The survival of the fittest wat bedoelen we met de ‘fittest’ ? Verandering, wat nu ? Aandachtspunten vanuit changemanagement– 4 september 2014

Voorwaarden voor evolutie: variatie omgevingsdruk (isolatie) Twee mogelijke resultaten: zich aanpassen aan omgeving of onafhankelijk worden van de omgeving Niet mee-evolueren betekent uitsterven Techniek van evolutie kort uitleggen: de omgeving grijpt in op bestaande variatie Variatie: uitleg begrip (darwinvinken: op de Galapagoseilanden komen 13 soorten darwinvinken voor. Deze vinken lijken veel op elkaar, maar hebben grote verschillen in de vorm van hun bek, afhankelijk van het type voedsel dat ze eten.), maatschappelijke tendens Omgevingsdruk : beschikbaarheid van voedsel, nesten, partners, ijstijden, predatoren, camouflage (berkenspanner in Birmingham (zwart) versius in Dorset (grijswit)… Isolatie: verhaal van dodo in Mauritius (1 m groot en 18 kg): geen natuurlijke vijanden…maar toen de Hollanders kwamen… Resultaat: bv warmbloedigheid om onafhankelijk te worden van de omgeving; succesnummer de mens; let op: induceert catastrofen als draagkracht overschreden wordt of als door toedoen van succesnummer de druk zo sterk stijgt op andere organismen. Pleiten voor omgevingsafhankelijkheid: opdracht om mee de maatschappij te beïnvloeden !

variatie Gewijzigde context: van stabiliteit naar continue beweging Vroeger: verandering is een tijdelijk fenomeen tussen twee stabiele toestanden Stabiliteit door vermijden van variëteit Nadruk op voorspelbaarheid, beheersing, controle, structuur Nu: grenzen vervagen, alles is continu in wording Sturen op variatie en diversiteit Nadruk op openheid, netwerken, beweging, dynamiek Modern times als symbool voor de Newtoniaanse benadering

Omgevingsdruk Maatschappelijk inbedding van gezondheids- en welzijnsorganisaties Mondige patiënten/cliënten Participatie MVO

Isolatie Integratie ipv isolatie multidisciplinaire benadering wederzijdse afhankelijkheid kennis is beschikbaar vermaatschappelijking van de zorg community based werken sociale media Klinieken worden ‘halve winkelcentra’ Welzijnorganisaties werken inclusief, geïntegreerd Opkomen van community based werken: ‘Community based approach’ (CBA) is ontstaan vanuit ontwikkelingssamenwerking. De ervaring leert dat het betrekken van de lokale bevolking bij een project voor meer duurzaamheid zorgt

Overlevingsstrategie – 1: variatie in soorten van verandering vering verbetering vernieuwing verandering veerkracht variatie Voorbeeld: de evolutie van de typemachine: mechanisch naar elektrisch naar tekstverwerker naar PC met spraakherkenning Elke soort verandering heeft zijn veer: Springveer (in beweging brengen) door last weg te nemen bv: verankering en berekent op de druk Boxspring: ondersteuning op maat: zoveel tegendrukken als nodig; doe je niet alleen Donsveer: donsen, ‘in de watten leggen’; lucht vasthouden: warm en lichter tegelijk Pluimen: pluim op de hoed steken; vliegen doe je zelf; ruimte geven om vleugels uit te slaan

Overlevingsstrategie – 1: variatie in medewerkers willen het wenselijke, de dromers als je dood gaat is er geen evolutie meer; soorten overleven op basis van de genen variatie mogen/moeten het noodzakelijke de dwarsliggers kunnen het haalbare de realisten

Overlevingsstrategie – 1: variatie in strategiëen Scenariodenken – the mind of the fox als je dood gaat is er geen evolutie meer; soorten overleven op basis van de genen “Het is beter ongeveer juist te zijn, dan precies verkeerd”

Werken met scenario’s onder controle 3 doelen 4 een plan van aanpak onzeker zeker 2a sleutelvariabelen 1 de spelregels 2b scenario’s geen controle

Overlevingsstrategie – 2 inspelen op omgevingsdruk: sense of urgency externe dwang werkt beter dan interne drang Zorg voor ‘sense of urgency’ veranderingsdwang: noodzaak door externe ontwikkelingen en strategische keuzes. Je moet om te overleven veranderingsdrang: interne krachten zoals overtuigingen en ambities moeten de verandering in beweging zetten. Je wil zelf verandering. zie bv de huidige heisa over elektriciteitstekorten volgende winter…gevolg: allerlei nieuwe pistes, zelfs de bouw van een nieuwe kerncentrale ! Het is Europa !

Overlevingsstrategie – 3 integratie ipv isolatie: doenken Integraal veranderingsproces = gefaseerd en cyclisch richten bezinning, keuze, inhoud INTEGREREN integreren op zowel persoonlijk vlak als teamvlak: samenhouden: volledige pakketten geven, denken en doen = doenken verrichten realiseren inrichten vormgeving in systemen, betrokkenheid genereren

Overlevingsstrategie – 3 integratie ipv isolatie: integriteit mogen moeten kunnen willen integriteit leidt naar engagement, naar verantwoordelijkheid

richting en duidelijkheid van de gewenste situatie het vierkamermodel kamer 1 kamer 4 huidige situatie ik weet wat ik heb veiligheid - stabiliteit nieuwe situatie ik neem actie om te veranderen empathie – succes - acceptatie bewustwording en confrontatie bewegen kamer 2 kamer 3 ik moet/wil veranderen onrust – ontkenning - woede ik weet wat er moet veranderen richting – nieuw perspectief richting en duidelijkheid van de gewenste situatie

Evolution never looks to the future Richard Dawkins Toch een verschil tussen veranderstrategie en deze in de natuur (heeft geen strategie): omdat we toch niet voldoende variatie kunnen/willen/durven inbouwen Toch tendens om strategische oefeningen korter in de tijd te houden: geen 10 jaar maar eerder 3 jaar Benieuwd naar je reactie: paul.ongenaert@tabor.be