Metabole screening PPC in praktijk

Doelstelling DJI m.b.t. PPC Het vergroten van de kwaliteit en kwantiteit van de geestelijke gezondheidszorg aan gedetineerden. Het verbeteren van de aansluiting met de zorg in de geestelijke gezondheidszorg ( GGZ ). Zorgvoorzieningen binnen 5 locaties, zijn bestempeld als Penitentiair Psychiatrisch Centrum in: Amsterdam; Den Haag; Vught; Maastricht; Zwolle.

In de PPC’s wordt er ‘Forensische zorg aan gedetineerden’ verleend In de PPC’s wordt er ‘Forensische zorg aan gedetineerden’ verleend. Het betreft de categorie gedetineerden die in de ‘’oude’’ situatie op de volgende bijzondere afdelingen verbleven: IBA BIBA FOBA FSU PSC Gedetineerden met een zorgindicatie, op LABG, BGG en LAA Dit zijn de bijzondere afdelingen die worden samengevoegd op de vijf locaties. Verder is afgesproken dat de landelijke functie Crisisinterventie zoals deze momenteel in de FOBA wordt geboden daar zal blijven.

Aantal niveau’s in PPC Scheveningen. In PPC Scheveningen zijn er de volgende zorgniveau’s: Niveau 1 : 7 vleugels Niveau 2: 4 vleugels Niveau 3: 2 vleugels Totaal beschikbare cellen: 156

Praktische invulling PPC Scheveningen Het PPC heeft een vestigingsdirecteur, justitieel geneeskundige, justitieel verpleegkundigen en behandelend psychiaters Psychiaters van het NIFP komen in huis voor consulten op verzoek van psychologen en huisarts en op standaard dagen. Verder kan er gebruik gemaakt worden van de dienstdoende psychiater van het NIFP buiten de reguliere werkuren. Elk zorgniveau heeft een eigen psychiater, behandelcoördinator, (GZ-) psychologen, PMO, MDO, en afdelingsverpleegkundige. Elke inkomst wordt gezien door verpleegkundige, huisarts en psychiater.

Vragen? Zo ja, stel ze gerust. Zo nee, gaan we door met het metabool syndroom

Achtergrond Antipsychotica zijn effectieve geneesmiddelen die veel worden voorgeschreven aan een grote groep patiënten. Echter ze hebben veel bijwerkingen, die uiteindelijk kunnen leiden tot ernstige somatische complicaties. Bijwerkingen zoals: metabole cardiovasculaire neurologische hematologische gastro-intestinale urogenitale

Doel Inventariseren van somatische complicaties en adviseren over monitoring, preventie en behandeling ervan

Het metabool syndroom Het metabool syndroom is een combinatie van de volgende somatische afwijkingen: Hypertensie; Verhoogde glucose; Verhoogd cholesterol (↑triglyceriden en/of↓ HDL); Toegenomen intra-abdominaal vetweefsel (buikomvang en gewicht/BMI); (W. Cahn e.a. 2008)

Indien voldaan wordt aan ten minste 3 van de 5 criteria is er sprake van het metabool syndroom

Criteria Referentiewaarden Obesitas: Mannen: middelomvang >102 cm Vrouwen: middelomvang > 88 cm HDL: Mannen: < 1,0 mmol/l Vrouwen: < 1,3 mmol/l Triglyceriden: > 1,7 mmol/l Bloeddruk: > 130 mm Hg. systolisch en 85 mm Hg. diastolisch Bloed glucose: > 6,1 mmol/l Overgewicht wordt via de BMI (Body Mass Index) berekend: gewicht/ lengte maal lengte. Een BMI van: > 25 duidt op overgewicht, > 30 op obesitas > 40 op morbide obesitas (op basis van het formularium NIFP en PPC: Psychofarmacotherapie in het gevangeniswezen, 2010)

Het metabool syndroom Het metabool syndroom is de belangrijkste oorzaak van vroegtijdig ontstaan van aderverkalking. Het risico op het krijgen van deze klachten aan hart en bloedvaten is ongeveer 16 maal verhoogd ten opzichte van mensen die niet lijden aan het metabool syndroom. Door vroegtijdige symptomen op te sporen die passen bij het metabool syndroom en deze indien mogelijk preventief te behandelen, zijn de vooruitzichten voor mensen met deze aandoening veel gunstiger dan wanneer er pas ingegrepen wordt als er reeds klachten zijn.

