Informatiemanagement Executive MBA 2008-2C 11 maart 2009

Voorstel voor een agenda Wat is informatiemanagement? Wat is informatie? Vooraf gestelde vragen Geschiedenis van ICT en IM Relatie ICT en business: alignment Managementinformatie en besturingsfilosofie Beveiliging Keerzijde van ICT Trends Information economics Onderwerpen voor de volgende keer

Wat is informatiemanagement?

Een definitie Informatiemanagement is een vakgebied binnen het management. Het houdt zich bezig met de wijze waarop organisaties nu en in de toekomst op een effectieve en efficiënte wijze in hun informatiebehoefte kunnen voorzien.

Afbakening informatiemanagement Business Informatie Technologie Strategie Inrichten Uitvoeren Leveranciers Gebruikers Management Informatie- management

Business vragen Wie zijn onze klanten en wat willen wij voor hun betekenen? Hoe kunnen we ons onderscheiden in de markt? Welke onderdelen kunnen we uitbesteden? Welke autonomie geven we onze business units? Hoe kunnen we de efficiency van onze processen verbeteren? Sluit onze cultuur aan bij de propositie in de markt?

Informatie vragen Kan ik de time to market vergroten m.b.v. ICT? Hoe kan ik met ICT mijn onderneming onderscheiden? Wat levert ICT mijn onderneming eigenlijk op? Loop ik met ICT geen risico's in de continuiteit? Sluit ICT voldoende aan op de wensen van gebruikers? Worden mijn processen voldoende door ICT ondersteund?

Technologie vragen Kiezen we voor 'state of the art' of 'proven technology'? Met welke technologieen kunnen we ons onderscheiden? Hoe onderhouden we onze kennis van technologie markt? Op basis van welke strandaarden ontwikkelen we onze infrastructuur? Kiezen we voor integrale pakketten of voor 'best of breed'? Hoe gaan we om met onze 'legacy' systemen?

Kennisatlas: management van ICT Van organisaties Van ICT naar organisaties kijkend naar ICT kijkend Vakinhoudelijk ICT-managementcyclus Ondernemen met ICT 1. Bepalen strategie - Electronic Commerce ICT-trends en - informatiestrategie - interorganisatiesystemen ontwikkelingen - strategic alignment - prioriteitsstelling Informatie- en 2. Ontwikkelen van plan Managen met ICT procesanalyse - informatieplan - besturen met ICT - investeringsselectie - performance-management 3. Realiseren ICT-comp. Architectuur en - managementinfosystemen infrastructuur - ICT-assessment - datawarehouse/mining - pakketselectie - besturingsfilosofie - ontwikkelmethoden kennismanagement Kwaliteitskenmerken businessiIntelligence - ICT-projectmanagement van ICT - auditing 4. Migreren Uitvoeren met ICT De ICT-functie - management of change - BPR - (de)centralisatie - migratiestrategieën - procesinnovatie - (out)sourcing - gegevensconversie - documentaire infosystemen - vitaliseren . -ERP 5. In stand houden - gebruik en beheer - beveiliging Bushoff/Dekker

Wat is informatie?

BSN Informatiemanagement René Magritte, 1929 7 april 2017

Aspecten van informatie? Eigenschappen van informatie Teken (herkenbaar) Gegeven (semantiek en syntaxis) Informatie (interpretatie) Kennis (wijsheid, niet meer waardevrij) Afbeelding van de werkelijkheid Waarde van informatie in het economisch verkeer Informatie is macht Informatiehonger, onzekerheid en ambiguïteit Betrouwbaarheid, wat is betrouwbaarheid? Niet-rationele factoren

Vier informatieparadoxen voor een toezichthouder of commissaris BSN Informatiemanagement Vier informatieparadoxen voor een toezichthouder of commissaris Besturend orgaan Bestuurd systeem teken data infor- matie kennis 7 april 2017

Paradox 1: Informatie-honger en toch teveel Besturend orgaan Paradox 1: Informatie-honger en toch teveel Bestuurd systeem Besturingsmodel (De Leeuw) Wet van Bestuurlijke drukte (De Leeuw) Te weinig informatieverwerkende capaciteit in het besturend orgaan (Galbraith) Te veel informatie, te weinig hersens (Lewis) RvT en RvC zijn altijd verantwoordelijk voor de eigen informatievoorziening (NL wetgeving)

