HAALBAARHEIDSONDERZOEK De financiële haalbaarheid van een warmtepompinstallatie in nieuwbouwwoningen met de nieuwste EPC eis van 0.8 Student : P. Kaandorp Begeleider namens HU : O. Dijkstra Begeleider namens M&O Techniek : V. Oostendorp Opleiding : HIT Datum : 27 juni 2006 Afstudeerbedrijf : M&O Techniek Eenhoornweg 7 1531 ME Wormer

Reden voor dit onderzoek - Het aanscherpen van de EPC eis per 1 januari 2006 van 1.0 naar 0.8 - De oude EPC van 1.0 werd behaald met een HR CV + HR ventilatie - Bij de oude EPC was de warmtepomp daardoor niet terug te verdienen - De EPC is per 1 januari 2006 verlaagd naar 0.8 waardoor opnieuw de vraag gesteld kan worden: Is het toepassen van een warmtepomp financieel haalbaar bij de nieuwe EPC van 0.8? EPC = Energie Prestatie Coëfficient.

Doel van het onderzoek - De vraag over de financiele haalbaarheid en terugverdientijd goed kunnen beantwoorden. Voor een goed antwoord moet duidelijke aangegeven worden hoe dit antwoord tot stand is gekomen.

Volgorde in mijn onderzoek - Vaststellen uitgangspunten voor berekeningen - Maken EPN berekeningen - Bepalen warmtelast / koellast - Vaststellen welke installaties vergeleken worden - Berekenen meer- en minderprijzen - Berekenen energiebesparing Weergeven rekenresultaten EPN = Energie Prestatie Norm

Vastellen van uitgangspunten Bouwkundige uitgangspunten - isolatiewaarden - luchtdichtheid van de woning - binnen- en buitentemperaturen Installatietechnische uitgangspunten - welke installatie wordt toegepast (verwarmen en/of koelen) - ventilatiesysteem en hoeveelheid Financiele uitgangspunten - kosten installatie (uurtarief, materiaal, opslagen e.d.) - energietarieven - onderhoudskosten van de installaties Prijsstijgingen - prijsstijgingen energietarieven en onderhoudskosten

EPC berekeningen Het maken van 3 EPC berekeningen 1ste berekening met de oude norm van 1.0 2de berekening met de nieuwe norm van 0.8, zonder wartepomp doel: vaststellen welke maatregelen noodzakelijk zijn om de EPC op 0.8 te berekenen zonder warmtepomp 3de berekening met de nieuwe norm van 0.8, met warmtepomp  doel: vaststellen welke van de maatregelen uit de tweede berekening kunnen vervallen door het toepassen van een warmtepomp

Berekenen warmte- en koellast - Berekenen met een programma zoals VABI - Ramen met een raamgetal uit een normblad, of op basis van praktijkervaring.

Calculeren netto meerinvestering Vaststellen welke kosten meegerekend worden in de netto meerinvestering die terug verdiend moet worden. Mee te rekenen kosten voor het bepalen van de netto meerinvestering Onderdeel Verwarmen Verwarmen & koelen Warmtepomp met bron Ja Minderprijs vervallen koelmachine Nee Subsidie Minderprijs vervallen investering door EPC voordeel (*) (*) Voordeel door het vervallen van een maatregel door het toepassen van een warmtepomp

Vastellen welke installaties vergeleken worden Bij alleen verwarmen: Bij verwarmen en koelen: Conventionele installatie: HR CV toestel Vloerverwarming Conventionele installatie: HR CV toestel Koudwatermachine Vloerverwarming Warmtepompinstallatie: HR CV toestel Vloerverwarming + warmtepomp met bron + extra leidingwerk + extra regeltechniek Warmtepompinstallatie: HR CV toestel Vloerverwarming + warmtepomp met bron -/- vervallen koudwatermachine = leidingwerk ongewijzigd = regeltechniek ongewijzigd

