Deelnemersvergadering Stichting Pensioenfonds Thales Nederland 22 mei 2014

Agenda 1. Opening Notulen van de vergadering van 20 juni 2013 Uitslag enquete Herstelplan Pensioenfonds Thales 5. Financiële gegevens 6. Pensioenpremie 2014 en Indexatie 2014 7. Governance 8. Pensioen actualiteiten – dhr Veluwenkamp (Towers Watson) 9. Rondvraag 10. Sluiting

Notulen 20 juni 2013

Uitslag enquete

Uitslag enquete 78 deelnemers (82% respons van aanwezigen) Tevreden over communicatie (brief, website) Voorgeschreven format UPO weinig gewaardeerd Gemist: pensioenplanner Vergadering goed maar te lang Volledige uitslag v/d enquete op website

Herstelplan evaluatie

Dekkingsgraad (definitie) Vermogen fonds = dekkingsgraad % Verplichtingen Een dekkingsgraad van 108 % betekent dat het pensioenfonds voor iedere 100 euro die nu en in de toekomst aan pensioen moet worden uitgekeerd, 108 euro aan beleggingen heeft Minimaal vereiste dekkingsgraad is 104,2%, vereist (op 15-jaars termijn) is 117%

Herstelplan evaluatie Onderdekking sinds eind 2008 (dekkingsgraad < 104,2%) 3,5% verlaging noodzakelijk op basis van stand 31 december 2012 Voldoende herstel per 31 december 2013 (104,6%) Geen extra verlaging noodzakelijk Lange termijn herstelplan nog van toepassing (eind 2023 dekkingsgraad > 117%)

Ontwikkeling Pensioenfonds Thales 2007-2013 (effecten cumulatief over periode van 7 jaar, afgerond op mln) Kapitaal Pensioenverplichtingen DG (in mln euro) (in mln euro) Start 2007 686 524 130,8% Premie +176 Opbouw +159 Uitkeringen -173 Uitkeringen -177 Beleggingsresultaat +279 Indexatie +18 Kosten -10 Rentetoevoeging +109 Daling marktrente +245 Levensduur +82 Verlaging 3,5% -34 Impact UFR -18 Saldo ov. effecten +9 Stand 31 december 2013 959 917 104,6%

Actuele dekkingsgraad april 2014 Vermogen 1.018,4 mln euro Verplichtingen 952,2 mln euro Dekkingsgraad 106,9 %

Financiële gegevens

2013 Verandering t.o.v. 2012 +/- Totaal per 31 december 2013 pensioenvermogen +24,1 mln 958,9 mln pensioenverplichtingen -22,8mln 916,7 mln Aantal gepensioneerden +57 1487 Aantal actieven -28 1.833 Aantal Ex-deelnemers +28 1.331 Dekkingsgraad +5,1% 104,6% Indexatie (act + gepens) 0% Rendement * 2,8% (lange) rente + 0,32% 2,7% Paar tekst aanpassingen. Verlaging pensioenen meer expliciet vermeld. Kan dit niet beter in aparte bladzijde ? * Inclusief Swap overlay

Rendement 2013 Rendement Rendement Fonds 2013 benchmark 2013 Aandelen 17,2% 15,0% Obligaties 0,2% - 0,4% Onroerendgoed fondsen 2,7% 0,1% Totaal 6,5% 5,2% Bijdrage Swap overlay - 4,2% Valuta afdekking + 0,4% Totaal rendement 2013 2,8%

Rendement afgelopen 7 jaar Gemiddeld totaal rendement 5,4%, exclusief swap 3,3% In % 2013 2012 2011 2010 2009 2008 2007 Totaal beleggings-rendement* 2,8% 15,6% 8,3% 11,6% 12,1% -7,9% -2,8% Totaal beleggingsrendement (unhegded) 6,5% 12,4% -0,9% 9,1% 16,9% -15,0% n.a. Benchmark (unhegded) 5,2% 12,6% -0,5% 8,2% 13,9% -15,6% -2,2% * Totaal beleggingsrendement betreft het rendement inclusief het effect van valuta afdekking en swap overlay