Klassieke antipsychotica & Atypische antipsychotica Stofnaam Merknaam Bromperidol Impromen Chloorpromazine  Largactil Flufenazine    Anatensol Flupentixol   Fluanxol Haloperidol    Haldol Penfluridol    Semap Perfenazine    Trilafon Pimozide    Orap Sulpiride    Dogmatil Thioridazine    Melleril Zuclopentixol    Cisordinol Stofnaam  Merknaam    Aripiprazole Abilify  Clozapine Leponex  Olanzapine  Zyprexa (tabletten en kortwerkende injectie), Zyprexa Velotab (smelttablet)   Quetiapine  Seroquel   Risperidon   Risperdal (tabletten en drank), Risperdal Quicklet (smelttablet) en Risperdal Consta (langwerkende injectie) Paliperidon Invega (tabletten met verlengde afgifte)

Fysiek onderzoek Gewicht en buikomvang: eerste 6 weken wekelijks, waarna maandelijks bij gedetineerden Bloeddruk en pols om de drie maanden. ECG op indicatie

metabole screening bij antipsychotica gebruik Schema metabole screening bij antipsychotica gebruik Op basis van het formularium NIFP en PPC: Psychofarmacotherapie in het gevangeniswezen, 2010 Nul- meting Week 0 (± 5 dagen na start AP). Elke week (gedurende de 1e 6 weken) Na 6 weken Elke maand Elke 3 maanden jaarlijks Gewicht (BMI) X Buikomvang Bloeddruk en pols Nuchter glucose Nuchter lipidenprofiel* Nierfunctie*² * lipidenprofiel: cholesterol (HDL, LDL, totaal., ratio) en trigliceriden nuchter. *² Nierfunctie: Kreatinine en MDRD

Overige maatregelen Aandacht voor leefstijlveranderingen Verwijzing naar/ overleg over extra fitness/sportactiviteiten, Op indicatie naar diëtist

Taakverdeling De psychiater vraagt deze controles ‘’officieel’’ aan. De verpleegkundige zorgt voor aanvraag van het laboratorium en voor verwerking in Mhis. Risicoprofielen > metabole screening, zo kan je over een langere tijd resultaten terugzien! Tevens geeft de verpleegkundige vaak voorlichting aan de patiënt. De huisarts ziet alle de labuitslagen. Indien het gaat om metabole screening worden deze ook voorgelegd aan de psychiater. Apotheek geeft mede-voorlichting aan medewerkers m.b.t. bijwerkingen/werking medicatie.

Implementatie praktijk Inventaris maken vanuit overzicht microhis welke patiënten AP gebruiken met verhoogd risico + patiënten die verhoogd risico lopen vanuit co-morbiditeit (denk aan al DM) Invoeren 0-meting in vpk-agenda, zowel voor de voorgenomen gebruikers als voor de gebruikende. Standaard vermelden bij agenda-afspraak wanneer nieuwe metingen moeten worden ingepland voor de volgende keer Informeren patiënten en medewerkers afdeling waarom wordt gestart met screenen en hoe dit in praktijk eruit ziet Bij iedere nieuw binnengekomen patiënt die volgens richtlijnen MBS binnen het protocol valt, bij de vpk intake al gaan inplannen Bij ieder nieuw voorschrift psychiater m.b.t. AP met verhoogd risico op MBS; start inplannen screening

Knelpunten praktijk Werkbelasting voor ZBIW/PIW i.v.m. veelvuldig lopen voor korte consulten medische dienst Belasting voor de patiënt Bij patiënten die weigeren, wordt soms vergeten door te plannen Vaak wordt nulmeting overgeslagen omdat patiënt al binnenkomt met AP of omdat medicatie wordt gestart en het laboratorium 1x per week komt Spanningsveld psyche en somatiek; psychiater vs huisarts/PG

Discussie/casuïstiek Welk moment kiezen voor ingrijpen in praktijk?