Berekening energiebesparing vs vs vs vs

Berekening terugverdientijd De terugverdientijd kan op vele manieren berekend worden. In mijn scriptie zijn 2 berekeningmethoden gebruikt: Een een voudige methode volgens ISSO (ETVT) Terugverdientijd = Een uitgebreide methode waarbij tevens rekening gehouden is met: - Prijsstijging van energietarieven Onderhoudskosten Prijsverhoging van de onderhoudskosten per jaar - Energiebesparing van de vervallen maatregelen uit de EPN (in mijn geval zonnepanelen) Berekend met excel Netto meerinvestering . Energiebesparing per jaar

Berekening terugverdientijd Verwarmen en koelen Alleen verwarmen

Opgave van de terugverdietijdberekening De berekening ondersteunen met alle voorgaande gegevens: Uitgangspunten en aannamen Berekeningen Calculaties en samenstelling van de netto meerinvestering Installatiekeuzes Energiebesparing Terugverdientijd

Rekensoftware terugverdientijdberekening Tijdens de uitwerking van mijn project het ik een programma gemaakt waarmee de terugverdientijd op twee manieren kan worden berekend. Input: - bouwkundige gegevens incl koel- en warmtelast - Installatiegegevens uitgangs situatie - Installatiegegevens nieuwe situatie - Energie- en onderhoudstarieven - prijsstijgingen energie- en onderhoudstarieven De software berekent: Terugverdietijd volgens de eenvoudige methode Een 15 jaren prognose waarin het onderhoud en de prijsstijgingen van energie- en onderhoudstarieven worden doorgerekend. Output: - Alle ingevulde gegevens - de terugverdientijdberekeningen - opmerkingen over aangenomen waarden indien gegevens niet (volledig) zijn opgegeven

Resultaten onderzoek Ik heb 3 woningen onderzocht Woning 1 148 m2 443 m3 Woning 2 388 m2 1085 m3 Woning 3 709 m2 1924 m3

Resultaten onderzoek Woning 1 2 3 Inhoud/oppervlak 148 m2 / 443 m3 Transmissie 10206 Watt 16556 Watt 26769 Watt Investering €. 13.464 €. 17.791 €. 19.153 Minderprijzen €. 6.600 €. 6.796 €. 7.153 Netto investering €. 6.864 Energiebesparing verwarmen/jaar €. 758 €. 1.294 €. 1.534 Terugverdientijd 9,1 jaar 5,3 jaar 4,7 jaar Energiebesparing verw en koelen/jaar €. 1.315 €. 2.189 €. 3.141 5,2 jaar 3,5 jaar 2,5 jaar Terugverdientijd volgens eenvoudige methode

Conclusie onderzoek Haalbaarheid: Alleen verwarmen: Financiele haalbaarheid maximaal 5 jaar Technische haalbaarheid maximaal 10 jaar Alleen verwarmen: Alleen bij de grootste woning echt financieel haalbaar Bij de middelste woning alleen technisch haalbaar Bij de kleinste woning niet haalbaar Koelen en verwarmen: Bij de kleinste woning alleen technische haalbaar Bij de middelste en grote woning financieel haalbaar

Conclusie onderzoek Haalbaarheid: - Door de nieuwe EPC van 0.8 wordt het toepassen van een warmtepomp interressant, zeker bij verwarmen en koelen - Hoe groter de woning, hoe beter de terugverdientijd - Toekomst warmtepomp ziet er steeds beter uit

HAALBAARHEIDSONDERZOEK De financiële haalbaarheid van een warmtepompinstallatie in nieuwbouwwoningen met de nieuwste EPC eis van 0.8 Student : P. Kaandorp Begeleider namens HU : O. Dijkstra Begeleider namens M&O Techniek : V. Oostendorp Opleiding : HIT Datum : 27 juni 2006 Afstudeerbedrijf : M&O Techniek Eenhoornweg 7 1531 ME Wormer