Paradox 2: Informatie heeft als doel waarheidsvinding, maar is zelf het tegendeel Informatie is een afbeelding van de werkelijkheid, maar is geen werkelijkheid Onbetrouwbaar en dus mogelijk: Onjuist Onvolledig Niet actueel Onbetrouwbaar door: Fouten in bronnen of verwerking Interpretatie bij verzender en/of ontvanger Manipulatie of fraude (Persoonlijke) belangen waardoor kleuring ontstaat

Paradox 3: We willen volledigheid, maar zien slechts het topje van de ijsberg We willen de echte info, maar krijgen we die ook? Re-ifing (collectieve herconstructie van de werkelijkheid) in spreadsheets, management rapportages etc. We zijn ons bewust van 2K bits van de 400.000K die we per seconde verwerken (Artnz, What the bleep do we know) De rationele kant is overbelicht Business Intelligence versnelt de productie, maar het is de vraag of de scope wordt verbreed en of de absorptie toeneemt

Paradox 4: Op zoek naar diepgang, met als resultaat oppervlakkigheid Een teken onderscheidt zich van de rest van de werkelijkheid. Het is herkenbaar, zonder dat er regels over bestaan. Data of ook wel gegevens zijn gestructureerde verzamelingen, met afspraken over semantiek en syntaxis. Management informatie komt vaak voort uit het verticale datamodel (zie besturingsmodel). Voorbeeld 17 0C Informatie is veredelde data, waar interpretatie aan is toegevoegd, waardoor beslissingen mogelijk zijn. Voorbeeld Het is nu 17 0C, terwijl we weten dat onze klanten 22 0C de ideale temperatuur vinden, dus… Kennis is de sublimatie van bovenstaande plus de combinatie met de totale levenservaring (wijsheid). Het hebben van kennis is niet meer waardevrij. “Het verplicht tot handelen”. Het gaat niet meer om het dashboard, maar om het zicht door de voorruit.

Aanbevelingen Zoek als RvC of RvT naar balans tussen rationele en emotionele informatie Zorg ook voor onafhankelijke bronnen (accountant, OR, medewerkers-meetings etc.) Stel het minimum aan verantwoordingsrapportage vast, en evalueer deze regelmatig, en wees hier resoluut in Wees attent op signalen buiten de standaard rapportages (spanningen of juist euforie, zonnekoning-gedrag etc.) en vorm geen vooroordelen, maar stel een vraag Evalueer de informatie-uitwisseling

Vooraf gestelde vragen (1) Visie ontwikkeling mbt informatiemanagement Wat kan informatiemanagement voor Tauw betekenen? Welke kennis/vaardigheden moeten bij lijnmanagers aanwezig zijn over IM? Definitie van IM Stel je wilt je een beeld vormen van IM binnen een bedrijf, waar en hoe te starten? Tot welke breedte en diepte dient een manager over technische en inhoudelijke inzichten te beschikken om informatie goed te kunnen managen?

Vooraf gestelde vragen (2) Wat zijn succesfactoren voor de implementatie van een management informatiesysteem? Vaak wordt zonder gebruikers adequaat te informeren een nieuw systeem geïntroduceerd, hoe komt dit en hoe te voorkomen? De mogelijkheden van ICT gaan vaak de competenties van gebruikers ver te boven, krijg je dan ‘survival of the fitters’? Welke hoofdstukken van het ontvangen studieboek?

Vooraf gestelde vragen (3) Hoe ziet IM eruit zonder ICT en omgekeerd? Hoe ziet ICT management er uit zonder management van de informatievoorziening? Hoe organiseer je een effectieve participatie zonder dat dit budget in systeem kwaliteit wordt opgegeten? Als er sprake is van eilandautomatisering; hoe leg je bruggen tussen de eilanden? Informatiemanagement is vaak intern gericht, hoe krijg je dat weer extern?

