en die van naasten Gaan steeds meer in het verleden leven

4. Bedlegerig/ terminale fase Minder mobiel Hierdoor langdurig in bed liggen Kans op doorligplekken Moeizaam eten en drinken in combinatie met een verminderd hongergevoel: voedingstoestand verslechterd Grote kans op infecties en ontstekingen Kan een langdurige fase zijn: 6 jaar of langer Iemand sterft niet aan dementie, maar aan de complicaties van de dementie

Behandeling Helaas is er geen genezing mogelijk Wel kwaliteit van leven verbeteren door: Het zo optimaal mogelijk houden van de algemene gezondheid Verlichten van bepaalde symptomen (medicatie) Behandelen van bijkomende ziekten Verminderen van gestoord gedrag

Filmpje Dementie