Beleggingsstrategie Startpunt beleggingsstrategie: ALM studie Acties 2013: ALM studie uitgevoerd (beleggingsmix die past bij verplichtingen, verschillende scenario’s) Aantal wijzigingen in mandaat ING IM (vastrentende waarden en aandelen)

Uitvoeringskosten 2013 Pensioenfonds Thales NL Vermogensbeheer 61,7 basispunten (0,617%) van het gemiddeld belegd vermogen Pensioenbeheer € 377 per actieve deelnemer en pensioengerechtigde (13 basispunten van gemiddeld belegd vermogen) Kostenniveau in lijn met vergelijkbare fondsen (CEM benchmark)

Pensioenpremie 2014

Premie Premie 2012: 28,3% (werkgever 16,98%, werknemer 11,32%) Premie bestaat uit de volgende, wettelijk verplichte, elementen: Comingservice koopsom voor de in het betreffende jaar nieuw op te bouwen pensioenaanspraken Risicokoopsommen voor nabestaandenpensioen en premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid Een solvabiliteitsopslag (gerelateerd aan risicoprofiel beleggingen) Opslag i.v.m. uitvoeringskosten Premieniveau komt steeds hoger te liggen door daling van de marktrente. De lagere marktrente zorgt voor hogere kosten van nieuw op te bouwen pensioenen (onderdeel a). *De werkgever is bereid om de benodigde premie boven 30% in 2013 en in 2014 op zich te nemen, hier mogen geen rechten aan worden ontleend voor de toekomst.

Indexatie 2014

Indexatie 2014 en cumulatief gemiste indexatie sinds 2004 Actieven (loonindex) Gepensioneerden (prijsindex) 14,3% 11,7% * Exclusief de 3,5% verlaging

Governance

Organisatie en toezicht pensioenfonds   Stichting Pensioenfonds Thales Nederland Toezicht Uitvoering Overheid (DNB / AFM) Waarmerkend actuaris (TowersWatson) Accountant (KPMG) Compliance officer Bestuur Beleggings- adviescommissie Administratie (AonHewitt) Manager Pensioenfonds Bureau Pensioenzaken Verant- woordings- orgaan Visitatie- commissie Vermogens- beheer (ING IM en Blackrock) Adviserend actuaris Communicatiecommissie Kasbank Deelnemers

Wet en Regelgeving Code Pensioenfondsen (voorheen Principes voor goed Pensioenfonds Bestuur) Wet Versterking Bestuur Pensioenfondsen (verkiezingen voor Verantwoordingsorgaan en afvaardiging gepensioneerden in bestuur) Aanbevelingen Pensioenfederatie (Vermogensbeheer kosten) Fiscaal kader 2014 en 2015

Verantwoordingsorgaan (VO) Taak: oordeel geven over handelen van bestuur, het door het bestuur gevoerde beleid in het kalenderjaar en beleidskeuzes die op toekomst betrekking hebben. Bijzondere aandacht voor evenwichte belangenbehartiging Leden: mevr Gomes, dhr Hamelink, dhr Van der Zeeuw (namens respectievelijk de werkgever, werknemers, pensioengerechtigden)

Verantwoordingsorgaan (VO) (vervolg) Verslag VO over 2013 en bestuursreactie: VO oordeelt o.b.v. de gevoerde gesprekken en beschikbare documenten positief over het handelen en gevoerde beleid van het bestuur over 2013 Bestuursreactie: bestuur is VO erkentelijk voor het verslag en kan de inhoud van dit verslag onderschrijven

Overige actualiteiten

Pensioenactualiteiten en nieuwe wet- en regelgeving dhr Gerhard Veluwenkamp (Towers Watson)

Rondvraag