Geschiedenis van IM en ICT

De geschiedenis van ICT (1)

De geschiedenis van ICT (2)

De geschiedenis van ICT (3)

De geschiedenis van ICT en IM(4) handhelds mainframe techniek PC W W W Mobile computing microprocessor minicomputer RFID CITRIX Open source Standaard pakketen assembler COBOL 4GL Drie-lagen SOA ontwikkeling Relationele databases Client server Web-enabled watervalmethoden RAD OO techneut In het land der blinden Ivoren toren Cost centre Outsourcing Smart sourcing ICT-organisatie 1960 1970 1980 1990 2000 2010

Alignment: een écht IM-thema

Alignment: Signalen dat er wat aan de hand is... Interne domein Externe domein Business ICT ICT kost veel en levert weinig op! We worden steeds afhankelijker van ICT ICT moet je overlaten aan professionals! Het moet het doen als 'water uit de kraan'! De business strategie is onduidelijk Gebrek aan ICT awareness bij de top Wordt alleen maar gestuurd op kosten Veel te veel autonomie bij de business! Die techneuten begrijpen ons onvoldoende Het duurt allemaal wel erg lang Wat kost dat wel niet, al die dure speeltjes? Als ik thuis een PC installeer, dan... Ze geven onvoldoende aan wat ze willen Ze doen toch wat ze zelf willen We worden nauwelijks betrokken bij projecten Ze hebben nooit tijd voor nieuwe projecten

Functionele integratie Strategische ansluiting Strategische aansluiting Bedrijfsstrategie Bedrijfsstrategie ICT ICT - -- strategie strategie E E E X X X T T T technologie - bereik technologie technologie - - bedrijfscope bedrijfscope E bereik bereik E E R R R kern - competenties kern kern - - systeem - competenties systeem - ‘governance’ ‘governance’ ICT - aansturing ICT- competenties competenties competenties aansturing N N N Strategische ansluiting Strategische ansluiting I I I organisatie organisatie organisatie - structuur - - N N N architecturen architecturen structuur structuur T T T werk - processen werk werk - - kennis en vaardigheden kennis en tools en tools en tools en methoden kennis en vaardigheden kennis en E E E processen processen vaardigheden vaardigheden methoden methoden vaardigheden vaardigheden R R R N N N Inrichting Inrichting v.d. organisatie v.d. v.d. organisatie organisatie Inrichting Inrichting v.d. informatievoorziening v.d. v.d. informatievoorziening informatievoorziening Functionele integratie Functionele integratie HENDERSON, VENKATRAMAN, IBM SYSTEMS, JOURNAL 1993 HENDERSON, VENKATRAMAN, IBM SYSTEMS, JOURNAL 1993

Business en ICT alignment Business strategie bepaalt richting ICT Top mgt definieert strategie ICT mgt vertaalt naar ICT Monitoring op kosten Kennis en informatie intensief Strategic execution Business ICT Business strategy Business strategy IT strategy IT strategy Extern domein Organizational infrastructure Organizational infrastructure IT infrastructure IT infrastructure Intern domein

Technology transformation Business en ICT alignment Business strategie bepaalt richting ICT Top mgt zijn technologie visionairs ICT mgt vertaalt naar ICT ontwerp Monitoring op 'state of the art' technologie ICT is 'business' (zo'n beetje...) Technology transformation Business strategy IT infrastructure Organizational Interne domein Externe domein ICT

Competative potential Business en ICT alignment Technologystrategie bepaalt richting ICT Top mgt zijn business visionairs IT mgt technology watchers Monitoring op product leadership ICT is onderscheidend in de markt Competative potential Business strategy IT infrastructure Organizational Interne domein Externe domein ICT

Business en ICT alignment Technologie strategie bepaalt richting ICT Top managers bepalen prioriteiten ICT Managers geven richting operatie Monitoring op marktconformiteit ICT is ondersteunend en standaard Service level Business strategy IT infrastructure Organizational Interne domein Externe domein ICT Stäter

Business en ICT alignment Afstappen van de gedachte 'one size fits all': Strategy execution Technology transformation Competitive potential Service Level Alignment begint bij bewaken 'strategic fit': Huidige status alignment Kenmerken van de business Ontwikkelingen ICT-markt Kennis en competenties mensen Vanuit 'strategic fit' richting geven aan: Human resources Samenwerking Besturing ...

