“ Ach arme kinderen, Moet dat van school?” LuPe /LJ 2014 www.ludiek-pedagogiek.eu

Schole: ‘having nothing to do' - 'school'. (Joffre Dumazedier) Victor Turner wijst ons in From Ritual to Theatre op de Griekse betekenis van Schole en bespreekt rituelen in verschillende culturen. Hij wijst ons op het onderscheid tussen gedwongen/heilige - en vrijwillige/sociale rituelen. Het geloof in wetenschap is heilig geworden. Het westen heeft van de school een gedwongen heilig ritueel gemaakt. Rituelen duren echter kort, hooguit enkele dagen tot een week. Dus wel vol te houden ondanks afzondering, kou, hitte, duisternis, angst of nachtenlang door feesten. www.ludiek-pedagogiek.eu © LuPe/ LJ 2014

School is de westerse variant van een liminal ritueel (V.Turner) Liminal: gedwongen en heilig ritueel Liminoid: gekozen - of/en een sociaal ritueel De school staat er tussenin De echte wereld de geschreven wereld het hier en nu de toekomst focus kind zijn een adolescent zijn serieus genomen behandeld als een kind www.ludiek-pedagogiek.eu © LuPe/ LJ 2014

Schole: ‘having nothing to do' - 'school'. Joffre Dumazedier Leisure is een 'betwixt and between' concept. Noch werk noch spel, het is speels werk. (V.Turner in From Ritual to Theatre) In het oude Griekenland was er school voor de bovenlaag: de zeven kunsten en werk voor de lagere klassen. Sinds de negentiende eeuw leidt school op tot capabele, effectieve werkkrachten voor de maatschappij. Victor Turner did much research worldwide like Huizinga on rituals as serious play Greeks seven arts: Grammar, Logic thinking, Rhetoric’s (the art of a debate), Quadrivium, Maths Geometrics,  Music: harmony, Astronomy [Phylosophy [moral and nature], metaphysics www.ludiek-pedagogiek.eu © LuPe/ LJ 2014

School kan geen Ritueel zijn: teveel & te weinig Te veel: interrupties van het echte leven, van rationeel redeneren, geschreven kennis. Te weinig: mogelijkheden die spel en de kunsten bieden intensiteit qua ervaringen  'heilige‘ momenten Vragen: wat vorm je in wie vanuit religieuze- wetenschappelijke- artistieke en speelse motieven? Children are obliged to this school ritual for 14 years or more to be accepted by society, but school is not a ritual in the classical sense www.ludiek-pedagogiek.eu © LuPe/ LJ 2014

“Men leert voor het leven en niet voor de school” (H.van Alphen) Ons westers verplicht onderwijs ritueel duurt 14 jaar. Men is dagelijks tijdelijk afgezonderd van de wereld, maar moet daarin ook dagelijks gewoon functioneren. Men is kind/puber en tegelijkertijd: groot genoeg voor allerlei taken en verantwoordelijkheden thuis en klein genoeg om de schoolwet voorgeschreven te krijgen. Men moet hier en nu op school hard werken voor iets vaags als ‘je toekomst ’, terwijl je toch alleen maar vandaag kunt leven.

Cultuur is slechts cultuur in zoverre het haar spelkarakter Cultuur ontstaat in spel Cultuur is slechts cultuur in zoverre het haar spelkarakter niet verloochent. LuPe /LJ 2014 www.ludiek-pedagogiek.eu

De Homo Ludens in de 21e E Spel is ‘een vrijwillige handeling of bezigheid die ,binnen zekere vastgestelde grenzen van tijd en plaats, wordt verricht naar vrijwillig aanvaarde doch volstrekt bindende regel, met haar doel in zichzelf, begeleid door een gevoel van spanning en vreugde, en door een besef van “anders zijn” dan het “gewone leven”. Johan Huizinga (1872 – 1945) www.ludiek-pedagogiek.eu LuPe /LJ 2014

Kenmerken van spel Spel is per definitie vrij is serieus, niet alledaags, niet banaal is begrensd en afgesloten in tijd en plaats, is herhaalbaar heeft de neiging ‘schoon’ te zijn: spanning evenwicht, balancering heeft onbetwijfelbare bindende regels creëert een spelgemeenschap. www.ludiek-pedagogiek.eu LuPe /LJ 2014

In de voetsporen van Huizinga: Roger Caillois Hij onderscheidt vier verschillende spelcategorieën: Agon: spel met een competitie-element (sport) Alea: spel met een geluksfactor (staatsloterij) Mimicry: spel vanuit doen- alsof (rollenspellen) Ilinx: spel waarin duizeling centraal staat (achtbaan). Ludiek Pedagogisch spel valt onder mimicry en kent een specifieke geluksfactor (flow). LuPe /LJ 2014 www.ludiek-pedagogiek.eu

