Wetenschappelijk onderzoek in de praktijk van de hulpverlening? Het kan! Lucres Nauta (VUmc) Anneke de Hoog (MOC)

We vinden elkaar: Vanuit interesse in: jonge kinderen met gedragsproblemen, preventie en behandeling van psychopathologie, effectiviteit van behandeling. Willen we: Wetenschappelijk en praktijkgestuurd onderzoek doen

Stappen 2007-nu Dossieronderzoek Opbouw samenwerking Pilot wetenschappelijk onderzoek september 2009-maart 2010 Vervolg implementatie

Stap 1: dossieronderzoek v.a. 2007 Totaal dossiers van 450 kinderen bekeken (343 dagbehandeling, 71 ambulant, 35 beiden), waarvan 62% met niet-westerse achtergrond Belangrijkste redenen voor aanmelding spraak-taal problemen (58%), gedragsproblemen (55%), ontwikkelingsproblemen (36%), sociaal emotionele problemen (28%), zorgen over de gezinssituatie (10%) en concentratieproblemen (8%). Psychiatrische stoornis aanwezig bij ruim 36% meeste voorkomend: autisme spectrum stoornissen (26%), ADHD (8%) en ODD (3%).

Al snel werd duidelijk: We willen verder met elkaar Veel gegevens in de dossiers, maar niet genoeg De dossier waren te weinig systematisch opgebouwd (bv. In 90% van de dossiers niets opgenomen over psychopathologie ouders) Voor meer inzicht in de doelgroep: op systematische en wetenschappelijk verantwoorde wijze gegevens verzamelen bij zoveel mogelijk kinderen, bij de start van de hulp (en op termijn aan het eind).

Stap 2: Samenwerken Begeleidingsgroep vanuit Kabouterhuis: manager /portefeuillehouder MOC, inhoudelijk stafbureau MOC, onderzoeker en onderzoeksassistent Vumc Onderzoeksteam vanuit Vumc: Onderzoeker : 8 tot 12 uur per week Onderzoeksassistent: 16 tot 20 uur gedurende 1 jaar (april 09-april10) Subsidie: Startsubsidie Stadsregio Amsterdam ZonMW Zorg voor jeugd

Stap 3: Meten is weten Kind: Ouders: Probleemgedrag (CBCL/ TRF) Autistische trekken/sociale problemen (ESAT/VISK) Hechtingsproblemen (DAI) Temperament kind (ECBQ/CBQ) Ouders: Opvoeding (NOSI) Psychopathologie ouder(s)(SCL-90)

Taakverdeling: MOC verantwoordelijk voor voor- en nametingen ten aanzien van probleemgedrag en opvoeding (CBCL/TRF, NOSI) VUMC verantwoordelijk voor afname andere instrumenten: ESAT/VISK, ECBQ/CBQ, DAI en SCL-90 Overwegingen: Effectiviteit meten en Onderzoeksgegevens benutten in de hulpverlening Wel (beperkt) elkaars gegevens kunnen gebruiken

Implementatie processen Het wetenschappelijk onderzoek: De werkprocessen aanpassen, zodat de onderzoekers in contact kunnen komen met de cliënten; Protocollen voor het bellen met ouders, het doen van het huisbezoek Het werken met vragenlijsten: Alle hulpverleners leren werken met vragenlijsten Alle werkprocessen aanpassen aan het werken met vragenlijsten Abonnement Bergop om vragenlijsten in te voeren en effectscore te berekenen

Resultaten pilot Deelnemers: 50 kinderen (56% van de instroom in dagbehandeling en ambulante behandeling sinds september 2009) 35 jongens (71%) en 14 meisjes (29%) Leeftijd gem. 4,3 (2.4-8.1 jaar) Voornamelijk dagbehandeling (78% vs 22% ambulant) Opmerkelijk: maar 56% doet mee En voornamelijk uit de dagbehandeling, want de verhouding dagbehandeling-ambulant in hele kabouterhuis is 43%-56% Voor wat betreft leeftijd en geslacht zijn ze vergelijkbaar met de totale populatie in het Kabouterhuis. En er is ook geen relatie tussen deelname en geslacht van het kind…

Etniciteit en instroom: Resultaten pilot Etniciteit en instroom: Opmerkelijk: met name allochtonen weigeren. Maar ook overall lijkt het of autochtonen uberhaupt minder gevraagd worden: van de 90 die gevraagd zijn voor de pilot is 42% allochtoon, terwijl dat voor het hele Kabouterhuis 57% is. Daarbij is er ook groot verschil per locatie in etniciteit: Hoofddorp heeft maar 18% allochtonen en West 61%.