BSN Informatiemanagement Business en ICT alignment “the best possible use of ICT resources to meet enterprise business objectives” Enablers Inhibitors Achtergrondinformatie: zie artikel Individueel Enquête invullen In groepen: opvallende verschillen & waar kun je vanuit jou rol verbetering bereiken? Bron : Luftmann, Papp, Brier 7 april 2017

BSN Informatiemanagement Business en ICT alignment Communication Human Resources Metrics Achtergrondinformatie: zie artikel Individueel Enquête invullen In groepen: opvallende verschillen & waar kun je vanuit jou rol verbetering bereiken? Technology Governance Partnerships Bron : Luftmann, Papp, Brier 7 april 2017

Besturingsfilosofie en managementinformatie

Basale besturingsvormen (1) Norm Feedback Besturend orgaan Waargenomen output Stuurmaatregel Bestuurd systeem Input Output 3D.1

Basale besturingsvormen (2) BO BS Norm Waargenomen input Output Input Stuurmaatregel Feedforward

Drie richtingen in vergelijking met kengetallen Vroeger Nu Toekomst Eigen organisatie Eigen organisatie Eigen organisatie Verbetering of verslechtering Normen en prognoses Intern Beter of slechter Vergelijkbare organisaties

Managementinformatiesystemen Strategie Beleid Richten Tactiek Beheersing Inrichten Operatie Dagelijkse activiteiten Verrichten Transacties Ad-hoc vragen Robert van Head

IM-methoden om managementinformatie vast te stellen Intern Extern Ad hoc Top down Bottom up Specialist Klant Geen Vanuit strategie Vanuit processen en data Standaard- pakketten Vanuit TW Flexibel BSC/KPI’s/ BPM Informatie- analyse Branche/ discipline Verbeter- meters SQL/ retrieving tools

Informatieanalyse Bepalen ongestructureerde verzameling, bijvoorbeeld: formulierenanalyse interviews precedentie-analyse CRUD-matrices Bepalen uitbreidende informatie: besturing tracking/tracing business intelligence managementinformatie (bijvoorbeeld BSC of MA) Bepalen semantische aspecten: de regels of procedures, hoe geïnterpreteerd moet worden, bijvoorbeeld: bepaalde waarden, bepaalde constraints, consistentie, etc. Normaliseren

Informatieanalyse: normaliseren Eerste normaalvorm: splits alle herhalende groepen in aparte bestanden Tweede normaalvorm: splits alle velden af die niet functioneel afhankelijk zijn van de volledige sleutel Derde normaalvorm: splits alle niet-sleutelvelden af die niet functioneel afhankelijk van elkaar zijn N.B.: Voorbeeld functioneel afhankelijk: lengte is functioneel afhankelijk van persoon, omdat bij een persoon maar één lengte hoort. Omgekeerd is er geen functionele afhankelijkheid omdat bij één lengte meerdere personen kunnen horen.

Besturingsinformatie Strategie Structuur 2. Bedrijfs- processen 1. KSF’s 3. Relevante informatie elementen 4. Control variabelen 5. Management- rapportage Van Snellenberg en Nijhuis

Managementinformatie en besturing Wat zijn de elementen: Visie op mensen in organisaties Visie op beïnvloeding Visie op toestandsinformatie Doel van besturing: Effectief en efficiënt handelen bewerkstelligen Richting geven aan dat handelen Besturingslast minimaliseren

Visie op mensen in organisaties BSN Informatiemanagement Visie op mensen in organisaties Interactiewijze van aansturing: rationeel/emotioneel overall sturend/zelforganiserend draagvlak/top-down vertrouwen/controle richtinggevend/randvoorwaardelijk Afbakening en indeling van aansturing: taak/functie/mensgericht resultaatgericht/procesgericht aspectbenadering/integraal 7 april 2017