In de voetsporen van Huizinga: Roger Caillois Hij onderscheidt ludus en paidea: Ludus: onderwerping aan spelregels Paidea: ruimte voor creativiteit, improvisatie en spontaniteit. Ludiek Pedagogiek beoogt Paidea, er zijn spelregels en er is ruimte voor nieuwe spelregels (Ludus). LuPe /LJ 2014 www.ludiek-pedagogiek.eu

Ludiek Pedagogiek leer ze spelen! Jerom uit Suske en Wiske Inspecteur bereken de benodigde tijd en het effect. Professor Prlwytzkofski (Bommel serie) Tijdrovend en effect niet bewezen Onzin dus ! Officer 1st Class Dorknoper (Bommel serie) LuPe /LJ 2014 www.ludiek-pedagogiek.eu

De zone van naaste ontwikkeling Vygotsky (Rusland 1896 -1934) Csikszentmihalyi: flow theorie De zone van naaste ontwikkeling In spel is het kind een kop groter dan in de werkelijkheid en gaat het de toekomst tegemoet. Ontwikkelingsfasen 0-2 jaar: ( alles is spel) 2-6 jaar: ( parallel spel) 6-11 jaar: ( samenspel) 11 jaar en ouder (onderzoekend spel) Piaget (Zwitserland 1896 -1980) www.ludiek-pedagogiek.eu ©LuPe /LJ 2013 LuPe /LJ 2014

Speling bieden Speling Suske enWiske Speling biedt ruimte om met gegevens te spelen en al spelend hieraan betekenis te geven (op spelvloer, spelscherm, in discussies en onderzoek) biedt digitale media extra speling (game wereld - you tube – facebook etc) biedt kansen voor vals spel LuPe /LJ 2014 www.ludiek-pedagogiek.eu

Believe in the big Lie Improviseren In spelmomenten is het onderscheid helder tussen spel en werkelijkheid, de begeleider bewaakt de scheidslijnen tussen beide In de digitale wereld is spel erg verwarrend Zij laat spelers rollen spelen, die men in de werkelijkheid niet kan spelen Improviseren in de werkelijkheid: In sociale rollenspelen speelt men vaak strategisch, een begeleider ontbreekt. Een goed observator onderscheidt spel en werkelijkheid. LuPe /LJ 2014 www.ludiek-pedagogiek.eu

vraagt om speelruimte in opvattingen/overtuigingen. De 21e eeuw vraagt om speelruimte in opvattingen/overtuigingen. ziet zichzelf als game zonder overkoepelend doel, als play zonder tijdsoverstijgende bestemming. speelt in/met reclames, achtergrondmuziek, etalages – decors, verkoop training, strategisch spel (politiek), economisch gokken (banken). daagt uit tot een kritische houding en het doorzien van spelaspecten. Onderwijs bemoeials Asterix & Obelix LuPe /LJ 2014 www.ludiek-pedagogiek.eu

“cultuur begint niet als spel en niet uit spel, maar in spel.” (J.Huizinga) Cultuur educatie dus ook! “Het spel bindt en verlost. Het boeit. Het bant, dat wil zeggen betovert.” (zie Mediatheek: Kringen in water) (J.Huizinga) LuPe /LJ 2014 www.ludiek-pedagogiek.eu

Spel behoort tot ‘een bijzonder diepe laag van ons geestelijk wezen’ Spel behoort tot ‘een bijzonder diepe laag van ons geestelijk wezen’ (J.Huizinga) Intuïtie is het weten vooruit Spel biedt ruimte aan het intuïtieve denken (abrupte ideeën - spontane inzichten) en verrijkt daarmee het vertrouwde beredeneerde getemde denken. Het nadert het mythische denken. Spel biedt experimenteer mogelijkheden Open spel op de spelvloer binnen afgesproken settingen (direct herkenbaar als spel) Gesluierd spel in de werkelijkheid (publieke figuren die zich anders voordoen – niet altijd herkenbaar) Digitaal spel achter een scherm, men speelt totaal incognito (niet herkenbaar). Ludiek Pedagogiek beoogt openlijk, herkenbaar en improviserend spel (zowel analoog als digitaal) dat ruimte biedt aan het ongetemde denken. LuPe /LJ 2014 www.ludiek-pedagogiek.eu

Spel en werkelijkheid Spel biedt de speler een afgegrensde tijd en ruimte met daarin vrijheid, regels en spelplezier. Spelervaringen daarbinnen worden doelbewust gecreëerd. Ieder spel hanteert selectief perspectieven en spelregels, die specifiek voor dat spel nodig zijn. Zonder realiteitszin zijn spelers zich niet bewust dat ze slechts perspectieven op de werkelijkheid ervaren of zelf creëren. Het is niet de werkelijkheid. Het spel bant en boeit de speler, ondanks het feit dat het zich realiseert te spelen binnen The Big Lie. D. Heathcote LuPe /LJ 2014 www.ludiek-pedagogiek.eu

Tom Poes (Bommel serie) We zullen doorgaan ! Tom Poes (Bommel serie) Suske en Wiske Speel nou mee! www.ludiek-pedagogiek.eu LuPe /LJ 2014