Redenen voor weigeren: Resultaten pilot Redenen voor weigeren: Moment van vragen en procedure? Top drie opgegeven redenen: Overbelasting gezin (33%) Te druk/geen tijd (12,8%) Taalproblemen (10,3%) NB: in 30% van de gevallen werd geen reden opgegeven Een verklaring voor groot aantal weigeraar kan dus zijn dat op moment van eerste contact al veel potentiële deelnemers afhaken, wellicht door moment van vragen tijdens ECB. ECB is druk en er komen veel zaken over ouders heen. Onderzoek komt daar na afloop dan ook nog eens bij. Dat is soms te veel. Daar komt nog bij dat er te weinig tijd is om goed uit te leggen, wat met name voor allochtone ouders die de taal niet goed spreken een probleem kan zijn. Mogelijk weigeren zij daarom ook vaker. Ik heb alleen gegevens van weigeraars, maar daarvan is 67.5% gevraagd door BC, 25% door gezinsbegeleider en 7,5% door beiden samen, maar ik weet dus niet hoe dat bij de deelnemers zit…

Psychopathologie kind: Diagnoses Resultaten pilot Psychopathologie kind: Diagnoses Aanmeldreden Ontwikkelingsproblemen: 36% Sociaal-emot. problemen: 28% Concentratieproblemen: 8% Gedragsproblemen: 55% Spraak-taalproblemen: 58% Zorgen over gezinssituatie:10% Diagnose Psychiatrische stoornis: 38% 28% ASS 4% ADHD 2% Gedragsstoornis 2% Spraak-taalstoornis 2% Ouder-kind relatieprobleem Opmerkelijk: maar 56% doet mee En voornamelijk uit de dagbehandeling, want de verhouding dagbehandeling-ambulant in hele kabouterhuis is 43%-56% Voor wat betreft leeftijd en geslacht zijn ze vergelijkbaar met de totale populatie in het Kabouterhuis. En er is ook geen relatie tussen deelname en geslacht van het kind…

Psychopathologie kind: CBCL Resultaten pilot Psychopathologie kind: CBCL Opmerkelijk: maar 56% doet mee En voornamelijk uit de dagbehandeling, want de verhouding dagbehandeling-ambulant in hele kabouterhuis is 43%-56% Voor wat betreft leeftijd en geslacht zijn ze vergelijkbaar met de totale populatie in het Kabouterhuis. En er is ook geen relatie tussen deelname en geslacht van het kind…

Psychopathologie kind: PDD en Hechting Resultaten pilot Psychopathologie kind: PDD en Hechting PPD: ESAT bij 15 kinderen afgenomen, waarvan 20% screenpositief VISK: PDD maar ook ADHD een geen diagnose groep scoort hoog Hechting: DAI interview bij 29 kinderen 4 disinhibited 3 indiscriminate Opmerkelijk: maar 56% doet mee En voornamelijk uit de dagbehandeling, want de verhouding dagbehandeling-ambulant in hele kabouterhuis is 43%-56% Voor wat betreft leeftijd en geslacht zijn ze vergelijkbaar met de totale populatie in het Kabouterhuis. En er is ook geen relatie tussen deelname en geslacht van het kind…

Resultaten pilot Ouders: Van 30 kinderen NOSI gegevens bekend: Bij 10 % van de ouders is hoge ouderlijke stress op het kinddomein, bij 40% gemiddeld en 50 % lage stress. Bij10 % is hoge ouderlijke stress bij het ouderdomein, 23 % gemiddeld en 50% lage ouderlijke stress Volgens dossiers bij 33% psychische problemen in gezin, 73% daarvan heeft daarvoor ook hulp gekregen Volgens SCL-90 scoort 34% van de moeders en 23% van de vaders hoog tot zeer hoog Opmerkelijk: maar 56% doet mee En voornamelijk uit de dagbehandeling, want de verhouding dagbehandeling-ambulant in hele kabouterhuis is 43%-56% Voor wat betreft leeftijd en geslacht zijn ze vergelijkbaar met de totale populatie in het Kabouterhuis. En er is ook geen relatie tussen deelname en geslacht van het kind…

Knelpunten Doelgroep: Taal (57% van niet-westers allochtone afkomst), zin, tijd, ruimte om mee te doen, talig. Onderzoekers: Tijdsintensief, garanderen continuïteit in mensen/ onderzoekers en in geld Hulpverleners: van veel mensen wordt iets anders verwacht (secretariaten, hulpverleners, behandelcoördinatoren) Beleidsmedewerkers/managers: te snel willen .

Stap 4: vervolg Implementeren van de standaard screening en wetenschappelijk onderzoek Draagvlak verstevigen voor de implementatie van standaard screening en wetenschappelijk onderzoek Effectmeting starten en implementeren Promotieproject starten Vervolgsubsidie