Visie op beïnvloeding (1) Macht Politiek Persoonlijk Informerend Layering Centrale regie Formeel Overload aan info Intern (gesloten systeem) Eenheid van bevel Balance of power Groepsaansturing Competitiegericht Gericht op innovatie Motivatie Rationeel Instrumenteel Directief One size fits all Zelfsturing Wandelgangen Focus t.a.v. info Extern (interactie) Diversiteit Concentratie van macht Groepsaansturing/individueel Synergie en binding Gericht op beheersing

Visie op beïnvloeding (2) Verantwoording, transparantie, toezicht corporate governance betrouwbaarheid onafhankelijkheid Reporting en sturingsstructuur mandatering frequentie standaardisatie

Kenmerken van toestandsinformatie Werkelijkheid, cijfers, visualisatie, teksten Frequentie Informatiedichtheid en -rijkheid Consistentie: eenheid van type, vorm, inhoud en procedure Informeel of formeel Check and balances versus info aan de bron Informatie is macht (selectie + afrekenmechanisme) Mate van gebruik van kengetallen (naar verleden, naar norm/plan, naar derden (peer group) Aggregatie door consolidatie, door een-op-een of door doel/middelen, constructie, rekenkundige optelsom (omzetten), logische downdrilling, exclusive and exhausted Onafhankelijke waarnemers of eigenaar als informant

Kenmerken van de organisatie die van invloed zijn op managementinformatie Aard van primair proces Aard van de branche/omgeving Favoriete fall-back-scenario’s, historie Personeel (competenties/opbouw/drive) Structuur Cultuur en managementstijl Machtscentra (bij klantcontacten, op hoofdkantoor, bij staven, in regio’s, bij professionals etc.)

Typerende voorbeelden Defensie in commandosituaties Shell Specialistenmaatschap in ziekenhuizen Politieke partijen Vakbonden Sociocratie Abalene Group Katholieke kerk DGA

Wat kun je ermee? Visie (expliciet of richtinggevend) heeft gevolgen: Communiceerbare schets van besturingswijze (=besturingsmodel) maken Managementstijl en cultuur typeren en leren hanteren Managementinformatie expliciteren Wijze van aansturing Balanced scorecards Besluitvormingsafspraken Toetsen voorgestelde besturingsmodellen

Toetsing managementinformatie Balans in informatierijkheid (wat je meldt, daar gaat aandacht naar toe) en informatiedichtheid (diepte van informatie, down-drillen) Balans in invalshoeken Balans in ratio/intuïtie Balans in centraal/decentraal Balans in niveaus Balans in percentage dashboard/voorruit Aansluiting bij cultuur/managementstijl Relatieve besturingslast Mate van bevordering van efficiënt en effectief gedrag

Beveiliging

Aspecten van beveiliging Governance rules Extern (codes en wetgeving) Intern (AO/IC, beveiligingsprotocol) Organisatie inrichting EDP-auditing AO/IC-controle Mogelijke beveiligingsmaatregelen

ICT Governance rules - Plaatsbepaling BSN Informatiemanagement ICT Governance rules - Plaatsbepaling Met ICT-governance worden een aantal basisafspraken gemaakt over de besturing van de het ICT-werkveld in brede zin, met als doel duidelijkheid en eenduidigheid te creëren voor iedereen die te maken heeft met ICT ICT-governance rules worden met name toegepast als men decentraal initiatieven wil stimuleren met behoud van effectiviteits- en efficiencyvoordelen voor de onderneming als geheel 7 april 2017

ICT Governance rules - Onderwerpen BSN Informatiemanagement ICT Governance rules - Onderwerpen Principes: visie op toegevoegde waarde van ICT voor de business Infrastructurele voorzieningen Architectuurprincipes Prioritering, budgettering en financiering Informatiebeveiliging Taken en verantwoordelijkheden ten aanzien van ICT 7 april 2017

Soorten computermisbruik (1) Het onbevoegd en opzettelijk lezen, kopiëren of stelen van in een computersysteem opgeslagen informatie (exclusiviteit) Het onbevoegd en opzettelijk toevoegen, veranderen of verwijderen van in een computersysteem opgeslagen informatie (integriteit) Het onbevoegd verzenden van informatie uit een computersysteem naar bevoegde of onbevoegde adressen (exclusiviteit) Het onbevoegd binnentreden van computersystemen (exclusiviteit) Het bevoegde gebruik van informatie of systemen onmogelijk maken (beschikbaarheid) 15B.1

Soorten computermisbruik (2) Verzamelen van informatie uit een computersysteem die de privacy van mensen ernstig kan schaden (exclusiviteit) Het vermenigvuldigen of publiceren van informatie in een computersysteem die van kennelijk private aard is en/of op onrechtmatige wijze is vergaard (exclusiviteit) Het opzettelijk verspreiden van verkeerde informatie of het achterhouden van juiste informatie uit een computersysteem (integriteit, exclusiviteit) 15B.2

Soorten maatregelen Authenticatie (bronvalidatie) Toegangscontrole (beperken en controleren) Vertrouwelijkheidsbescherming Integriteitscontrole Nonrepudiation (onloochenbaarheid) check Beschikbaarheid zekerstelling (voorkomen overbelasting)

Hoofdcategorieën informatiebeveiliging Beveiligingsbeleid Organisatie van beveiliging Classificatie van beheer van bedrijfsmiddelen Personeel Fysieke beveiliging en omgeving Computer en netwerkbeheer Toegangsbeveiliging Ontwikkeling en onderhoud van systemen Continuïteitsplanning Toezicht en auditing Uit de Code voor informatiebeveiliging (CoP, 2000)

Functiescheidingen waar en waarom? aanbod supply demand vraag Algemeen Directeur richten richten Sector Directeur -informatiemanager strategie strategie Hoofd afdeling ICT EDP EDP - - architect architect security hoofd hoofd SO SO officer resourcemanager resourcemanager informatiearchitect knowledge knowledge technisch technisch functioneel functioneel engineer engineer informatiearchitect informatiearchitect inrichten inrichten projectmanager projectmanager ontwerper ontwerper SIM-functie netwerk netwerk taktiek taktiek business business technisch informatiearchitect informatiearchitect analist analist technisch technisch ontwerper projectleider projectleider applicatie applicatie systeem systeem - - programmeur programmeur ontwerper ontwerper applicatie applicatie programmeur programmeur Teamleider Teamleider /OG /OG gegevensbeheerder gegevensbeheerder gegevensbank gegevensbank - - beheerder beheerder - - systeembeheerder systeembeheerder technisch gebruikerstester gebruikerstester - - netwerkbeheerder netwerkbeheerder applicatie verrichten verrichten - - serverbeheerder serverbeheerder operaties operaties gebruikersbeheerder gebruikersbeheerder functioneel- applicatie beheerder Eindgebruiker Eindgebruiker - - datastoragebeheer datastoragebeheer helpdeskmedewerker beheerder gebruiker ICT

Functiescheiding, wie is verantwoordelijk? Informatiestrategie planning en verantwoording: formuleren informatiebeleid definiëren informatiearchitectuur Systeemverwerving, -ontwikkeling en -invoering: opstellen Programma’s van Eisen maken of selecteren van software testen implementeren Onderhouden en beheren van gegevens en systemen: beheren, autoriseren van gegevens functioneel beheer technisch beheer applicatiebeheer Exploitatie: verwerven en beheren van opslag-, verwerkings- en communicatiefaciliteiten uitvoeren productieactiviteiten Gebruiken van systeem

De keerzijde van ICT

Enkele denkers en hun visie op ICT Francis Bacon: technologische utopie Lewis Mumford: The Myth of the Machine Jacques Derrida: fragmentatie, depersonificatie Gilles Deleuze: van boom naar gras David Lewis: teveel informatie, te weinig hersens Hardy: continue oplading van vertrouwen ontbreekt D. Pringle: verlies van vaardigheden in applicaties Cees Hamelink: digitaal fatsoen, mensenrechten in cyberspace Geert Mak: tweedeling verscherpt (XOIP)

Tien verstoringen door ICT Ontbreken van non-verbale communicatie (met e-mail vertrouwen uitstralen) Homogenisering (To, Subject, From, etc.) Stripping (videoconferencing focus, MIS) Reframing (een nieuwe context ontstaat) Monosensing (overload van één deel van de hersens) Deflowing (series of snapshots) Defamiliarizing (search-engine ziet verschil tussen studieboek en folder voor cursus niet) Uglying (design van digitale communicatie onvoldoende) Reifing (je beperken tot de digitale activiteiten) Destabilizing (information overload)

Trends

Trends in business

Technologieen die het mogelijk maken Trend

Ontwikkeling van nieuwe technologieen

Top 10 technologie trends 001010001110010100010110111010 101100100011011101011101100101100111 Green IT Unified Communications Business Process Management Metadata Virtualization 2.0 Web Platform Mashups Computing Fabrics Real World Web Social Software * Gartner, 2007

Toelichting trends Green IT: energie gebruik, vervuiling, cradle to cradle Unified Communications: IP, digitaal en geintegreerd Business Process Management: BPM, SOA, BSR (Bus Serv Rep) Metadata: management van diverse datamodellen Virtualization 2.0: flexibel organiseren van capaciteit Web Platform: netwerk voor uitwisseling web services Mashups: integreren van web services en informatie Computing Fabrics: integratie digitaal en fysiek (smart clothing) Real World Web: location and situation based services Social Software: digitaal netwerken en samenwerken

Vragen voor de groep Kies een bedrijf 'met ICT ambitie' als casus? Brainstorm over trends in de ICT die jullie zien? Selecteer een paar trends die mogelijkheden bieden om de business te verbeteren

Information economics

BSN Informatiemanagement Rendement van ICT Lastig vast te stellen door: Projecten worden soms begroot, maar nooit geëvalueerd Baten vaak ‘natte vingerwerk’, indirect en kwalitatief Wordt in het beste geval overgelaten aan de ICT-manager Veel kosten zijn verborgen bij de gebruiker Zichtbare kosten zijn weer verstopt in de administratie Niemand heeft belang bij transparantie kosten ...en veel, heel veel beeldvorming 7 april 2017

BSN Informatiemanagement Uitgaan van de levensduur planning acquisition operation & maintenance disposal Asset cost € upgrade Asset life cycle, years 7 april 2017

BSN Informatiemanagement Bewaken van de investering 7 april 2017

BSN Informatiemanagement Management van stakeholders 7 april 2017

BSN Informatiemanagement Sturen op integrale kosten Eenmalige kosten Voorbereidings-, ontwik- kelings-, test- en implemen- tatiekosten, zowel aan gebruikerszijde als aan ICT-zijde Nieuwe hardware Standaardsoftware Training/opleiding Projectmanagement Projectparticipatie Overige Doorgaande kosten Applicatiesoftware onderhoud Incrementele opslagcapaciteit Incrementele communicatiekosten Licenties Periodieke vervangingen Incrementele exploitatie en beheer Kosten door systeemonvolkomenheden Doorgaande opbrengsten Efficiencyvoordelen: - vermindering personeelsinzet - betere sturing Effectiviteitsvoordelen: - hogere omzet - additionele propositieverbetering: - klanttevredenheid - life time customer value - customer retention - time-to-market 7 april 2017

BSN Informatiemanagement Waardeopbouw van ICT Business Value Measures The Business Value Hierarchy • Revenue growth Business Unit Financial • Return on assets Business Value • Revenue per employee Dilution of Impact • Time to bring a new product to Business Unit Operational market Business Value • Sales from new product • Product or service quality Dilution of Impact • Implementation time: new Business Unit IT Applications application Business Value • Implementation cost: new IT$ Dilution of Impact application • Infrastructure availability Firmwide IT Infrastructure • Cost per transaction Business Value • Cost per workstation IT$ Time for Business Impact Weill, Broadbent, 1998 7 april 2017

Toelichting op waarde van ICT De basis ICT is effectief en efficiënt geregeld De bedrijfsprocessen volgens de laatste stand van de techniek Met ICT maken wij nieuwe business Hoe groter de toegevoegde waarde van ICT Bron : Venkatraman Hoe meer ICT de organisatie op zijn kop zet

BSN Informatiemanagement Bijdrage van ICT Giarte, 2008 7 april 2017